Inspektorat Graniczny Straży Celnej „Międzychód”

Inspektorat Straży Celnej „Międzychód” – jednostka organizacyjna Straży Celnej pełniąca służbę ochronną na granicy polsko-niemieckiej w latach 1921–1928.

Na wniosek Ministerstwa Skarbu, uchwałą z 10 marca 1920 roku, powołano do życia Straż Celną^[1]. Od połowy 1921 roku jednostki Straży Celnej rozpoczęły przejmowanie odcinków granicy od pododdziałów Batalionów Celnych^[2]. Proces tworzenia Straży Celnej trwał do końca 1922 roku^[3]. Inspektorat Straży Celnej „Międzychód”, wraz ze swoimi komisariatami i placówkami granicznymi, znalazł się w podporządkowaniu Dyrekcji Ceł „Poznań”^[4]. W 1926 roku w skład inspektoratu wchodziło 6 komisariatów i 40 placówek Straży Celnej^[5].

Rozporządzeniem ministra skarbu z 30 czerwca 1927 roku rozpoczęto reorganizację Straży Celnej^[6]. Odtąd Naczelny Inspektorat Straży Celnej podlegał bezpośrednio ministrowi skarbu, a Naczelnemu Inspektoratowi podlegały inspektoraty okręgowe^[7]. Te ostatnie przejęły kompetencje dyrekcji ceł^[8]. Inspektorat Straży Celnej „Międzychód” przemianowany został na Inspektorat Graniczny Straży Celnej „Międzychód” i wszedł w podporządkowanie Wielkopolskiego Inspektoratu Okręgowego Straży Celnej^[9] .

Sąsiednie inspektoraty

• Inspektorat Straży Celnej „Chodzież” ⇔ Inspektorat Straży Celnej „Leszno”

Obsada personalna w 1927^[5]:

• kierownik inspektoratu – starszy komisarz Józef Jasieńczyk-Kowalski (do V 1928) → kierownik IG SG „Wronki”^[10]
• pomocnik kierownik inspektoratu – komisarz Mieczysław Maśkiewicz
• funkcjonariusze młodsi:

starszy przodownik Michał Pendziński (2631)

przodownik Alojzy Matuszewski (2570)

przodownik Władysław Godziewski (17)

Organizacja inspektoratu w 1926 roku^[4]:

• komenda – Międzychód
• komisariat Straży Celnej „Kopanica”
• komisariat Straży Celnej „Zbąszyń”
• komisariat Straży Celnej „Silno”
• komisariat Straży Celnej „Międzychód”
• komisariat Straży Celnej „Piłka”
• komisariat Straży Celnej „Drzewce”

• Henryk Dominiczak: Granica polsko–niemiecka 1919–1939. Z dziejów formacji granicznych. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, 1975.
• Henryk Dominiczak: Granice państwa i ich ochrona na przestrzeni dziejów 966–1996. Warszawa: Wydawnictwo „Bellona”, 1997. ISBN 83-11-08618-4. OCLC 37244743. (pol.).
• Kalendarz z szematyzmem funkcjonariuszy Straży Celnej na rok 1927, Nakładem Zarządu Internatu imienia dra Władysława Rasińskiego dla Dzieci Funkcjonariuszy Straży Celnej, 1927 .
• Piotr Kozłowski. Straż Celna zapomnianą formacją graniczną II Rzeczypospolitej – dyslokacja jednostek granicznych w 1926 roku. „Problemy Ochrony Granic”. 50, 2012. Kętrzyn: Centrum Szkolenia Straży Granicznej w Kętrzynie. ISSN 1505-1757. 
• Karolina Piekarz. Polskie formacje graniczne 1918 – 1924. „Mówią Wieki”. 2s, 2017. Warszawa: Oficyna Wydawnicza „Mówią Wieki”. ISSN 1897-8088. 
• Muzeum Polskich Formacji Granicznych – Straż Celna 1921–1928. [dostęp 2017-03-17].
• Rozkazy Komendy Głównej Straży Granicznej 1928–1939 → Archiwum Straży Granicznej. Szczecin. (sygn.187/30 do 187/41.)