Medvědská hornatina (pol. Masyw Orlíka [1] , niem. Bärenfang-Bergland ) – mikroregion wchodzący w skład pasma górskiego Wysokiego Jesionika (cz. Hrubý Jeseník ), w północno-wschodnich Czechach , w Sudetach Wschodnich , na Śląsku . Graniczy od zachodu, północy i północnego wschodu z Górami Opawskimi (cz. Zlatohorská vrchovina ), od południowego wschodu z Niskim Jesionikiem (cz. Nízký Jeseník ) a od południowego zachodu z Masywem Pradziada (cz. Pradědská hornatina ).
Charakterystyka
Widok z góry Pradziad na Masyw Orlíka (2010 rok)
Jest to jeden z trzech mikroregionów pasma Wysokiego Jesionika o średniej wysokości 815 m n.p.m. z najwyższym szczytem Medvědí vrch [2] . Od Masywu Pradziada oddzielają go przełęcze : Videlské sedlo , Kóta i Hvězda , a od Gór Opawskich przełęcz Rejvíz[3] .
Masyw Orlíka składa się z dwóch głównych ramion (grzbietów )[3] :
północnego, łukowatego grzbietu głównego góry Medvědí vrch , ciągnącego się od góry Zámecký vrch (1) do góry Na Vyhlídce (1)
południowego, łukowatego grzbietu góry Vysoká hora , ciągnącego się od góry Zámecký vrch (2) do góry Nad rychtou
Ponadto z czterech ramieni bocznych[3] :
łukowatego grzbietu góry Dlouhá hora, ciągnącego się od przełęczy Kristovo loučení do przełęczy Rejvíz
grzbietu góry Žárový vrch , ciągnącego się od góry Zámecká hora do przełęczy Kóta
grzbietu góry Jelení loučky , ciągnącego się od góry Jelení kameny do góry Kamenec (3)
grzbietu góry Lysý vrch , ciągnącego się od góry Mrazový vrch do góry Nad Borovým
Budowa geologiczna
Pod względem geologicznym Masyw Orlíka zbudowany jest ze skał metamorficznych , głównie: gnejsów , ortognejsów , paragnejsów , migmatytów , łupków łyszczykowych , amfibolitów , kwarcytów , fyllitów , marmurów i in.[4]
Rzeźba terenu
Szczyty
Najwyższy szczyt Masywu Orlíka Medvědí vrch (2010 rok)
Widok ze szczytu góry Jelení loučky na górę Pradziad (2010 rok)
Widok z góry Medvědí vrch na górę Orlík (2010 rok)
Widok ze szlaku rowerowego na górę Lysý vrch (2012 rok)
Widok na szczytowe skalisko góry Lyra , w dali szczyt Žárový vrch (2014 rok)
Formacja skalna Rolandův kámen z widocznym krzyżem na jej szczycie (2014 rok)
W Masywie Orlíka znajduje się 150 określonych i nazwanych szczytów , w tym 37 o wysokości powyżej 1000 m n.p.m.[5] [3] .
Lista szczytów Masywu Orlíka
Lp.
Szczyt
Wysokość m n.p.m.
76
Hvězda
865
77
Anenský vrch
861
78
Železný vrch
860
79
Zámecká hora
854
80
Na vyhlídce (2)
847
81
Anenský vrch – SZ
844
82
Šindelná
842
83
Přední Jestřábí – JZ
842
84
Nad maštalí
841
85
Kopřivový vrch – JZ
841
86
Kopřivník
837
87
Solná
836
88
Kopřivník – SZ
834
89
Šindelná – J
832
90
Kopřivník – SV
831
91
Kopřivový vrch – J
829
92
Výří kameny
829
93
Čertova hora
825
94
Čerťák
825
95
Šindelná – JV
822
96
Ranná
818
97
Ranná – SZ
817
98
Vysoká hora – V
817
99
Kopřivník – S
816
100
Hrbek
815
101
Rovný vrch – JV
815
102
Šindelná – V
814
103
Skalnatá
811
104
Železný vrch – J
811
105
Čertova hora – J
809
106
Železný vrch – Z
806
107
Pytlák – JZ
800
108
Skalisko
797
109
Bělská stráň
797
110
Čertova hora – S
795
111
Kamenec (3)
794
112
Bučín
793
113
Čertova hora – SV
793
114
Hrbek – S
789
115
Žárnice
782
116
Žárnice – JV
781
117
Čertův vrch
780
118
Hrbek – J
779
119
Medvědí skály
772
120
Pastvina
767
121
Brdo
767
122
Skalisko – J
766
123
Brantloch
765
124
Nad rychtou
763
125
Pastvina – SV
759
126
Za šestkou
758
127
Brdo – SZ
755
128
U pramenů
755
129
Halda
754
130
Nad Podlesím
752
131
Pod Suchým vrchem
751
132
Za šestkou – SV
748
133
Strážná
747
134
Brdo – Z
742
135
Velká seč
740
136
Strážiště
738
137
Šumná
720
138
Šumná – JV
720
139
Nad tratěmi
717
140
Stříbrný kopec
706
141
Zámecký vrch (2)
705
142
Nad Borovým
697
143
Vavřinec – JV
679
144
Za vodojemem
675
145
Za vodojemem – V
674
146
Zámecký vrch (2) – V
669
147
Vavřinec
643
148
Freudenstein
614
149
Skalka
597
150
Vavřinec – Z
563
Przełęcze
Widok na przełęcz Kóta (2013 rok)
Najwyższą przełęczą Masywu Orlíka jest niewielka, słabo ukształtowana przełęcz pomiędzy szczytami gór Medvědí vrch i Medvědí vrch – JV położona na wysokości 1187 m n.p.m.[3]
Wody
Grzbiet główny (grzebień) góry Pradziad (Masywu Pradziada), biegnący od przełęczy Skřítek do przełęczy Červenohorské sedlo jest częścią granicy Wielkiego Europejskiego Działu Wodnego , dzielącej zlewiska Morza Bałtyckiego i Morza Czarnego [7] .
Cały obszar Masywu Orlíka położony jest na północny wschód od tej granicy, a więc znajduje się w zlewisku Morza Bałtyckiego . Trzy główne rzeki Biała Głuchołaska (cz. Bělá ), dopływ Nysy Kłodzkiej (cz. Kladská Nisa ), Opawa (cz. Opava ) i Moravice wpadają do Odry .
Mają tu swoje źródła potoki , z których najważniejsze to: Šumný p., Slučí p., Sokolí p., Rudná, Suchý p., Skalní p., Borový p., Bílý p., Zámecký p. i Černý p.
Ochrona przyrody
Ścieżka dydaktyczna w narodowym rezerwacie przyrody Rejvíz (2012 rok)
W 1969 roku, w Jesionikach (cz. Jeseníky ) wydzielono obszar objęty ochroną o nazwie Obszar Chronionego Krajobrazu Jesioniki (cz. Chráněná krajinná oblast (CHKO) Jeseníky ), na którym w granicach Wysokiego Jesionika utworzono 4 narodowe rezerwaty przyrody , 15 rezerwatów przyrody , 1 narodowy pomnik przyrody i 4 pomniki przyrody , w celu ochrony utworów skalnych, ziemnych i roślinnych oraz rzadkich gatunków zwierząt.
Rezerwaty i pomniki przyrody
W Masywie Orlíka utworzono narodowy rezerwat przyrody, 4 rezerwaty przyrody i pomnik przyrody[3] :
Miejscowości
Widok na miejscowość Andělská Hora (2009 rok)
Na obszarze Masywu Orlíka położone są następujące miejscowości [3] :
Schroniska i hotele górskie
W Masywie Orlíka nie ma żadnych schronisk turystycznych , natomiast pensjonaty i hotele zlokalizowane są wyłącznie w miejscowościach.
Poza tym na obszarze Masywu Orlíka znajduje się kilkadziesiąt chat rozsianych na stokach gór, jednak nie mają one charakteru typowych schronisk, a zalicza się je do tzw. chat łowieckich [8] .
Zobacz też
Przypisy
Bibliografia
Piotr P. Banaszkiewicz Piotr P. , Jerzy J. Parzewski Jerzy J. , Jesioniki, Góry Opawskie. Mapa turystyczna: skala 1:50 000 , wyd. 1, Kraków: Wydawnictwo Kartograficzne „Compass”, 2019, ISBN 978-83-7605-941-9 , OCLC 1150586280 (pol. • cz. ) . Brak numerów stron w książce
Waldemar W. Brygier Waldemar W. i inni , Jesioniki. Pradziad, Jeseník: skala 1:40 000 , wyd. 4, Wrocław: Studio Plan, 2017, ISBN 978-83-65689-75-7 , OCLC 1036547484 (pol. • cz. ) . Brak numerów stron w książce
Chráněná Krajinná Oblast Jeseníky jih. Turistická a cykloturistická mapa 1:25 000 , wyd. 1, Česká Lípa: Geodézie On Line, 2010 (Eurocart), ISBN 978-80-87380-18-5 , OCLC 865043859 (cz. ) . Brak numerów stron w książce
Chráněná Krajinná Oblast Jeseníky sever. Turistická a cykloturistická mapa 1:25 000 , wyd. 1, Česká Lípa: Geodézie On Line, 2010 (Eurocart), ISBN 978-80-87380-17-8 , OCLC 865043841 (cz. ) . Brak numerów stron w książce
Geologická mapa 1:50 000 , [w:] Česká geologická služba [online], mapy.geology.cz (cz. ) .
Geoprohlížeč – ZÚ (Geoportal Czech) , [w:] Český Úřad Zeměměřický a Katastrální [online], ags.cuzk.cz (cz. ) .
Hrubý Jeseník (mapa) (JPEG) , dudisoft.eu [zarchiwizowane 2016-03-04] (cz. ) .
Jeseníky – Praděd, Králický Sněžník. Turistická mapa 1:40 000 , Zádveřice: SHOCart, 2018, ISBN 978-80-7224-736-3 , OCLC 1103831608 (cz. ) . Brak numerów stron w książce
Medvědská hornatina (mapa turystyczna) 1:192 000 [online], pl.mapy.cz (pol. • cz. ) .
Małgorzata M. Wistuba Małgorzata M. , Dendrochronologiczne wskaźniki fluwialnej erozji i depozycji w ujściowych odcinkach dopływów Černej Opavy (Hrubý Jeseník, Sudety Wschodnie). (PDF) [online], geoinfo.amu.edu.pl, 2008 [zarchiwizowane z adresu 2022-03-20] .
Linki zewnętrzne