Atropina (łac.atropinum) – organiczny związek chemiczny z grupy alkaloidówtropanowych, ester 3-hydroksytropanu i kwasu 3-hydroksy-2-fenylopropanowego. Antagonista pozazwojowych receptorów muskarynowych M1-M2. Nie wykazuje istotnego działania na pozostałe receptory muskarynowe[7]. Stosowana jako lek rozkurczowy i środek rozszerzający źrenice. Jest racematem składającym się z dwóch enancjomerów różniących się konfiguracją przy atomie 2 grupy fenylopropanianowej; enancjomer 2S to hioscyjamina (L-atropina), wykazująca silniejsze działanie niż racemat.
W lecznictwie atropina używana jest zazwyczaj w postaci siarczanu. Atropina w związku z hamowaniem skurczu oskrzeli i wydzielania z dróg oddechowych oraz blokowaniem odruchów z nerwu błędnego jest używana w premedykacji przed znieczuleniem ogólnym[10][13].
Atropina stosowana jest do przywracania prawidłowej pracy serca przy bradykardii. Do 2010 r. podawano ją także w ramach akcji resuscytacyjnej w rozkojarzeniu elektromechanicznym oraz asystolii, jednak według najnowszych wytycznych nie jest zalecana do stosowania przy zatrzymaniu krążenia[14]. Typową dawką dożylną jest 0,5 mg (pod kontrolą EKG do maksymalnie 3 mg). Dawki mniejsze niż 0,5 mg mogą paradoksalnie pogłębić bradykardię[15]. Atropina nie powinna być podawana pacjentom po przeszczepie serca, ponieważ może wywołać zaawansowany blok serca lub zatrzymanie zatokowe[16].
W okulistyce używa się atropiny w długotrwałym rozszerzeniu źrenicy w zapaleniu tęczówki i ciała rzęskowego w celu zapobieżeniu zrostom. Jest używana również jako lek rozszerzający źrenice w celach diagnostycznych. Nie powinna być stosowana u osób prowadzących pojazdy mechaniczne[13].
↑Anne-SophieA.S.Lemaire-HurtelAnne-SophieA.S., Jean-ClaudeJ.C.AlvarezJean-ClaudeJ.C., Drugs Involved in Drug-Facilitated Crime – Pharmacological Aspects, [w:] PascalP.Kintz (red.), Toxicological Aspects of Drug-Facilitated Crimes, Academic Press, 2014, s. 47–91, DOI: 10.1016/B978-0-12-416748-3.00003-7, ISBN 978-0-12-416748-3, patrz s. 84.
↑ abcdErnstE.MutschlerErnstE. i inni, Farmakologia i toksykologia, Wrocław: MedPharm Polska, 2010, s. 383–384, ISBN 978-83-60466-81-0.
↑ abAndrzejA.SzczeklikAndrzejA., PiotrP.GajewskiPiotrP., Interna Szczeklika 2014, Kraków: Medycyna Praktyczna, 2014, s. 2444–2445, ISBN 978-83-7430-405-4.
↑Leki układu autonomicznego, [w:] RyszardR.KorbutRyszardR., Farmakologia po prostu, Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, 2007, s. 31, ISBN 978-83-233-2334-1.
↑Wytyczne resuscytacji 2010, Polska Rada Resuscytacji, 2010, ISBN 978-83-89610-10-2. Brak numerów stron w książce
↑P.P.DauchotP.P., J.S.J.S.GravensteinJ.S.J.S., Effects of atropine on the electrocardiogram in different age groups, „Clinical Pharmacology and Therapeutics”, 12 (2), 1971, s. 274–280, DOI: 10.1002/cpt1971122part1274, PMID: 5554942 [dostęp 2021-04-20](ang.).
↑AlainA.BernheimAlainA. i inni, Atropine often results in complete atrioventricular block or sinus arrest after cardiac transplantation: an unpredictable and dose-independent phenomenon, „Transplantation”, 77 (8), 2004, s. 1181–1185, DOI: 10.1097/01.tp.0000122416.70287.d9, PMID: 15114081 [dostęp 2021-04-20](ang.).
