Gatunek zbiorowy (łac. species collectiva) – kategoria taksonomiczna w randze gatunku, termin wprowadzony przez Adolfa Englera dla określenia grup bliskich i trudnych do rozróżnienia gatunków^[1].

Często (acz nie zawsze) jako synonim gatunku zbiorowego traktuje się linneon (gatunek linneuszowski)^[2] (ang. linnaeon, linneon). Jest to termin wprowadzony w 1916 przez holenderskiego botanika Johannesa Paulusa Lotsy'ego jako „gatunek szeroko pojmowany” (w odróżnieniu od jordanonów, „gatunków wąsko pojmowanych”)^[3]. Innym podobnym, często pojmowanym jako synonim terminem jest coenospecies, pojęcie zdefiniowane w 1922 roku przez szwedzkiego ekologa i genetyka, Göta Turessona(inne języki) w jego klasyfikacji taksonów opartej na kryterium możliwości ich krzyżowania. Osobniki w obrębie coenospecies zdolne są do krzyżowania się ze sobą, nie są natomiast zdolne do krzyżowania z taksonami spoza tej grupy lub co najwyżej dają potomstwo niepłodne.

Pojęcie gatunku zbiorowego nie odpowiada rangom formalnej hierarchii taksonomicznej i w różnych systemach klasyfikacyjnych grupowane tu taksony są różnie ujmowane. W zależności od stosowanej systematyki gatunki drobne (ang. segregates) (przybliżone synonimy: gatunek Jordana, jordanon, mikrogatunek^[4]) mogą być traktowane jako podgatunki. Można mówić o gatunku zbiorowym (np. kieliszniku zaroślowym) lub o drobnych gatunkach (w tym przykładzie o kieliszniku zaroślowym i leśnym). Dla odróżnienia tych znaczeń stosuje się zapis przy nazwie naukowej (łacińskiej) odpowiednio: Calystegia sepium sensu lato (czyli kielisznik zaroślowy w szerokim znaczeniu, gatunek zbiorowy) oraz C. sepium sensu stricto i C. sylvatica sensu stricto (gatunki drobne, w wąskim znaczeniu).

W publikacjach specjalistycznych gatunek zbiorowy oznaczany jest określeniami łacińskimi collectiva, collectivus, collectivum, aggregatum, angielskim species complex(inne języki), polskim agregat, najczęściej w zapisie skróconym: coll., aggr. (lub agg.) Przykładami gatunków zbiorowych poza ww. są: kozłek lekarski, przywrotnik pospolity, gnidosz sudecki, jeżyna krzewiasta, mniszek pospolity, jaskier różnolistny^[5].

• Clive Stace: Taksonomia roślin i biosystematyka. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1993. ISBN 83-01-11251-4. Brak numerów stron w książce