Fiołek żółty sudecki

Fiołek żółty sudecki
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	rośliny
Podkrólestwo	rośliny zielone
Nadgromada	rośliny telomowe
Gromada	rośliny naczyniowe
Podgromada	rośliny nasienne
Nadklasa	okrytonasienne
Klasa	Magnoliopsida
Nadrząd	różopodobne
Rząd	malpigiowce
Rodzina	fiołkowate
Rodzaj	fiołek
Gatunek	fiołek żółty
Podgatunek	fiołek żółty sudecki
	Nazwa systematyczna
	Viola lutea Huds. ssp.sudetica (Willd.) W. Becker; Beih. Bot. Centralbl., Abt. 2, 18:388. 1905
Synonimy
	Viola sudetica Willd.;
	Viola sudetica Willd.;
	Multimedia w Wikimedia Commons

Fiołek żółty sudecki (Viola lutea subsp. sudetica) – podgatunek fiołka żółtego, należący do rodziny fiołkowatych. W Polsce nie występują inne podgatunki fiołka żółtego. Występuje tylko w środkowej Europie: w Niemczech, Austrii, Czechach i Polsce^[3]. W Polsce w stanie dzikim spotyka się go tylko w Sudetach, Tatrach i na Baraniej Górze.

Morfologia

Łodyga: Pojedyncza, podnosząca się, o wysokości 10–30 cm, naga lub krótko, szczeciniasto omszona. Jest ulistniona. Pod ziemią występuje kłącze wytwarzające długie, nitkowate rozłogi.
Liście: Wytwarza dwa rodzaje liści. Liście dolne są niewielkie, okrągłe lub jajowate, natomiast górne są lancetowate i zaostrzone. Nasady liści słabosercowate. Przylistki są duże, wolne, palczastodzielne, o równowąskich łatkach, na niektórych przylistkach szczytowa łatka jest dłuższa i szersza od pozostałych.
Kwiaty: Bardzo okazałe, w stosunku do niewielkiej łodygi i drobnych liści. Mają długość 2,5-4,5 cm, przy szerokości ok. 3 cm. Działki kielicha zaostrzone. Górne 4 płatki korony zwrócone są do góry, 1 płatek zwrócony jest w dół. Wszystkie płatki mają jasnożółtą barwę. przy czym trzy dolne płatki posiadają charakterystyczne czarne, lub ciemnobrązowe żyłki. Na szyjce słupka brak haczykowatego noska na szczycie, jest ona zgrubiała i zakończona główkowatym, owłosionym i pustym w środku nabrzmieniem. Ostroga o bladofioletowej barwie.
Owoce: Torebka zawierająca liczne nasiona z elajosomem.

Biologia i ekologia

Bylina. Kwitnie od czerwca do sierpnia, zapylana jest przez owady. W roznoszeniu nasion uczestniczą mrówki. Siedlisko: występuje na halach, w piętrze kosówki i w piętrze alpejskim. Roślina wysokogórska. Rośnie zarówno na podłożu wapiennym, jak i bezwapniowym. W klasyfikacji zbiorowisk roślinnych gatunek charakterystyczny dla związku (All.) Calamagrostion^[4].

Zmienność

Tworzy mieszańce z fiołkiem trwałym i fiołkiem trójbarwnym.

Zagrożenia i ochrona

Umieszczony na polskiej czerwonej liście w kategorii NT (bliski zagrożenia)^[5].

Przypisy

↑ Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
↑ Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2009-11-30] (ang.).
↑ Germplasm Resources Information Network (GRIN). [dostęp 2010-01-10].
↑ Władysław Matuszkiewicz: Przewodnik do oznaczania zbiorowisk roślinnych. Warszawa. ISBN 83-01-14439-4.
↑ Kaźmierczakowa R., Bloch-Orłowska J., Celka Z., Cwener A., Dajdok Z., Michalska-Hejduk D., Pawlikowski P., Szczęśniak E., Ziarnek K.: Polska czerwona lista paprotników i roślin kwiatowych. Polish red list of pteridophytes and flowering plants. Kraków: Instytut Ochrony Przyrody Polskiej Akademii Nauk, 2016. ISBN 978-83-61191-88-9.

Bibliografia

Zbigniew Mirek, Halina Piękoś-Mirkowa: Kwiaty Tatr. Przewodnik kieszonkowy. Warszawa: MULTICO Oficyna Wyd., 2003. ISBN 83-7073-385-9.
Władysław Szafer, Stanisław Kulczyński: Rośliny polskie. Warszawa: PWN, 1953.

[ruggiero-1] Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).

[apweb-2] Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2009-11-30] (ang.).

[3] Germplasm Resources Information Network (GRIN). [dostęp 2010-01-10].

[4] Władysław Matuszkiewicz: Przewodnik do oznaczania zbiorowisk roślinnych. Warszawa. ISBN 83-01-14439-4.

[5] Kaźmierczakowa R., Bloch-Orłowska J., Celka Z., Cwener A., Dajdok Z., Michalska-Hejduk D., Pawlikowski P., Szczęśniak E., Ziarnek K.: Polska czerwona lista paprotników i roślin kwiatowych. Polish red list of pteridophytes and flowering plants. Kraków: Instytut Ochrony Przyrody Polskiej Akademii Nauk, 2016. ISBN 978-83-61191-88-9.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]