Zawartość tej strony może naruszać prawa autorskie.

Tekst źródłowy prawdopodobnie pochodzi z:

http://www.samolotypolskie.pl/samoloty/439/126/Bartel-BM-32

1. Nie usuwaj tego szablonu. Zostanie on usunięty, jeżeli prawa autorskie tego artykułu zostaną wyjaśnione.
2. Jeżeli potrafisz, napisz artykuł tak, aby nie naruszał praw autorskich.
3. Jeżeli masz prawa autorskie do tej treści lub masz zgodę na publikację zgodną z naszą licencją, prosimy, napisz o tym na stronie dyskusji tego artykułu i na stronie Wikipedia:Lista NPA oraz zastosuj procedurę zamieszczania haseł wcześniej opublikowanych.
4. Artykuł zostanie usunięty, jeżeli status praw autorskich do zawartych w nim treści nie zostanie wyjaśniony.

Powielanie materiałów chronionych prawami autorskimi – bez zezwolenia właściciela tych praw – jest pogwałceniem obowiązującego prawa, jest też sprzeczne z ustaleniami Wikipedii. Osobom, które regularnie wstawiają takie materiały, może zostać odebrane uprawnienie edytowania Wikipedii.

Bartel BM-3 – prototyp polskiego samolotu szkolnego, zaprojektowany przez Ryszarda Bartla.

W związku z tym, że pierwszy konkurs na projekt samolotów z 1924 roku nie dał rozstrzygnięcia w kategorii maszyn szkolnych, aby zaspokoić potrzeby ITBL ogłosił w czerwcu 1926 r. drugi konkurs wyłącznie na samolot treningowy zdolny do wykonywania pełnej akrobacji. Jako napęd samolotu miały być zastosowane dwa silniki: Austro-Daimler 200 KM oraz SPA-6a 200 KM (używane m.in. w Ansaldo A.1 Balilla i Oeffag D.III). Wyniki konkursu ogłoszono w grudniu tego samego roku. Pierwsze miejsce zajął projekt Ryszarda Bartla, BM-3, wygrywając z ST-4 i PWS-2. W projekcie zastosowano daleko posuniętą standaryzację części: skrzydła dolne i górne, lotki, połówki usterzenia poziomego byty wzajemnie wymienne, a dźwigary i okucia były identyczne^[1] .

Dwa prototypy zostały zamówione we wrześniu 1927 roku, z terminem odebrania na luty 1928 roku. Jednak kryzys finansowy wytwórni „Samolot” i prace projektowe Bartla nad nowym samolotem, BM-4, opóźniły realizację tego zamówienia. Konstruktor, korzystając z doświadczeń przy budowie samolotów Bartel BM-2 i Bartel BM-4 zaproponował jednak nowy ulepszony typ Bartel BM-5 zamiast BM-3. Propozycja została zaakceptowana i zamiast BM-3 wykonano prototypy BM-5^[1] .

Dane z: Bartel BM-3, 1927^[1] , Samoloty wojskowe w Polsce 1924-1939^[2] 

Charakterystyki ogólne

• Załoga: 2
• Długość: 7,9 m
• Wysokość: 3 m
• Rozpiętość: 11,77 m
• Powierzchnia skrzydeł: 31,9 m²
• Masa własna: 820 kg
• Masa użyteczna: 380 kg
• Masa całkowita: 1200 kg
• Napęd: 1 × silnik rzędowy Austro-Daimler o mocy 225 KM lub SPA-6a o mocy 200 KM

Osiągi

• Prędkość maksymalna: 182 km/h (AD) lub 173 km/h (SPA)
• Prędkość lądowania: 75 km/h
• Prędkość wznoszenia: 4,74 m/s
• Pułap: 6100 m
• Długotrwałość lotu: 3 godz.

• Bartel BM-3, 1927. samolotypolskie.pl. [dostęp 2016-07-18].
• Andrzej Glass: Polskie konstrukcje lotnicze do 1939. T. 1. Sandomierz: Stratus, 1 kwietnia 2004. ISBN 83-916327-8-4.
• Andrzej Morgała: Samoloty wojskowe w Polsce: 1924-1939. Warszawa: Wydawnictwo Bellona, 2003. ISBN 83-1109-319-9.