Mikołaj Szyszłowski

Mikołaj Szyszłowski

„Sarmat”

porucznik
Data i miejsce urodzenia	20 października 1883 Kroszyn
Data i miejsce śmierci	18 maja 1915 pod Kozinkiem
Przebieg służby
Lata służby	1914–1915
Siły zbrojne	Armia Austro-Węgier
Formacja	Legiony Polskie
Jednostki	5 pułk piechoty
Stanowiska	dowódca kompanii
Główne wojny i bitwy	I wojna światowa: bitwa pod Konarami †
Odznaczenia
Multimedia w Wikimedia Commons

Mikołaj Szyszłowski ps. „Sarmat” (ur. 20 października 1883 w Kroszynie, zm. 18 maja 1915 pod Kozinkiem) – porucznik Legionów Polskich, działacz niepodległościowy, kawaler Orderu Virtuti Militari.

Urodził się 20 października 1883 w Kroszynie, w rodzinie Wincentego i Anny z domu Hutorowicz^[1]. Podczas nauki należał do młodzieżowych organizacji niepodległościowych, ale za uczestnictwo w nich wydalono go z gimnazjum, do którego chodził w Warszawie^[2]. Studiował malarstwo na Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie, a po jej ukończeniu rozpoczął pracę w tamtejszym Gimnazjum św. Anny, w charakterze zastępcy nauczyciela rysunków^[3].

Od 1910 w Związku Walki Czynnej, a w 1913 został w okręgu krzeszowickim komendantem „Strzelca”^[2].

W sierpniu 1914 wstąpił do Legionów Polskich, gdzie w 5 baonie 5 pułku piechoty I Brygady Legionów Polskich pełnił służbę na stanowisku dowódcy 2 kompanii. Otrzymał awans na stopień porucznika. Szczególną odwagą wykazał się podczas walk o wieś Kozinek. Zginął w ataku na pozycje nieprzyjaciela, który uratował tę wieś od zniszczenia^[4]. Za czyn ten został pośmiertnie odznaczony Krzyżem Srebrnym Orderu Virtuti Militari^[5].

Był żonaty z Marią Sarmantowską ps. „Dana” (1894–1939), sanitariuszką I Brygady LP, która powtórnie wyszła za mąż za Jerzego Alexandrowicza, profesora Uniwersytetu Jana Kazimierza we Lwowie^[6] [7].

• Krzyż Srebrny Orderu Virtuti Militari nr 6490 – pośmiertnie 17 maja 1922^[8][2][9]
• Krzyż Niepodległości – pośmiertnie 9 listopada 1932 „za pracę w dziele odzyskania niepodległości”^[10][1]

• Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych. [dostęp 2022-01-19].
• Leon Kulczyński: Sprawozdanie Dyrektora c. k. Gimnazyum Nowodworskiego czyli Św. Anny w Krakowie za rok szkolny 1915. Kraków: Nakładem Funduszu Naukowego, 1915.
• Bogusław Polak (red.): Kawalerowie Virtuti Militari 1792 – 1945. T. 2/2. Koszalin: Wydawnictwo Uczelniane Wyższej Szkoły Inżynierskiej w Koszalinie, 1993. ISBN 83-900510-0-1.
• Kazimierz Bąbiński: Zarys historji wojennej 5-go pułku piechoty legionów. Warszawa: Wojskowe Biuro Historyczne, 1929, seria: Zarys historii wojennej pułków polskich 1918–1920.

• Żołnierze Niepodległości : Szyszłowski Mikołaj, ps. „Sarmat”. Muzeum Józefa Piłsudskiego w Sulejówku. [dostęp 2022-09-10].