|
Bronisław Rejchman
Bronisław Rejchman, Rajchman, Reichman (urodzony 30 września 1848 w Warszawie, zmarł 22 lutego 1936 tamże) – polski przyrodnik, popularyzator wiedzy przyrodniczej, publicysta, a także taternik i przemysłowiec. Jeden z pierwszych w Polsce propagatorów teorii Darwina. ŻycieUkońćzył II Gimnazjum w Warszawie, a następnie rozpoczął studia na Wydziale Fizyko-Matematycznym Warszawskiej Szkoły Głównej. Ukończył je w 1870 uzyskując stopień kandydata nauk przyrodniczych[1]. W czasie studiów zaangażował się w działalność pozytywistów warszawskich, przede wszystkim poprzez działalność popularyzatorską. Publikował wiele artykułów, recenzji i tłumaczeń. W dyskusjach pozytywistów był wiązany z tzw. „młodą prasą”. Prezentował stanowisko umiarkowane, przeciwne radykalizmowi Aleksandra Świętochowskiego. Skupiał się na kwestiach naukowych, rzadziej społecznych i gospodarczych, unikał natomiast problematyki światopoglądowej[1]. Najbardziej znanym tematem jego artykułów była teoria Darwina, której był jednym z pierwszych popularyzatorów w Polsce. Jego Teoria Darwina podług popularnej prelekcji Ludwika Büchnera (1869), będąca przekładem fragmentów odczytów Ludwika Büchnera, jest pierwszą pracą przedstawiąjącą po polsku teorię Darwina. Na temat darwinizmu publikował w licznych czasopismach, zwracając uwagę na jego ugruntowanie w materiale empirycznym (anatomia porównawcza, fizjologia, embriologia. Opisywał również możliwe konsekwencje tej teorii dla innych nauk i dla życia społecznego (formułował wnioski bliskie darwinizmowi społecznemu). Prócz koncepcji Darwina Rajchman omawiał (również krytycznie) także dorobek Ernsta Haeckela, Georgesa Cuviera, Karola Linneusza, Louisa Agassiza i Jean-Baptiste’a de Lamarcka[1]. Współpracował z licznymi czasopismami: Kurierem Warszawskim, Przeglądem Tygodniowym, Ateneum, Niwą, Wszechświatem (którego był jednym z pomysłodawców, a w latach 1884–1885 członkiem komitetu redakcyjnego). Był współzałożycielem i redaktorem tygodnika popularnonaukowego Przyroda i Przemysł[1]. Był znawcą i popularyzatorem Tatr, blisko związanym z Tytusem Chałubińskim. Jako jeden z pierwszych taterników zdobył Rysy od strony południowo-zachodniej (1877), Wołowcową Przełęcz (1877) i przeszedł z Kołowego Szczytu przez Jastrzębią Dolinę wprost w dół do Zielonego Stawu Kiezmarskiego (1878)[1][2]. W ramach swojej działalności społecznej starał się m.in. walczyć z alkoholizmem wśród robotników. Dzięki jego działaniom w Warszawie powstały 24 punkty sprzedające tanią herbatę, która miała zastąpić napoje alkoholowe. Był również jednym z inicjatorów powstania Ogrodu Zoologicznego w Warszawie (otwartego w 1884) oraz jednym z założycieli Towarzystwa Ogrodniczego Warszawskiego[1]. Od końca lat 70. XIX w. zajął się również działalnością gospodarczą. W 1878, wraz ze Stanisławem Janem Czarnowskim, założył Spółkę Nakłądową, a w 1884 Spółkę Nakładową Warszawską, których celem było wydawanie literatury naukowej i popularyzatorskiej. W 1883 założył Biuro Elektrotechniczne Abakanowicz i Spółka, a w 1884 fabrykę ogniw galwanicznych. W późniejszych latach pochłonięty był ich działalnością, zaprzestając publikowania[1]. Jest pochowany na cmentarzu Ewangelicko-Reformowanyn w Warszawie przy ul. Żytniej, kwatera W, rząd 1, miejsce 5.[3] Dzieła
Przypisy
Bibliografia
Linki zewnętrzne
|
||||||||
.jpg)
