Aneta Joanna Pawłowska – polska historyk sztuki, doktor habilitowany nauk humanistycznych o specjalności historia najnowsza, historia i kultura Afryki, profesor nadzwyczajny Uniwersytetu Łódzkiego[1].
Od 1999 roku jest zatrudniona na Uniwersytecie Łódzkim. Stopień doktora nauk humanistycznych w zakresie historii uzyskała na Wydziale Filozoficzno-Historycznym Uniwersytetu Łódzkiego w 2000 roku za pracę Monografia grupy warszawskich artystów Pro Arte (1922–1932)[1], napisaną pod kierunkiem prof. Wandy Nowakowskiej. Rozprawę habilitacyjną Sztuka i kultura Afryki Południowej. W poszukiwaniu tożsamości artystycznej na tle przekształceń historycznych obroniła w 2014 roku[1][1]. W 2016 roku otrzymała stanowisko profesora nadzwyczajnego Uniwersytetu Łódzkiego[2][1].
W Katedrze Historii Sztuki Uniwersytetu Łódzkiego wykłada przedmioty z zakresu historii malarstwa i rzeźby powszechnej oraz polskiej w XX wieku. Prowadzi również zajęcia dotyczące sztuki Subsaharyjskiej, muzealnictwa, seminaria i proseminaria[3]. W ramach programu Erasmus przedstawiła cykle wykładów:
European Visual Arts in the late 19th and early 20th centuries (University of Eastern Finland, 2015).
Contemporary Art in South Africa. The Past and Present in Gender Art of South Africa (University of West Bohemia, 2015).
Introduction to Africa and the Study of African Art and Aesthetics (University of West Bohemia, 2016).
Zainteresowania naukowe koncentruje wokół historii sztuki polskiej XIX i XX wieku, sztuki i kultury Afryki Subsaharyjskiej. W latach 2001–2004 przebywała w Johannesburgu (RPA)[4]. Prowadzi badania dotyczące audiodeskrypcji dzieł sztuki, czyli tworzenia opisów obiektów artystycznych dostosowanych do potrzeb i możliwości percepcyjnych osób niewidomych[5].
Nagrody
Nagroda Rektora UŁ Zespołowa I stopnia za publikację European Culture: Unity in Diversity, Cambridge Scholars, Newcastle 2011 (2012).
Nagroda Rektora UŁ II stopnia za publikację Sztuka i kultura Afryki Południowej, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź 2013 (2014).
Nagroda Rektora UŁ Zespołowa I stopnia za publikację Audiodeskrypcja dzieł sztuki – metody, problemy, przykłady, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź 2016 (2017)[6].
Nagroda naukowa LUMEN 2017 (Leaders in University Management) w kategorii Specjalnej dla kierowanego przez Anetę Pawłowską projektu Usłyszeć obraz. Audiodeskrypcja dzieł sztuki w łódzkich muzeach jako czynnik kreujący i kształtujący relacje pomiędzy działalnością naukową i dydaktyczną Uniwersytetu Łódzkiego a interesariuszami zewnętrznymi (instytucjami kultury, organizacjami pozarządowymi, społecznością lokalną, przedstawicielami biznesu)[7].
Pełnione funkcje
Członek Polskiego Towarzystwa Afrykanistycznego (od 2005).
Członek Założyciel – pełnomocnik ds. badań nad sztuką Afryki oraz innych pozaeuropejskich kręgów kulturowych Polskiego Stowarzyszenia Sztuki Orientu w Warszawie (od 2006).
Członek Zarządu – pełnomocnik ds. badań nad sztuką Afryki w Polskim Instytucie Studiów nad Sztuką Świata (od 2011)[8].
Rzeczoznawca Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego w zakresie malarstwa polskiego i powszechnego XIX-XXI wieku ze szczególnym uwzględnieniem sztuki afrykańskiej (od 2015).
Prodziekan ds. Studiów Niestacjonarnych, Podyplomowych i Współpracy z Zagranicą Wydziału Filozoficzno-Historycznego Uniwersytetu Łódzkiego (od 2016)[10].
Członek Polskiej Rady Wydawniczej Interdyscyplinarnej Serii „Krótkie Wprowadzenie”, pisanej piórem ekspertów skupionych wokół Uniwersytetu Oksfordzkiego[11].
Członek kolegium redakcyjnego półrocznika Katedry Historii Sztuki UŁ „TECHNE. Seria nowa”[12].
Henryk Weyssenhoff (1859–1922) – zapomniany bard Białorusi, Wydawnictwo DIG, Warszawa 2006.
Pro Arte. Monografia grupy warszawskich artystów 1922–1932, Wydawnictwo Neriton Warszawa 2006.
Sztuka i kultura Afryki Południowej. W poszukiwaniu tożsamości artystycznej na tle przekształceń historycznych, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź 2013.
Japonizm w sztuce modernizmu. Obrazy przepływającego świata, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź 2016 (A. Pawłowska, J. Niewiarowska-Kulesza).
Audiodeskrypcja dzieł sztuki – metody, problemy, przykłady, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź 2016 (A. Pawłowska, J. Sowińska-Heim).
Studia o sztuce polskiej XIX I XX wieku, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź 2017.
Redakcja monografii
Acta Artis. Studia ofiarowane Profesor Wandzie Nowakowskiej, red. E. Jedlińska, A. Pawłowska, K. Stefański, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź 2016.
Sztuka Afryki. Afrykańska tradycja – afrykańska nowoczesność, red. A. Pawłowska, J. Sowińska-Heim, Łódź 2016.
Afryka i (post)kolonializm, red. A. Pawłowska, J. Sowińska-Heim, Łódź 2016.
Artykuły
Grupa Pro Arte – prezentacja wstępna, „Acta Universitatis Lodziensis. Folia Historica” 2002, nr 74, s. 131–145.
The Roots of Black Post-Apartheid Art in South Africa, „Art Inquiry” 2004, s. 81–104.
O potrzebie tworzenia kolekcji sztuki afrykańskiej, w: Muzeum sztuki. Od Luwru do Bilbao, Katowice: Wydawnictwo Muzeum Śląskiego 2006, s. 272–281.
The Past and Present in Gender Art of South Africa, “Africana Bulletin” 2006, nr 54, s. 147–168.
The Female Art of South Africa and the Second Wave of Neo-Feminism, „Art Inquiry” 2006, s. 55–82.
Inspiracje kulturą Afryki w malarstwie europejskim pierwszej połowy XX wieku, „Afryka” nr 25, Warszawa 2007, s. 71–90.
Aesthetics and Art in Africa: Conceptual Clarification, Confusion or Colonization?, „Art Inquiry”, vol. IX, Łódź 2007, s. 271–291.
Przemiany w tradycyjnej estetyce afrykańskiej i jej relacje z kulturą europejską, [w:] Wizje i Re-wizje. Wielka Księga Estetyki w Polsce, red. K. Wilkoszewska, Kraków 2007, s. 181–192.
Zjawisko akulturacji na przykładzie ze sztuki południa Afryki, [w:] Afryka na progu XXI wieku. Kultura i społeczeństwo, red. J. Pawlik, M. Szupejko, Warszawa 2009, s. 165–178.
Polska rzeźba pomnikowa po II wojnie światowej, jako wyraz mecenatu państwa, [w:] Sztuka w kręgu władzy. Ogólnopolska Sesja Naukowa Stowarzyszenia Historyków Sztuki, 13–15 listopada 2008, Toruń, red. E. Pilecka, K. Kluczwajd, Warszawa 2009, s. 351–366.
The Influence of the Existence of Slavery On the Depiction of the Black Man in Fine Arts, [w:] Rhythms and Steps of Africa, red. W. Mond-Kozłowska, Kraków 2011, s. 254–263.
European Art: The Definition of Art, w: European culture in diversity, red. K. Kujawińska-Courtney, M. Łukowska, E. Williams, Newcastle 2011, s. 107–124.
Południowa Afryka królestwo złota i diamentów i jego ikonografia, [w:] Stare i nowe mocarstwa w Afryce stygmaty kulturowe, religijne, polityczne, ekonomiczne i społeczne, red. A. Żukowski, Forum Politologiczne, t. 13, Olsztyn 2012, s. 575–596.
„Why do we need art history?” In the 21st century – in the context of the 20th century history of the discipline, [w:] Creativity and Innovation in Business and Education, red. J. Bieńkowska, Łódź 2015.
Johannesburg Art Gallery in the context of racial transformation in South Africa, „CoCAin... Review of Contemporary Art Centers & Museums”, no. 7, September 2015, s. 64–67.
South African museums. Representation and identity, [w:] African Studies. Forging New Perspectives and Directions, red. N. Pawlak, H. Rubinkowska-Anioł, I. Will, Warsaw 2016, s. 216–230.
Kontrowersje wokół estetyki afrykańskiej, [w:] Małe. Ukryty świat Afryki, red. M. Banaś, E. Łubińska, Kraków 2016, s. 9–13.
Gender and Eroticism in Contemporary Art from South Africa, „Werkwinkel. Journal of Low Countries and South African Studies” 2017, (12)1, 7-28.
Estetyczne odkrywanie sztuki naskalnej Afryki Południowej – perspektywa artystyczna, [w:] Sztuka naskalna. Polskie doświadczenia badawcze, red. A. Rozwadowski, Toruń 2017, s. 303–322.
Artykuły poświęcone audiodeskrypcji
Sztuka audiodeskrypcji – audiodeskrypcja sztuki – koncepcja nowej metody z zakresu upowszechniania sztuk wizualnych, [w:] Twórczość, uniwersytet, pasja… O zaangażowaniu w dydaktyce, red. K. Klimczak, J. Płuciennik, Łódź 2015, s. 49–63.
Audio-Description as the Guiding-Point for the Blind People to the World of Art and Architecture in the Context of the European Union, [w:] EU Association Agreement: Legal, Political and Economic Aspects, International Scientific Conference, 11th -12th November, 2016, s. 98–107.
Multisensoryczna percepcja architektury. Audiodeskrypcja wnętrz pałacu Izraela Poznańskiego w świetle aktualnych doświadczeń europejskich, [w:] Historia – Konserwacja – Rewitalizacja. Funkcjonowanie rezydencji regionu łódzkiego w kontekście doświadczeń europejskich, red. T. Bernatowicz, P. Gryglewski, K. Stefański, s. 191–206 (A. Pawłowska, J. Sowińska-Heim).
Niewidomi w świecie sztuki. Pozawizualna percepcja dzieł plastycznych, [w:] Sztuka Polski Środkowej. Studia VI, red. P. Gryglewski, A. Barczyk, Łódź 2016, s. 233–242 (A. Pawłowska, J. Sowińska-Heim).
Usłyszeć obraz – koncepcja audiodeskrypcji Sali Neoplastycznej w Muzeum Sztuki w Łodzi, [w:] Dostrzec więcej. Wybrane zagadnienia wizualizacji danych w badaniach nad dziedzictwem kulturowym, red. J. Kolenda, A. Seidel-Grzesińska, Wrocław 2016, s. 43–63 (A. Pawłowska, A. Wendorff).