Inspektorat Graniczny Straży Celnej „Ostrów”

Inspektorat Straży Celnej „Ostrów” – jednostka organizacyjna Straży Celnej pełniąca służbę ochronną na granicy polsko-niemieckiej w latach 1921–1927.

Na wniosek Ministerstwa Skarbu, uchwałą z 10 marca 1920 roku, powołano do życia Straż Celną^[1]. Od połowy 1921 roku jednostki Straży Celnej rozpoczęły przejmowanie odcinków granicy od pododdziałów Batalionów Celnych^[2]. Proces tworzenia Straży Celnej trwał do końca 1922 roku^[3]. Inspektorat Straży Celnej „Ostrów”, wraz ze swoimi komisariatami i placówkami granicznymi, znalazł się w podporządkowaniu Dyrekcji Ceł „Poznań”^[4]. W 1926 roku w skład inspektoratu wchodziło 7 komisariatów i 37 placówek Straży Celnej^[5].

Rozporządzeniem ministra skarbu z 30 czerwca 1927 roku rozpoczęto reorganizację Straży Celnej^[6]. Inspektorat Straży Celnej „Ostrów” został rozwiązany, a komisariaty weszły w skład nowego inspektoratu granicznego^[7] .

Rozporządzeniem Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej Ignacego Mościckiego z 22 marca 1928 roku powoływano z dniem 2 kwietnia 1928 roku Straż Graniczną^[8], a rozkazem nr 3 z 25 kwietnia 1928 roku w sprawach organizacji Wielkopolskiego Inspektoratu Okręgowego dowódca Straży Granicznej gen. bryg. Stefan Pasławski zatwierdził dyslokację, granice i strukturę inspektoratu granicznego nr 12 „Ostrów”^[9].

Sąsiednie inspektoraty

• Inspektorat Straży Celnej „Leszno” ⇔ Inspektorat Straży Celnej „Praszka”

Obsada personalna w 1927^[5]:

• kierownik inspektoratu – starszy komisarz Józef Talarczyk
• pomocnik kierownik inspektoratu – komisarz Antoni Wierzchowski
• funkcjonariusze młodsi:

starszy strażnik Franciszek Bawolski (2889)

strażnik Feliks Dembczyński (2382)

strażnik Adam Pacek (2620)

Organizacja inspektoratu w 1926 roku^[10]:

• komenda – Ostrów Wielkopolski
• komisariat Straży Celnej „Pomiany”
• komisariat Straży Celnej „Rychtal”
• komisariat Straży Celnej „Miechów”
• komisariat Straży Celnej „Rybin”
• komisariat Straży Celnej „Konradów”
• komisariat Straży Celnej „Odolanów”
• komisariat Straży Celnej „Zduny”

• Henryk Dominiczak: Granica polsko–niemiecka 1919–1939. Z dziejów formacji granicznych. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, 1975.
• Henryk Dominiczak: Granice państwa i ich ochrona na przestrzeni dziejów 966–1996. Warszawa: Wydawnictwo „Bellona”, 1997. ISBN 83-11-08618-4. OCLC 37244743. (pol.).
• Grzegorz Goryński: Powstanie, organizacja i funkcjonowanie straży granicznej w latach 1928-1939. 2012. [dostęp 2016-12-31].
• Marek Jabłonowski, Bogusław Polak: Polskie formacje graniczne 1918−1839. Tom II. Koszalin: Wydawnictwo Uczelniane Politechniki Koszalińskiej, 1999. ISBN 83-87424-77-3.
• Kalendarz z szematyzmem funkcjonariuszy Straży Celnej na rok 1927, Nakładem Zarządu Internatu imienia dra Władysława Rasińskiego dla Dzieci Funkcjonariuszy Straży Celnej, 1927 .
• Piotr Kozłowski. Straż Celna zapomnianą formacją graniczną II Rzeczypospolitej – dyslokacja jednostek granicznych w 1926 roku. „Problemy Ochrony Granic”. 50, 2012. Kętrzyn: Centrum Szkolenia Straży Granicznej w Kętrzynie. ISSN 1505-1757. 
• Karolina Piekarz. Polskie formacje graniczne 1918 – 1924. „Mówią Wieki”. 2s, 2017. Warszawa: Oficyna Wydawnicza „Mówią Wieki”. ISSN 1897-8088. 
• Muzeum Polskich Formacji Granicznych – Straż Celna 1921–1928. [dostęp 2017-03-17].