Matthias Erzberger

Matthias Erzberger

Data i miejsce urodzenia	20 września 1875 Buttenhausen
Data i miejsce śmierci	26 sierpnia 1921 Bad Griesbach im Rottal
Minister bez teki
Okres	od 4 października 1918 do 9 listopada 1918
Multimedia w Wikimedia Commons

Matthias Erzberger (ur. 20 września 1875 w Buttenhausen, zm. 26 sierpnia 1921 w Bad Griesbach im Rottal) – niemiecki pisarz i polityk.

Syn urzędnika Josefa Erzbergera i Katheriny z d. Flad. W okresie 1896–1903 kierował wydawanym w Stuttgarcie pismem Deutsches Volksblatt. W 1903 uzyskał mandat deputowanego do Reichstagu, reprezentując Partię Centrum. W okresie I wojny światowej kierował Biurem Propagandy Zagranicznej. W lipcu 1917 był autorem Rezolucji Pokoju, przyjętej przez Reichstag, a będącej wezwaniem do zakończenia wojny bez aneksji i kontrybucji, przy respektowaniu zasad prawa międzynarodowego i wolności mórz^[1].

W październiku 1918 wszedł do rządu Maxa von Badena jako minister bez teki. W listopadzie 1918 w imieniu rządu Friedricha Eberta, kierował delegacją niemiecką, która w Compiègne prowadziła negocjacje rozejmowe z Ententą^[2]. W reakcji na warunki zawieszenia broni napisał^[3]:

W 1919 minister odpowiedzialny za sprawy zawieszenia broni, następnie objął resort finansów. Zreformował niemieckie koleje państwowe, które zaczęły przynosić dochody, doprowadził do ujednolicenia systemu podatkowego. W 1920 został zdymisjonowany z rządu Philippa Scheidemanna.

Zginął 26 sierpnia 1921 zamordowany przez Heinricha Tillessena i Heinricha Schulza – członków Organizacji Consul. Do spacerującego po ulicach uzdrowiska Erzbergera oddano 12 strzałów z broni krótkiej^[4]. Został pochowany na cmentarzu katolickim w Biberach an der Riß.

Jego postać pojawia się w filmie fabularnym Na Zachodzie bez zmian (Im Westen nichts Neues) z 2022 opartym na powieści Ericha Marii Remarque’a pod tym samym tytułem, gdzie zagrał go Daniel Brühl^[5].

• 1902: Die Säkularisation in Württemberg
• 1902: Beiträge zur Parität in Württemberg
• 1904–1907: Centrumspolitik im Reichstag. 5 Bände
• 1905: Der Toleranzantrag des Centrums.
• 1905: Zollpolitik und Sozialdemokratie.
• 1905: Die Arbeitskammern vor dem Reichstage.
• 1910: Die Zentrumspolitik im Reichstage.
• 1920: Erlebnisse im Weltkrieg.

• Piotr Mikietyński: Niemiecka droga ku Mitteleuropie. Polityka II Rzeszy wobec Królestwa Polskiego (1914-1916). Kraków: 2009, s. 268. ISBN 978-83-88737-09-1.
• Golo Mann: Niemieckie dzieje w XIX i XX wieku. tłum. Andrzej Kopacki. Olsztyn: Borussia, 2007. ISBN 978-83-89233-34-9.