Brzeżyca (Littorella P.J. Bergius) – rodzaj roślin z rodziny babkowatych. Obejmuje trzy gatunki. Brzeżyca jednokwiatowa (L. uniflora) występuje w Europie, w tym także w Polsce[4], L. americana rośnie w strefie umiarkowanej Ameryki Północnej, a L. australis w takiej samej strefie Ameryki Południowej[5]. Wszystkie gatunki są roślinami wodnymi, rosnącymi w jeziorach zwykle o wodzie kwaśnej. Rosną na dnie piaszczystym lub żwirowym, sięgając 4 m głębokości, ale kwitną tylko wówczas, gdy są wynurzone[6].
Morfologia
Brzeżyca jednokwiatowa
Pokrój
Byliny rozrastające się kłączowo, tworzące darnie na dnie zbiorników[6].
Rozdzielnopłciowe – męskie wyrastają pojedynczo na szczytach łodygi, żeńskie zebrane są w skąpokwiatowych kłosach o długości równej lub krótszej od długości liści. Kwiaty są promieniste, o średnicy ok. 5 mm. Płatki cztery zrośnięte są u nasady, są błoniaste. W kwiatach męskich pręciki są cztery, osiągają od 1 do 2 cm długości, zakończone są okazałymi pylnikami. Kwiaty żeńskie zawierają jednokomorową zalążnię z jednym lub dwoma zalążkami. Szyjka słupka osiąga do 1 cm długości[6].
Rodzaj był jednym z kilku wyróżnianych w obrębie wąsko ujmowanych babkowatych (Plantaginaceae). Po zmianach w klasyfikacji w latach 90. XX wieku, rozszerzających ujęcie babkowatych, zaproponowano także scalenie kilku blisko spokrewnionych rodzajów, w tym Littorella w jeden rodzaj babkaPlantago. Propozycja jest dyskusyjna w odniesieniu do rodzaju Littorella ponieważ tworzy on monofiletyczną grupę siostrzaną wobec rodzaju Plantago (wraz z zagnieżdżonym w nim dawnym rodzajem Bougueria)[5]. W bazach danych taksonomicznych ujęcie zaliczanych tu roślin jest rozmaite, albo stanowią one grupę siostrzaną dla Plantago[5], albo włączane są do niego jako jedna z pięciu sekcji, siostrzana wobec pozostałych[7].
↑Michael A.M.A.RuggieroMichael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20](ang.).
↑Littorella P. J. Bergius. [w:] Index Nominum Genericorum (ING) [on-line]. Smithsonian Institution. [dostęp 2022-10-18].
↑ZbigniewZ.MirekZbigniewZ. i inni, Vascular plants of Poland. An annotated checklist, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2020, s. 110, ISBN 978-83-62975-45-7.
↑ abcRonald K. Hoggard, Paul J. Kores, Mia Molvray, Gloria D. Hoggard, David A. Broughton. Molecular systematics and biogeography of the amphibious genus Littorella (Plantaginaceae). „American Journal of Botany”. 90, 3, s. 429-435, 2003. DOI: 10.3732/ajb.90.3.429.
↑ abcdeChristopher D.K. Cook i in.: Water plants of the world. Hague: Dr. W. Junk b,v, Publishers, 1974, s. 348.
↑Genus: Plantago L.. [w:] Germplasm Resources Information Network (GRIN-Taxonomy) [on-line]. USDA, Agricultural Research Service, National Plant Germplasm System. [dostęp 2019-01-13].
↑Littorella. [w:] The Plant List. Version 1.1 [on-line]. [dostęp 2019-01-13].
