|
Mateusz Stefanowski
Mateusz Stefanowski ps. „Żywy”, „Maciek” (ur. ok. 1896, zm. prawdopodobnie w sierpniu 1919 w Bobrujsku) – porucznik Wojska Polskiego, harcerz, komendant Polskiej Organizacji Wojskowej na Ruś. ŻyciorysJego matka miała na imię Stefania[1] lub Janina[2], mieszkał w Mińsku, był harcerzem[a], drużynowym drużyny harcerskiej[4]. W szkole średniej był członkiem Organizacji Młodzieży Narodowej[5] i Związku Młodzieży Polskiej „Przyszłość” („Pet”)[6]. Przez pewien czas pracował jako nauczyciel szkół rosyjskich w Orenburgu[3]. Został następcą Wincentego Żmigrodzkiego na stanowisku komendanta mińskiego POW, dobierając sobie zastępców: por. Zdzisława Dąbrowskiego i Jadwigę Tejszerską ps. Dziunia, komendantkę oddziału żeńskiego POW. Do mińskiego POW, wciągnięta przez Jadwigę w lutym 1919 roku, wstąpiła m.in. Józefa Michałowska ps. Ziunia. Organizacja w Mińsku rozwinęła działalność pod jego kierownictwem pod koniec 1918 roku, po wejściu bolszewików do miasta[3]. Wśród akcji mińskiego POW było m.in. zorganizowane przez „Żywego” i „Dziunię” uszkodzenie mostu pod Bobrujskiem, wysadzenie mostu pod Budsławiem[7]. Komisariat milicji ludowej i telegraf były kontrolowane przez POW[7]. Dzięki wysiłkom „Żywego” mińska POW stała się swoistą reprezentacją polskości, w której tamtejsza polonia znajdowała moralne wsparcie[8]. „Żywy” został komendantem Polskiej Organizacji Wojskowej na „Ruś” (podlegały mu m.in. Mińsk, Nowogródek i Witebsk)[9]. 30 maja 1919 „Żywy” udał się do Witebska, aby założyć tam placówkę POW. W Mińsku organizował kolejne oddziały partyzanckie (m.in. pod dowództwem kpt. Chłopeckiego „Trygera”, II Lotny Oddział POW pod komendą Antoniego Piotrowicza „Łysego”)[3]. Zorganizowany przez niego oddział partyzancki odnosił sukcesy w okolicach Kojdanowa[8]. W lipcu 1919 roku został aresztowany przez bolszewików i uwięziony w twierdzy w Bobrujsku[10]. Mimo dramatycznych prób uwolnienia go z więzienia podejmowanych przez „Ziunię” został rozstrzelany[1][4][11]. W 1920 roku Koło Harcerzy Wojskowych w Mińsku przyjęło imię „Obywatela Żywego – Stefanowskiego”[4]. Jedna z ulic Mińska w 1920 roku nosiła imię Mateusza Stefanowskiego[1]. Ordery i odznaczenia
Uwagi
Przypisy
Bibliografia
|
||||||||||||||||||||
