|
Marcelina Darowska
Marcelina Darowska (z domu Kotowicz, herbu Korczak[1]; imię zakonne: Maria Marcelina od Niepokalanego Poczęcia NMP; ur. 16 stycznia 1827 w Szulakach na Podolu (dawne województwo bracławskie, obecnie Ukraina), zm. 5 stycznia 1911 w Jazłowcu) – polska zakonnica, współzałożycielka i druga przełożona generalna Zgromadzenia Sióstr Niepokalanego Poczęcia NMP (niepokalanek), mistyczka[2] oraz błogosławiona Kościoła katolickiego. ŻyciorysLata dzieciństwa i młodościPochodziła z Kresów Wschodnich. Urodziła się 16 stycznia 1827 w wielodzietnej, szlacheckiej rodzinie Jana Kotowicza herbu Korczak i Maksymilli z d. Jastrzębskiej[3]. Miała sześcioro rodzeństwa[4]. Ojciec jej był posiadaczem ziemiańskiego majątku Szulaki niedaleko Kamieńca Podolskiego[5]. Był wybrany przez środowisko ziemian na honorowego marszałka szlachty powiatowej[5]. Mając 10 lat przystąpiła do pierwszej Komunii świętej (1837)[6]. Pierwsze nauki pobierała u wynajętych przez rodziców francuskich guwernantek[7], a następnie w 1839 została oddana wraz ze swoją siostrą Izydorą na rosyjskojęzyczną pensję do Odessy, prowadzoną przez Szwajcarkę panią Schedoeuver[8]. Po latach tak wspominała sytuację jaka panowała na tej pensji[8]:
Była wzorową uczennicą, wykazującą wszechstronne uzdolnienia m.in. do nauki i sztuki (malarstwo, muzyka czy taniec)[9]. Po trzech latach nauki powróciła w 1842 do rodzinnych Szulak, gdzie pomagała ojcu w zarządzaniu majątkiem (była sekretarką, prowadząc jego kancelarię) oraz poświęciła się pracy na rzecz ubogich i cierpiących[10]. Kiedy w latach 40. wybuchła w okolicy epidemia cholery, poświęciła się pracy charytatywnej, niosąc ulgę oraz pomagając chorym[11]. MałżeństwoBędąc młodą kobietą poznała ziemianina Karola Weryhe Darowskiego z Darowa, herbu Ślepowron, którego poślubiła 2 października 1849, po trzykrotnej wcześniej odmowie, przeprowadzając się jednocześnie do jego majątku, do Tetyjowa[12][13]. W podróży poślubnej młoda para udała się na pielgrzymkę do Częstochowy na Jasną Górę[a], gdzie oboje złożyli w darze swoje ślubne obrączki[14], przywożąc jednocześnie kopię Obrazu Matki Bożej Jasnogórskiej[15]. Do swojej przyjaciółki napisała wówczas list, wyrażając tak swoje uczucia do męża[16]:
Wkrótce na świat przyszły ich dwoje dzieci Józef i Karolina[16]. Jej życie rodzinne zostało niebawem przerwane przez niespodziewaną śmierć 20 kwietnia 1852 jej męża, który zachorował na tyfus podczas podróży do Żerdzia, gdzie mieli się przeprowadzić[16]. Wkrótce po pogrzebie udała się do Żerdzia, gdzie przebywała kilka tygodni, a następnie powróciła do Szulak[17]. Niebawem 12 stycznia 1853 zmarł również jej syn Józef, który zachorował na błonicę[17]. Wtedy zaczęła myśleć o dalszym życiu na polu powołania zakonnego[17]. W swoich wspomnieniach tak wtedy pisała[17]:
Wiosną 1853 udała się na cztery miesiące do Nauheim i Heidelbergu w Niemczech na odpoczynek i kurację spowodowaną trudnymi przeżyciami po śmierci swoich najbliższych[18][19]. Następnie na zaproszenie rodziny, siostry i szwagra udała się do Paryża, gdzie poznała zmartwychwstańca o. Aleksandra Jełowickiego CR, który wpłynął na jej późniejsze losy[18]. Pod wpływem wiary zaczęła praktykować życie sakramentalne, poświęcając się jednocześnie pracy na rzecz ludzi chorych[18]. Zaopatrzona w list polecający od o. Jełowickiego CR do o. Hieronima Kajsiewicza CR, duszpasterza emigracji polskiej wyruszyła 11 kwietnia 1854[13] do Rzymu w celu pielgrzymki do czterech bazylik rzymskich oraz rozeznania pod jego wpływem swojej dalszej drogi życiowej[20]. Zamieszkała wówczas u państwa Łubieńskich, poznając tam kuzynkę pani domu Józefę Karską, późniejszą Służebnicę Bożą, o której tak we wspomnieniach się wyraziła[21]:
W Zgromadzeniu niepokalanek12 maja 1854 złożyła na ręce o. Kajsiewicza CR prywatny ślub posłuszeństwa i dozgonnej czystości, mając w perspektywie drogę życia konsekrowanego[22]. Po półtorarocznym pobycie w Rzymie powróciła do Polski (1855–1857)[23], gdzie przebywała jej małoletnia córka Karolina pod opieką krewnych[24]. Z Rzymu otrzymała wówczas wiadomość o zgłoszeniu się dwóch kandydatek: Emilii Steinert i Natalii de Reuilly oraz zamieszkaniu ich w domu przy ul. Via Paolina 30 pod kierownictwem o. Kajsiewicza CR i Józefy Karskiej, aby prowadzić klasztorny tryb życia, który był zalążkiem do formowania się nowego Zgromadzenia[25]. Pod wpływem tej wiadomości przybyła wraz z córką oraz bratową do Rzymu[25]. Odbyła tu w okresie 15–23 grudnia 1857 rekolekcje – wraz z innymi kandydatkami do formującego się Zgromadzenia – pod okiem o. Kajsiewicza CR, po których s. Józefa Karska CSIC przybrała tytuł Matki, a Marcelina Darowska została jej współsiostrą, rozpoczynając w ten sposób drogę życia zakonnego w Zgromadzeniu Sióstr Niepokalanego Poczęcia NMP[26]. Na początku czerwca 1858 wyjechała do Polski, spędzając dwa lata poza klasztorem, m.in. z uwagi na słabowite zdrowie jej córki Karoliny, z którą przebywała na kuracjach w Szczawnicy i Nicei (1858–1859)[27][28]. W dzień Niepokalanego Poczęcia NMP 8 grudnia 1859 odbyły się obłóczyny i pierwsze publiczne śluby zakonne pierwszych zakonnic Zgromadzenia, m.in. przełożonej s. Józefy Karskiej CSIC[27]. Niebawem, 11 października 1860 zmarła chorowita s. Józefa Karska CSIC, po czym Marcelina otrzymała telegram od o. Kajsiewicza CR zawiadamiający ją o jej śmierci[29]. W połowie listopada tegoż roku opuściła Żerdzie zabierając ze sobą Karolinę[b], po czym udała się do Rzymu[29]. 27 grudnia 1860 rozpoczęła rekolekcje, po których 3 stycznia 1861 złożyła publiczne śluby wieczyste[23] i została mianowana przełożoną generalną (habit zakonny przyjęła uroczyście 1 listopada 1862[30]), a następnie przybyła do Jazłowca wraz z siedmioma zakonnicami celem uruchomienia szkoły średniej i elementarnej pod opieką swojego Zgromadzenia[31]. Stała się prekursorką nowego stylu wychowania, m.in. odrzucającego zasadę tzw. „ślepego posłuszeństwa”[32]. W swoich wskazówkach wychowawczych, stwierdziła m.in.[33]:
System wychowawczy opracowany przez nią na tzw. Karteczkach, zawierał cztery punkty[34]:
Przez 10 lat prowadziła w szkole w Jazłowcu katechizację dzieci[35]. Doniosłym wydarzeniem w historii szkoły było przybycie, a następnie coroczne wizytacje wygnańca abp. Zygmunta Szczęsnego Felińskiego, późniejszego świętego[35]. W sierpniu 1883 poświęcił on w Jazłowcu statuę Matki Bożej, wykonaną z białego marmuru przez zesłańca Oskara Sosnowskiego[36]. Rzeźba ta została następnie uroczyście ukoronowana 9 lipca 1939 przez kard. Augusta Hlonda oraz nazwana „Figurą Matki Bożej Jazłowieckiej”, a potem w wyniku sytuacji politycznej po II wojnie światowej, przeniesiona do Szymanowa pod Warszawą, stając się przyczyną licznych pielgrzymek[37]. Wcześniej, bo w 1872 zdecydowała się zreformować Konstytucje Zakonne Zgromadzenia, które wcześniej zredagował o. Kajsiewicz CR (zatwierdzone ostatecznie 8 lutego 1899)[38]. Założyła inne fundacje zakonne w: Jarosławiu nad Sanem (1875), Niżniowie nad Dniestrem (4 listopada 1883), Nowym Sączu (8 września 1897)[23] i Słonimie na Białorusi (1907)[39][13]. U schyłku życia16 czerwca 1907 miała wypadek, w wyniku którego złamała szyjkę kości udowej, będąc unieruchomioną przez kilka tygodni w łóżku[40]. Pod koniec jej życia zwrócił się do niej listownie Henryk Sienkiewicz, stwierdzając:
Po konsultacji ze współsiostrami podjęła decyzję zakupu pałacu Lubomirskich w Szymanowie na siedzibę przyszłej szkoły[40], gdzie przybyły one 13 lipca 1908[41], a następnie ją uroczyście otworzyły 4 listopada 1908[42]. Przez prawie rok przebywała ona w nowo otwartej szkole[41]. Kapituła generalna Zgromadzenia, która odbyła się w lipcu 1909 wybrała ją mimo podeszłego wieku (82 lata) ponownie na przełożoną generalną[43]. Wypowiedziała wtedy swój testament duchowy, mówiąc[44]:
15 października 1910 doznała udaru mózgu, po którym została sparaliżowana[45]. W celi leżącej chorej, codziennie odprawiana była msza święta, przy ołtarzyku z obrazem Matki Bożej Jasnogórskiej, który swego czasu przywiozła ona z podróży poślubnej[46]. Zmarła w Jazłowcu 5 stycznia 1911 około godz. 5:00 na skutek wycieńczenia[47] w otoczeniu współsióstr i swojej najbliższej rodziny, córki Karoliny, wnuków i prawnuków[48], trzymając w ręku krzyżyk od swojego różańca oraz patrząc na krucyfiks[49]. W słowach pożegnania powiedziała ona wtedy m.in.[45]:
Pogrzeb odbył się 9 stycznia w Jazłowcu pod przewodnictwem abp. Józefa Teodorowicza z licznym udziałem duchowieństwa i wiernych[49].  Spoczęła w grobowcu zakonnym w Jazłowcu. Część relikwii została następnie przekazana do Szymanowa. Również od 25 września 2011 cząstka jej relikwii została przekazana do parafii Matki Bożej Częstochowskiej w Mysłowicach – Kosztowach[50]. Tablica przodków
PublikacjePozostawiła po sobie spuściznę o charakterze teologiczno-mistycznym. W archiwum Zgromadzenia w Szymanowie przechowuje się ponad 11000 jej listów, z czego kilkaset jest adresowanych do kierowników duchowych (zmartwychwstańców: o. Hieronima Kajsiewicza CR, o. Piotra Semenenki CR) oraz do Matki Józefy Karskiej CSIC[2]. Siostry Niepokalanki wydały jej pisma w paru pozycjach książkowych[51]:
Ponadto w archiwum Zgromadzenia w Szymanowie znajdują się jej nieopublikowane dzieła[52]:
Proces beatyfikacyjnyZ inicjatywy Sióstr Niepokalanek, przekonanych o świątobliwości jej życia i cnót podjęto próbę wyniesienia jej na ołtarze[53]. Proces informacyjny został rozpoczęty w lutym 1951[23]. Odtąd przysługiwał jej tytuł Służebnicy Bożej. Po zakończeniu procesu informacyjnego akta zostały przekazane do Kongregacji Spraw Kanonizacyjnych do Rzymu. Stolica Apostolska potwierdziła ważność procesu informacyjnego 1 lutego 1986[53]. Następnie w 1991 postulator generalny złożył tzw. Positio wymagane w dalszej procedurze beatyfikacyjnej[53]. 14 czerwca 1994 odbyła się sesja konsultorów teologicznych, a następnie 6 grudnia tegoż roku sesja kardynałów i biskupów Kongregacji Spraw Kanonizacyjnych, która zaaprobowała dokumentację procesu[53]. Papież św. Jan Paweł II wyraził zgodę na promulgowanie 15 grudnia 1994 dekretu o heroiczności jej cnót[53]. Odtąd przysługiwał jej tytuł Czcigodnej Służebnicy Bożej. Do beatyfikacji potrzebny był cud za jej przyczyną, jakim okazało się uzdrowienie Bernarda Jirnov[13]. Po zaakceptowaniu 25 czerwca 1996 tego cudu przez Stolicę Apostolską odbyła się uroczystość jej beatyfikacji[c] 6 października tegoż roku w Rzymie w obecności papieża św. Jana Pawła II[13]. OdznaczeniaW 1899 otrzymała na wniosek polskiego samorządu galicyjskiego od władz Austro-Węgier Order Elżbiety za zasługi na rzecz edukacji społecznej[47]. Upamiętnienie
Zobacz też
Uwagi
Przypisy
Bibliografia
Linki zewnętrzne
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
