|
Mońki (gmina)
Mońki – gmina miejsko-wiejska w województwie podlaskim, w powiecie monieckim. W latach 1975–1998 gmina położona była w województwie białostockim. Siedziba gminy to Mońki. Według danych z 30 czerwca 2004[4] gminę zamieszkiwało 15 756 osób. Położenie i struktura powierzchniGmina położona jest na Wysoczyźnie Białostockiej (lub Goniądzkiej[5]) we wschodniej Nizinie Podlaskiej i w centralnej części powiatu monieckiego. Według danych z roku 2002[6] gmina Mońki ma obszar 161,56 km², w tym:
Gmina stanowi 11,69% powierzchni powiatu. HistoriaŚlady wczesnego osadnictwa na terenie obecnej gminy Mońki wiążą się z tzw. Pisarową Górą w pobliżu wsi Krzeczkowo, gdzie prowadzone były badania archeologiczne. Znajdowały się tu trzy folwarki – Waśki, Hornostaje i Krzeczkowo. Mimo zniszczenia większości zabudowań, wciąż istnieją ślady świadczące o ich istnieniu. W XIX wieku na terenie obecnej gminy zbudowano linię kolejową, a także stację w Mońkach. W Hornostajach zlokalizowano koszary 62 Suzdalskiego Pułku Piechoty, można znaleźć informacje o istnieniu linii kolejki wąskotorowej do Moniek[7]. Przed II wojną światową wieś Mońki znajdowała się w gminie Kalinówka w powiecie białostockim. W 1954 roku nastąpiła reforma administracyjna, w wyniku której zniesiono gminy na rzecz gromad (vide Boguszewo, Downary, Dziękonie, Hornostaje, Kalinówka Kościelna, Kulesze, Mońki, Szpakowo). Przy kolejnej reformie, w roku 1973 utworzono gminę Mońki. Historia administracyjnaGmina zbiorowa Mońki powstała po raz piewszy 1 stycznia 1973 roku w powiecie monieckim w województwie białostockim w związku z reformą administracyjną kraju, która reaktywowała gminy w miejsce dotychczasowych gromad (które funkcjonowały w latach 1954–1972 [8]. W skład gminy weszło 41 sołectw, należących dawniej (przed 1954) do[9]:
W latach 1975–1998 gmina położona była w województwie białostockim. 1 stycznia 1987 do miasta Mońki włączono wieś Mońki-Wieś z gminy Mońki[10]. 1 stycznia 1992 gminę Mońki połączono z miastem Mońki w jedną gminę miejsko-wiejską[11]. Religia W gminie Mońki znajdują się siedziby trzech parafii Kościoła Rzymskokatolickiego w ramach dekanatu Mońki oraz jedna należąca do dekanatu Knyszyn[12]:
W sąsiednim Krypnie znajduje się sanktuarium ze słynącym łaskami obrazem Matki Boskiej. DemografiaDane z 30 czerwca 2004[4]:
Turystyka Dla turystyki gminy Mońki najważniejszy jest zlokalizowany w sąsiednich gminach Biebrzański Park Narodowy. W Mońkach istnieją obiekty oferujące noclegi, a w Masiach szkolne schronisko młodzieżowe. Zabytki W gminie Mońki znajduje się pięć obiektów zabytkowych wpisanych do rejestru zabytków:
Edukacja i kulturaGłównym ośrodkiem edukacji w gminie są Mońki, gdzie znajdują się publiczne przedszkole, dwie szkoły podstawowe (w tym zespół szkół ze szkołą muzyczną), gimnazjum oraz Zespół Szkół kształcenia średniego. Istnieją także dwie wiejskie szkoły podstawowe – w Kuleszach i Boguszewie[13]. Moniecki Ośrodek Kultury zajmuje się organizowaniem m.in. imprez kulturalnych. Opieka społeczna i zdrowotnaW Mońkach znajduje się szpital powiatowy, a także kilka prywatnych jednostek świadczących usługi opieki zdrowotnej oraz kilka aptek. Tam też zlokalizowany jest dom pomoc społecznej.  BezpieczeństwoW Mońkach znajdują się Komenda Powiatowa Policji oraz Komenda Powiatowa Państwowej Straży Pożarnej. W 2009 roku w Zawodach gminnych OSP wzięło udział 5 drużyn OSP – z Moniek, Sikor, Boguszewa, Mejł i Kulesz[14]. SołectwaBoguszewo, Ciesze, Czekołdy, Dudki, Dudki-Kolonia, Dzieżki, Dziękonie, Hornostaje, Hornostaje-Osada, Jaski, Kiślak, Koleśniki, Kołodzież, Konopczyn, Kosiorki, Kropiwnica, Krzeczkowo, Kuczyn, Kulesze, Lewonie, Łupichy, Magnusze, Masie, Mejły, Moniuszeczki, Oliszki, Ołdaki, Potoczyzna, Przytulanka, Pyzy, Rusaki, Rybaki, Sikory, Sobieski, Świerzbienie, Waśki, Wojszki, Zalesie, Zblutowo, Znoski, Zyburty, Żodzie[2]. Sąsiednie gminyGoniądz, Jaświły, Knyszyn, Krypno, Trzcianne Współpraca zagranicznaGmina Mońki zawarła umowę o współpracy z urzędem rejonu olickiego na Litwie[15]. Zobacz teżPrzypisy
Information related to Mońki (gmina) |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
.JPG)
_location_map.png)
