Katarzyna Potocka (1825–1907)

Ten artykuł dotyczy polskiej arystokratki ur. w 1825. Zobacz też: inne osoby o tym nazwisku.

Katarzyna Branicka

Branicki Hrabia
hrabina
Rodzina	Braniccy herbu Korczak
Data i miejsce urodzenia	10 grudnia 1825 Luboml
Data i miejsce śmierci	20 września 1907 Krzeszowice
Ojciec	Władysław Grzegorz Branicki
Matka	Róża Potocka
Mąż	Adam Józef Potocki
Dzieci	Róża Potocka, Artur Władysław Potocki, Zofia Potocka, Maria Potocka, Wanda Potocka, Andrzej Kazimierz Potocki, Anna Maria Potocka
Multimedia w Wikimedia Commons

Katarzyna Potocka z Branickich (ur. 10 grudnia 1825 w Lubomlu, zm. 20 września 1907 w Krzeszowicach) – polska arystokratka, hrabina, działaczka społeczna i filantropka.

Najmłodsza córka generała Władysława Grzegorza Branickiego i Róży Potockiej. Trzy siostry Branickie, Elżbieta zwana Elizą, Zofia i Katarzyna, nosiły imiona swoich ciotek, córek hetmana – Woroncowej, Potockiej i Sanguszkowej-Potockiej^[1]. Braćmi Katarzyny Branickiej byli natomiast Ksawery, Aleksander, Konstanty i Władysław Michał. W latach 40. XIX w. Katarzyna Branicka była jedną z najznakomitszych partii ze względu na pochodzenie, urodę i majątek.

26 października 1847 w Dreźnie poślubiła Adama Józefa Potockiego. Następnie zamieszkała w nim w Krakowie i zaangażowała się w życie polityczne. Wraz z mężem przebywała także w Paryżu (Potocki walczył tam w Gwardii Narodowej w 1848). Towarzyszyła mu także w czasie uwięzienia w Wiedniu i w Trieście. Po powrocie do Krakowa była aktywna w pomoc mieszkańcom po pożarze miasta, a pogorzelcom wydawała zapomogi w swoim pałacu „Pod Baranami”.

Była właścicielką klucza łubnickiego koło Staszowa. Kolekcjonowała polskie pasy szlacheckie oraz dofinansowywała prace naukowe profesorów Uniwersytetu Jagiellońskiego. Ufundowała pałac w Krzeszowicach, gdzie wspierała miejscową ludność. Zaangażowała się w akcjach zakładania szkół wiejskich, kas pożyczkowych, zakładów filantropijnych. Była fundatorką kilku kościołów na obszarze swoich dóbr ziemskich. Wprowadziła przyznawanie emerytury dla oficjalistów i służby w swoim majątku. Była przewodniczącą Towarzystwa Dobroczynności w Krakowie.

Była matką siedmiorga dzieci:

• Artur Władysław Potocki,
• Andrzej Kazimierz Potocki,
• Róża Raczyńska.
• Zofia Zamoyska - (ur. 7 listopada 1851 w Krakowie, zm. 29 stycznia 1927 w Krzeszowicach) Była żoną Stefana Zamoyskiego, którego poślubiła 20 czerwca 1870 r^[2]. Jej postać była kilkakrotnie uwieczniana przez malarzy i rzeźbiarzy. W 1856 francuski malarz Franz Xaver Winterhalter podczas pobytu w Warszawie wykonał portret Katarzyny Potockiej oraz jej dzieci Róży, Artura i pięcioletniej wówczas Zofii. W 1870 roku Franz Xaver Winterhalter ponownie sportretował dziewiętnastoletnią już Zofię. Portret Zofii Zamoyskiej wykonał również Władysław Bakałowicz^[3]. W 1868 roku Marceli Guyski wykonał popiersie Zofii, które zostało okazane w Pałacu Sztuki w Krakowie na wystawie portretów kobiecych XVIII i XIX wieku. Obecnie popiersie znajduje się w zbiorach krakowskiego Muzeum Narodowego^[4][5].

• Maria Potocka Sierakowska
• Wanda Potocka
• Anna Potocka Branicka

Po śmierci męża (1872) skupiła się na wychowaniu dzieci oraz zarządem całości majątku.

Została pochowana w krypcie Potockich herbu Pilawa w Kościele św. Marcina w Krzeszowicach.

• 
  Franz Winterhalter Portret Katarzyny z Branickich Potockiej (1854), Muzeum Narodowe w Warszawie
• 
  Jan Matejko Portret Katarzyny Potockiej (1890), Muzeum Narodowe w Warszawie
• 
  Jan Matejko Święta Kinga (1892), Muzeum Żup Krakowskich; jako model pozowała Katarzyna Potocka
• 
  Portret Zofii, córki Katarzyny wg Franza Winterhaltera

• Skon polskiej matrony. „Nowości Illustrowane”. Nr 40, s. 2, 5 października 1907.