3 Brygada Kadrowa Strzelców

Ten artykuł dotyczy 3 Kadrowej Brygady Strzelców . Zobacz też: 3 Brygada Strzelców – inne brygady strzelców o numerze 3.

3 Brygada Kadrowa Strzelców (3 BKS) – kadrowa brygada piechoty Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie.

3 Brygada Kadrowa Strzelców została sformowana w Obozie Moffat na podstawie rozkazu Naczelnego Wodza z 23 sierpnia 1940 roku. Brygadę podporządkowana była dowódcy I Korpusu^[1]. 31 sierpnia 1940 roku generał brygady Władysław Langner objął dowództwo 3 BKS^[2].

31 sierpnia 1940 roku stan brygady wynosił 177 oficerów, 15 podoficerów, 24 szeregowych. W trzeciej dekadzie stycznia 1941 stan ewidencyjny liczył 399 oficerów, 42 podoficerów i 55 szeregowców.

5 września 1940 roku dowódca brygady określił zasady oznaczania korespondencji wysyłanej pocztą „GPO Glasgow Polish Camp nr XXV/...” Dla oznaczenia poszczególnych jednostek brygady należało po cyfrze rzymskiej „XXV” dodać następujące cyfry arabskie:

• 142 – Kwatera Główna (dowództwo, służby),
• 143 – 7 baon kadrowy strzelców,
• 144 – 8 baon kadrowy strzelców,
• 145 – 9 baon kadrowy strzelców,
• 146 – 3 dyon kadrowy artylerii i 3 oddział kadrowy rozpoznawczy^[3].

Tego samego dnia przy Well Street został zakwaterowany Posterunek Żandarmerii Moffat^[4].

15 października 1941 roku ze składu brygady ubył 3 pluton kadrowy żandarmerii.
14 listopada 1941 roku zlikwidowany został sąd polowy nr 3, a jego personel przeniesiony do sądu polowego nr 2.
24 listopada 1941 roku 3 bateria artylerii przeciwlotniczej przeniesiona została w całości do Ośrodka Wyszkolenia Artylerii.
25 listopada 1941 roku zlikwidowany został 3 batalion kadrowy czołgów, a oficerowie wcieleni do 3 oddziału rozpoznawczego.
26 listopada 1941 roku sześciu oficerów na czele z płk. dypl. Henrykiem Bagińskim przeniesionych zostało do Centrum Wyszkolenia Służby Etapowej i Poborowej. Jednostkę wizytuje dowódca Brygady Szkolnej, gen. bryg. Janusz Głuchowski.
27 listopada 1941 roku do brygady przydzielonych zostało 69 oficerów z likwidowanej 5 Brygady Kadrowej Strzelców.
10 grudnia 1941 roku 3 dywizjon artylerii lekkiej w pełnym składzie (46 oficerów!) przeniesiony został do Ośrodka Wyszkolenia Artylerii.
17 grudnia 1941 roku 3 kompania saperów (25 oficerów) przeniesiona została do Centrum Wyszkolenia Saperów.
Na podstawie rozkazu dowódcy I Korpusu L.dz. 26900/tjn. 3 Brygada Kadrowa Strzelców z dniem 20 grudnia 1941 roku została przemianowana na I oficerski baon szkolny, który wszedł w skład Brygady Szkolnej^[5].

• Kwatera Główna 3 Brygady Kadrowej Strzelców
• 7 batalion kadrowy strzelców – ppłk Stanisław Stankiewicz
• 8 batalion kadrowy strzelców – ppłk Franciszek Targowski
• 9 batalion kadrowy strzelców – ppłk dypl. Alojzy Mazurkiewicz (od 12 IX 1940^[6])
• 3 batalion kadrowy czołgów – mjr Stefan Majewski (cz.p.o. od 11 III 1941 – kpt. Bohdan Jeżewski)
• 3 dywizjon artylerii lekkiej – płk Jan Kijowski
• 3 oddział kadrowy rozpoznawczy
• 3 kompania łączności – kpt. Feliks Dzikielewski
• 3 kompania saperów – kpt. Michał Prozwicki
• 3 bateria artylerii przeciwlotniczej – kpt. Zygmunt Charlewski
• 3 kompania przeciwpancerna – mjr Tadeusz Kochanowicz (kpt. Tafelski, od 22 IV 1914 – por. Stanisław Trybulec)
• 3 kompania sanitarna (eks-oddział sanitarny) – mjr lek. Leon Michnowski
• 3 park uzbrojenia
• 3 park intendentury – mjr Tadeusz Sambor (p.o. kmdta od V 1941 – kpt. Michał Prokopowicz)
• 3 park samochodowy
• 3 kolumna samochodowa
• ośrodek zapasowy (kadra)
• 3 pluton kadrowy żandarmerii – por. Leonard Zub-Zdanowicz (od 21 V 1941 – kpt. Jan Huber)
• sąd polowy Nr 3 (od 6 II 1941) – mjr aud. Kamil Zenon Ślizowski
• poczta polowa Nr 75
• kompania gospodarcza – kpt. Wiktor Pieniążek

Ze względu na potrzebę użycia brygady do służby przeciwdesantowej, tworzyła ona oficerski batalion piechoty, w składzie:

• dowództwo baonu z drużyną łączności a. 2 patrole telefoniczne
• oddział rozpoznawczy
• trzy kompanie strzelców a. trzy plutony strzelców + drużyna ckm + drużyna moździerzy
• pluton artylerii polowej
• pluton przeciwpancerny

Dowódcy brygady

• gen. bryg. Władysław Langner (od 31 VIII 1940^[7])
• płk dypl. Romuald Wolikowski (28 VII – 17 VIII 1941)
• płk dypl. Witold Wartha (17 VIII – 20 XII 1941)

Zastępcy dowódcy brygady

• płk dypl. Romuald Wolikowski
• płk dypl. Witold Wartha
• płk dypl. Józef Kobyłecki (od 20 X 1941)

Dowódcy saperów

• ppłk Stanisław Perko (od 1 I 1941)
• płk dypl. Henryk Bagiński (od III 1941)

• dowódca artylerii – gen. bryg. Otton Krzisch (od 24 I 1941)
• szef duszpasterstwa – ks dziekan Antoni Miodoński (od 17 IX 1940^[8])

Sztab

• szefowie sztabu
  • ppłk dypl. art. Bronisław Maszlanka (do 5 X 1940 → szef sztabu dowódcy artylerii I Korpusu^[9])
  • ppłk dypl. piech. Gustaw Łowczowski (od 5 X 1940^[9])
• szef Oddziału I – ppłk dypl. Władysław Huza (od 22 IV 1914 – ppłk Władysław Czuma)
• szef Oddziału II – mjr dypl. Józef Słomowski (od 6 XII 1940 – mjr Leopold Szumski)
• szefowie Oddziału III
  • mjr dypl. Józef Perzyński (do 13 IX 1940 → Oddział I Sztabu NW^[10])
  • mjr dypl. Józef Klepaczko (od 1 X 1940^[11])
• szefowie Oddziału IV
  • mjr dypl. Józef Klepaczko
  • ppłk dypl. Leopold August Bogochwalski (od 23 IX 1940^[12])
  • mjr dypl. Józef Słomowski (od 6 XII 1940)
  • mjr Zenon Słowiński (od 22 IV 1941)
• dowódca łączności – mjr Zygmunt Ireneusz Gordon
• szef sanitarny - ppłk lek. dr Zygmunt Żołędziowski (od 11 IX 1940^[10])
• szef służby uzbrojenia - ppłk inż. Lucjan Marceli Małachowski (od 13 IX 1940^[13])
• komendant Kwatery Głównej – ppłk Władysław Czuma
• Referat Przeciwgazowy
  • drużyna odkażająca (od 25 III 1941)
• Referat Oświatowy

• Kronika 3 Kadrowej Brygady Strzelców 1940–1941 i I Oficerskiego Batalionu Szkolnego 1941–1942.
• Rozkazy Dzienne 3 Brygady Kadrowej Strzelców, sygn. R.22. Instytut Polski i Muzeum im. gen. Sikorskiego w Londynie, 1940. [dostęp 2017-01-25]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-01-04)].
• Maciej Szczurowski: Artyleria Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie w II wojnie światowej. Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek, 2001. ISBN 83-7174-918-X.
• Zbigniew Wawer: Organizacja polskich wojsk lądowych w Wielkiej Brytanii 1940-1945. Warszawa: Instytut Historii Polskiej Akademii Nauk, 1992. ISBN 83-11-08218-9. Brak numerów stron w książce