Philip Milton Roth (Newark, New Jersey, 19 maart 1933 – New York, 22 mei 2018) was een Amerikaanse literaire schrijver. Hij werd geboren als kind van tweede generatie Joods-Amerikaanse ouders.
Leven
Roth behaalde in 1955 zijn master in Engelse literatuur, waarna hij zijn dienstplicht vervulde. Hij doceerde literatuurwetenschappen aan diverse Amerikaanse universiteiten, het laatst aan de University of Pennsylvania. Vanaf 1992 legde hij zich geheel toe op het schrijven.
Op 22 februari 1959 trouwde Roth met Margaret Martinson, van wie hij zich in 1964 liet scheiden van tafel en bed. Margaret overleed in 1968 na een auto-ongeluk. In 1990 trouwde Roth met de actrice Claire Bloom; in 1994 gingen ze uit elkaar. Bij de verschijning van zijn roman I Married a Communist (1998) werd Roth door verschillende journalisten bekritiseerd omdat hij zijn breuk met Bloom zou hebben verwerkt in het mislukte huwelijk van zijn personages Ira Ringold en Eve Frame.
In november 2012 maakte Roth bekend te stoppen met schrijven.[1] Hij stierf in mei 2018 op 85-jarige leeftijd in een ziekenhuis in Manhattan aan een hartstilstand.[2]
Werk
Philip Roth schreef veelal over de Joodse identiteit en de politieke cultuur in de Verenigde Staten. Hij werd met name beroemd door de seksueel revolutionaire roman Portnoy's Complaint (1969). The Breast, The Professor of Desire en The Dying Animal vormen de Kepesh-trilogie, en handelen over het leven van de seksueel vrijgevochten professor David Kepesh. Roths meest geroemde boeken zijn American Pastoral (1997), I Married a Communist (1998) en The Human Stain (2000), die samen de American Trilogy genoemd worden omdat ze een soort biografie van het naoorlogse Amerika vormen: het eerste boek handelt over de Vietnamoorlog en de protestgeneratie, het tweede over het tijdperk-McCarthy en het derde speelt tegen de achtergrond van het Lewinsky-schandaal. Alle drie de boeken worden 'verteld' door Roths literair alter ego, Nathan Zuckerman.
In 2004 verscheen The Plot Against America, dat gezien wordt als een ander hoogtepunt in Roths oeuvre. Dit boek gaat over een what-if geschiedenis, die zich afspeelt in de VS tijdens de jaren dertig en veertig, wanneer de verkiezingen niet door de zittende president Franklin D. Roosevelt worden gewonnen, maar door vliegpionier Charles Lindbergh, van wie bekend is dat hij benaderd is voor het presidentschap en wiens nazi-sympathieën en isolationisme gedocumenteerd zijn. Onder 'president Lindbergh' worden er allerlei antisemitische wetten doorgevoerd in de VS, waartegen de joodse familie waar de roman om draait, zich moet verweren.
Sindsdien schreef Roth verschillende kortere romans, die vaak handelen over de fysieke en mentale aftakeling van een mens. Meest geroemd is Everyman (2006), een korte maar aangrijpende roman over verlies en sterfelijkheid. De titel is een verwijzing naar het gelijknamige middeleeuwse toneelstuk (zie Elckerlijc), waarin 'de mens', als hij gaat sterven, verantwoording moet afleggen over zijn aardse gedragingen.
Prijzen en eerbewijzen
Roth won diverse prijzen en gold jarenlang als voorname kanshebber voor de Nobelprijs voor Literatuur.
- In 1997 won hij de prestigieuze Pulitzer-prijs met American Pastoral.
- In 1998 ontving hij de National Medal of Arts van het Witte Huis.
- In 2002 werd hij onderscheiden met de gouden medaille van de American Academy of Arts and Letters voor zijn gehele oeuvre.
- Roth won ook tweemaal de National Book Award (Goodbye Columbus in 1960 en Sabbath's Theater in 1995).
- De PEN/Faulkner Award werd driemaal aan hem toegekend: in 1994 voor Operation Shylock, in 2001 voor The Human Stain en in 2007 voor Everyman.
- In 2011 won Roth de Man Booker International Prize.
Bibliografie
- Romans, tenzij anders aangegeven
- Goodbye, Columbus (1959); Ned. vertaling Vaarwel, Columbus (1964), door Nico Polak en Fie Zegerius. Omvat de novelle Goodbye, Columbus en vijf verhalen: The Conversion of the Jews; Defender of the Faith; Epstein; You Can't Tell a Man by the Song He Sings en Eli, the Fanatic.[3]
- Letting Go (1962); Ned. vertaling Laat maar gaan door Jean A. Schalekamp.
- When She Was Good (1967); Ned. vertaling Een braaf meisje (1970) door C.A.G. van den Broek.
- Portnoy's Complaint (1969); Ned. vertaling Portnoy's klacht (1969) door Else Hoog.
- The Breast (1972); Ned. vertaling De borst door Else Hoog (1973) en Ko Kooman (2010).
- Our Gang (1972); Ned. vertaling Tricky Dixon en zijn vrienden (1972) door C. Buddingh'.
- The Great American Novel (1973); Ned. vertaling De grote Amerikaanse roman (1975) door J. Verheydt.
- My Life As A Man (1974); Ned. vertaling Mijn leven als man (1976) door J. Verheydt.
- The Professor of Desire (1977); Ned. vertaling Professor in de begeerte door Else Hoog (1979) en Ko Kooman (2010).
- The Ghostwriter (1979); Ned. vertaling De ghostwriter (1981) door Else Hoog.
- Zuckerman Unbound (1981); Ned. vertaling De eenzaamheid van Zuckerman (1982) door Bartho Kriek.
- The Anatomy Lesson (1983); Ned. vertaling Les in anatomie (1984) door Bartho Kriek.
- The Prague Orgy (1985); Ned. vertaling De Praagse orgie (1985) door Bartho Kriek.
- The Counterlife (1986); Ned. vertaling Het contraleven (1988) door Rob van der Veer.[4]
- The Facts: a Novelist's Autobiography (1988); Ned. vertaling De feiten: autobiografie van een schrijver (1989) door Else Hoog.
- Deception (1990); Ned. vertaling Bedrog (1990) door Rob van der Veer.
- Patrimony: a True Story (1991); Ned. vertaling Patrimonium - een waar verhaal door Else Hoog.
- Operation Shylock: A Confession (1993); Ned. vertaling Operatie Shylock, een bekentenis door Else Hoog.
- Sabbath's Theater (1995); Ned. vertaling Sabbaths theater door Babet Mossel.
- American Pastoral (1997); Ned. vertaling Amerikaanse pastorale door Else Hoog.
- I Married a Communist (1998); Ned. vertaling Ik was getrouwd met een communist door Else Hoog.
- The Human Stain (2000); Ned. vertaling De menselijke smet door Else Hoog.
- Shop Talk (2001); Ned. vertaling Over het vak (2002) door Else Hoog. Collectie interviews en essays.
- The Dying Animal (2001); Ned. vertaling Een stervend dier (2001 en 2010) door Ko Kooman.
- The Plot Against America (2004); Ned. vertaling Het complot tegen Amerika (2004) door Ko Kooman.
- Everyman (2006); Ned. vertaling Alleman (2006) door Ko Kooman.
- Exit Ghost (2007); Ned. vertaling Exit geest (2007) door Ko Kooman.
- Indignation (2008); Ned. vertaling Verontwaardiging (2008) door Babet Mossel.
- The Humbling (2009); Ned. vertaling De vernedering (2009) door Babet Mossel.
- Nemesis (2010); Ned. vertaling Nemesis (2010) door Babet Mossel.
Over Philip Roth
- Harold Bloom (red.), Modern Critical Views of Philip Roth, Chelsea House, New York, 2003.
- Claudia Roth Pierpont, Roth Unbound: A Writer and His Books, Farrar, Strauss & Giroux, New York, 2013, ISBN 978-037428051-2.
- Steven Milowitz, Philip Roth Considered: The Concentrationary Universe of the American writer, Routledge, New York, 2000.
- Timothy Parrish (red.), The Cambridge Companion to Philip Roth, Cambridge University Press, Cambridge, 2007.
- Derek Parker Royal, Philip Roth: New Perspectives on an American Author, Praeger, Santa Barbara, CA, 2005.
- George J. Searles (red.), Conversations With Philip Roth, University of Mississippi Press, Jackson, Mississippi, 1992.
- Blake Bailey, Philip Roth. De biografie, De Bezige Bij, Amsterdam, 2021, ISBN 978-940312971-6.
Verfilmingen
Hoewel Philip Roth weleens 'onverfilmbaar' is genoemd omdat zijn 'eigen stem' in films niet tot zijn recht zou komen,[5] zijn van zijn romans vele verfilmingen gemaakt.[6]
Bronnen, noten en/of referenties
