|
Kateretidae
_(28738537153).png_(2).jpg) _(37816378772).png) Kateretidae – rodzina chrząszczy z podrzędu wielożernych. Obejmuje około stu opisanych gatunków. Jej zasięg jest kosmopolityczny. Zarówno larwy, jak i postacie dorosłe są żerują na kwiatach roślin okrytonasiennych. Zapis kopalny rodziny sięga barremu w kredzie. MorfologiaOwad dorosłyChrząszcze o ciele w zarysie owalnym do podługowato-owalnego, spłaszczonym do wysklepionego, osiągającym od 1,3 do 6 mm długości. Oskórek wierzchniej strony ciała bywa nagi lub porośnięty kładącym się owłosieniem[1]. Ubarwione są zwykle w odcieniach brązu i czerni, czasem z jaśniejszymi czy ciemniejszymi znakami[2]. Głowa jest prognatyczna, o co najwyżej przeciętnie wyłupiastych oczach złożonych z drobnych fasetek, odkrytych miejscach osadzenia czułków, krótkim lub nieobecnym szwie epistomalnym, wolnej, poprzecznej i szeroko, łukowato na przedzie wykrojonej wardze górnej, pozbawiona rowków i listewek podczułkowych. Czułki buduje 11 członów, z których trzy ostatnie formują luźno zestawioną buławkę. Przeciętnie zakrzywione żuwaczki mają niewyraźne prosteki, zwykle dobrze wykształcone mole i jeden lub dwa zęby. Szczęki mają długie, wąskie i przy szczytach dowewnętrznie zakrzywione żuwki zewnętrzne i wewnętrzne oraz cechujące się walcowatym do prawie stożkowatego członem ostatnim głaszczki szczękowe. Wargę dolną charakteryzuje szeroki i mniej lub bardziej zaokrąglony języczek oraz mniej lub bardziej jajowate człony wierzchołkowe głaszczków wargowych. W tyle głowy brak jest gwałtownego przewężenia[1]. Przedplecze największą szerokość osiąga pośrodku lub w tyle i tam jest od 1,25 do 1,6 raza szersze niż dłuższe, nigdy nie będąc szerszym od pokryw. Tarczka jest dobrze wykształcona. Pokrywy są skrócone a ich długość wynosi od 0,8 do 1,1 ich wspólnej szerokości. Nie występuje na nich rządek przyszwowy. Wierzchołki mają ścięte do osobno zaokrąglonych, a boczne krawędzie niewidoczne przy patrzeniu od góry. Skrzydła tylnej pary cechują się zredukowanym użyłkowaniem, pozbawionym komórki klinowatej i z co najwyżej szczątkową komórką radialną. Szwy notosternalne są dobrze zaznaczone. Przedpiersie wypuszcza krótki i na całej długości wąski wyrostek międzybiodrowy. Poprzeczne panewki przednich bioder są szeroko zamknięte od wewnątrz i otwarte od zewnątrz. Śródpiersie ma w pełni obrzeżony przód. Okrągłe, częściowo zamknięte panewki bioder środkowych leżą w oddaleniu od siebie. Zapiersie jest pozbawione szwu poprzecznego. Panewki bioder tylny rozstawione są jeszcze szerzej niż środkowych. Widełki sternalne zatułowia cechują się krótkimi i szerokimi ramionami bocznymi. Odnóża mają golenie opatrzone dwiema ostrogami, pozbawione listewek na bocznych krawędziach i zazwyczaj odsiebnie rozszerzone, a stopy zbudowane z pięciu członów, z których trzy pierwsze są dwupłatowo rozszerzone, a ostatni zwieńczony niezmodyfikowanymi lub ząbkowanymi pazurkami[1]. Pygidium, a zwykle częściowo także poprzedzający je tergit nie są nakryte pokrywami. Na spodzie odwłoka widocznych jest pięć sternitów (wentrytów), z których pierwszy ma łukowaty do prawie ściętego na szczycie wyrostek międzybiodrowy, a niekiedy też linie zabiodrowe. Samica ma wydłużone pokładełko o stylikach umieszczonych przedwierzchołkowo lub całkiem zanikłych. Samiec ma edeagus o wolnych, stawowo z falolobazą połączonych, symetrycznych paramerach oraz o błoniastym płacie środkowym (prąciu) z wierzchołkowo umieszczoną, wspartą niesymetrycznym sklerytem bocznym fallotremą[1]. Stadia rozwojoweJajoJaja są podługowato-owalne lub gruszkowate, długości od 1 do 1,5 mm i szerokości między 0,3 a 0,6 mm. Chorion może być przezroczysty do woskowo białego[1]. LarwaCiało larwy jest wydłużone do podługowato-owalnego, przeciętnie sklepione, o różnym stopniu pigmentacji i wyłącznie niezmodyfikowanych szczecinkach. Głowa bywa od prognatycznej do nieco hipognatycznej i nie jest wycofana w przedtułów. Zaopatrzona jest ona w cztery pary oczek larwalnych, zrośnięty z czołem nadustek, dużą i wolną wargę górną, jednozębne żuwaczki z wyraźnymi molami i bez prostek, niewielkie male, trójczłonowe głaszczki szczękowe, jednoczłonowe głaszczki wargowe i trójczłonowe czułki o mniejszym do poprzednich członie ostatnim. Przedtułów jest dłuższy od śródtułowia i zatułowia. Wszystkie te trzy segmenty są poprzeczne, zwykle ze sztywnymi szczecinkami na plecach i bokach. Dobrze wykształcone odnóża mają prawie dwukrotnie dłuższe niż szerokie uda i golenie oraz nieco krótsze od stopogoleni przedstopia. Odwłok buduje dziesięć segmentów, z których ostatni jest częściowo od góry osłonięty i częściowo zrośnięty z poprzednim. Brak jest pregomfów i urogomfów[1]. Biologia i ekologiaOwady te występują od lasów po półpustynie[1]. Zarówno larwy, jak i postacie dorosłe są antofagami, żerującymi na kwiatach roślin okrytonasiennych[1][3][2]. Larwy poszczególnych gatunków są monofagiczne lub oligofagiczne. Wśród ich roślin pokarmowych znajdują się przedstawiciele ciborowatych, makowatych, pokrzywowatych, przewiertniowatych, sitowatych, szparagowatych i trędownikowatych. Postacie dorosłe są polifagiczne i żerują na kwiatach z różnych rodzin, także niewymienianych jako rośliny pokarmowe larw, jak astrowate, różowate i selerowate[1][3]; zjadają głównie pyłek i płatki kwiatów[4]. Jaja składane są w kwiatach rośliny pokarmowej larwy. Rozwój larwalny zazwyczaj trwa od jednego do trzech tygodni. Przepoczwarczenie ma miejsce na roślinie żywicielskiej, w ściółce lub w glebie[1]. RozprzestrzenienieRodzina kosmopolityczna, najliczniej reprezentowana w strefach umiarkowanych i podzwrotnikowych obu półkul, mniej liczna w strefie tropikalnej[1]. W Polsce stwierdzono 11 gatunków z trzech rodzajów[5] (zobacz: Kateretidae Polski) Taksonomia i ewolucjaRodzaj Kateretes wprowadzony został w 1793 roku przez Johanna Friedricha Wilhelma Herbsta[6]. W wieku XIX pojawiał się w literaturze pod nazwami Cateretes i Catheretes[7]. Od tej drugiej w 1837 roku William Kirby utworzył rodzinę Catheretidae[8][9]. W 1845 roku przez Williama Ferdinanda Erichsona pod nazwą Brachypterinae, jako podrodzina w obrębie łyszczynkowatych[10]. W 1923 roku Karl Wilhelm Verhoeff wyróżnił rodzinę Brachypteridae jako obejmującą przedstawicieli Kateretinae i Meligethinae[11], jednak systematyka taka nie przyjęła się[1]. Przez większość XX wieku omawiany takson wyróżniano w randze podrodziny Kateretinae w obrębie łyszczynkowatych, a jego pierwsze użycie przypisywano tekstowi Erichosona w publikacji Louisa Agassiza[12][7]. Paolo Audisio w 1984 roku oraz Aleksander Kirejczuk w 1986 roku zaproponowali wyniesienie omawianego taksonu do rangi odrębnej rodziny Kateretidae[13][14], czego dokonał ostatecznie Audiso w 1993 roku[15]. W 1995 roku John Francis Lawrence i Alfred Francis Newton zwrócili uwagę na to, że nazwa Brachypteridae ma pierwszeństwo przez Kateretidae[16]. W 1999 roku Międzynarodowa Komisja Nomenklatury Zoologicznej uznała jednak, że to nazwa Kateretidae będzie ważna[1][12]. Później jednak zorientowano się, że do pierwszego użycia taksonu rangi rodzinowej doszło w publikacji Kirbyego z 1837 roku[9]. W 2023 roku Kirejczuk i współpracownicy podzielili Kateretidae na dwie podrodziny[17]. Do rodziny tej zalicza się około 100 opisanych gatunków[12][3], zgrupowanych w rodzajach i podrodzinach[18][17]:
Znany zapis kopalny Kateretinae sięga barremu w kredzie – z tego okresu pochodzą inkluzje Lebanoretes w bursztynie libańskim[19]. Z kolei Antirhelinae znane są wyłącznie z datowanych na eocen inkluzji w bursztynie rówieńskim[17]. Na siostrzaną relację Kateretidae i łyszczynkowatych wskazują wyniki wielu analiz filogenetycznych, w tym Johna F. Lawrence’a i innych z 2011 roku[20], Andrew R. Cline’a i innych z 2014 roku[21], Jamesa A. Robertsona i innych z 2015 roku[22] czy Cai Chenyanga i innych z 2022 roku[23]. Z kolei w wynikach analizy Zhang Shangqiana i innych Kateretidae zajmują pozycję siostrzaną względem Cybocephalidae, tworząc z nimi klad siostrzany dla łyszczynkowatych[24]. Znaczenie gospodarczeNiektóre gatunki wymieniane są jako szkodniki upraw, np. zawleczony do Stanów Zjednoczonych Brachypterolus pulicarius jest tam wymieniany jako szkodnik na plantacjach poziomek[2]. Przypisy
Information related to Kateretidae |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
_(3578017131).jpg)
.png)
Index:
pl ar de en es fr it arz nl ja pt ceb sv uk vi war zh ru af ast az bg zh-min-nan bn be ca cs cy da et el eo eu fa gl ko hi hr id he ka la lv lt hu mk ms min no nn ce uz kk ro simple sk sl sr sh fi ta tt th tg azb tr ur zh-yue hy my ace als am an hyw ban bjn map-bms ba be-tarask bcl bpy bar bs br cv nv eml hif fo fy ga gd gu hak ha hsb io ig ilo ia ie os is jv kn ht ku ckb ky mrj lb lij li lmo mai mg ml zh-classical mr xmf mzn cdo mn nap new ne frr oc mhr or as pa pnb ps pms nds crh qu sa sah sco sq scn si sd szl su sw tl shn te bug vec vo wa wuu yi yo diq bat-smg zu lad kbd ang smn ab roa-rup frp arc gn av ay bh bi bo bxr cbk-zam co za dag ary se pdc dv dsb myv ext fur gv gag inh ki glk gan guw xal haw rw kbp pam csb kw km kv koi kg gom ks gcr lo lbe ltg lez nia ln jbo lg mt mi tw mwl mdf mnw nqo fj nah na nds-nl nrm nov om pi pag pap pfl pcd krc kaa ksh rm rue sm sat sc trv stq nso sn cu so srn kab roa-tara tet tpi to chr tum tk tyv udm ug vep fiu-vro vls wo xh zea ty ak bm ch ny ee ff got iu ik kl mad cr pih ami pwn pnt dz rmy rn sg st tn ss ti din chy ts kcg ve
