ORP Niedościgły

ORP Niedościgły

Klasa	ścigacz okrętów podwodnych
Projekt	OD-200(inne języki)
Historia
Stocznia	Nr 640, Sosnowka
Marynarka Wojenna ZSRR
Nazwa	MO-368
Wejście do służby	1944
Marynarka Wojenna (PRL)
Nazwa	ORP „Niedościgły”
Wejście do służby	5 kwietnia 1946
Wycofanie ze służby	15 kwietnia 1960
Dane taktyczno-techniczne
Wyporność	standardowa: 35 ton pełna: 43,4 t
Długość	23,4 metra
Szerokość	4 m
Zanurzenie	1,7 m
Materiał kadłuba	drewno
Napęd
2 silniki benzynowe Packard o łącznej mocy 2400 KM 2 silniki benzynowe Osco-Ford o łącznej mocy 170 KM 2 śruby
Prędkość	25 węzłów
Zasięg	1600 Mm przy prędkości 6 węzłów
Sensory
sonar Tamir-9
Uzbrojenie
1 działko kal. 37 mm 70-K 2 wkm DSzK kal. 12,7 mm (2 x I) 2 zrzutnie bg
Załoga	22

ORP Niedościgły – polski ścigacz okrętów podwodnych z okresu zimnej wojny, a wcześniej radziecki MO-368, jeden z jedenastu pozyskanych przez Polskę okrętów proj. OD-200(inne języki). Okręt został zbudowany w latach 1943–1944 w stoczni numer 640 w Sosnowce, a do służby w Marynarce Wojennej ZSRR przyjęto go w 1944 roku. Po zakończeniu II wojny światowej jednostka została przekazana Polsce przez ZSRR na poczet części niemieckich reparacji wojennych i weszła w skład Marynarki Wojennej 5 kwietnia 1946 roku. Okręt, oznaczony podczas służby znakami burtowymi „ND” i S-56, został skreślony z listy floty w kwietniu 1960 roku.

Ścigacze okrętów podwodnych projektu OD-200(inne języki)^[a] skonstruowane zostały w celu zastąpienia budowanych od II połowy lat 30. XX wieku ścigaczy proj. MO-4(inne języki)^[5]. W porównaniu do poprzedników nowe okręty miały mniejszą wyporność i prostszą konstrukcję, w wyniku czego czas budowy jednostki skrócono ze 120 do 27 dni^[5]. Jednostki przeznaczone były do poszukiwania i zwalczania okrętów podwodnych oraz pełnienia służby dozorowej^[6].

MO-368 (ros. Morskoj Ochotnik)^[2] zbudowany został w latach 1943–1944 w stoczni numer 640 w Sosnowce^[5][7][b]. Do służby w Marynarce Wojennej ZSRR wszedł w 1944 roku^[5].

Okręt był niewielkim ścigaczem okrętów podwodnych^[9]. Długość całkowita wykonanego z drewna kadłuba wynosiła 23,4 metra, szerokość 4 metry i zanurzenie 1,7 metra^[1][8]. Wyporność standardowa wynosiła 35 ton, a pełna 43,4 tony^[1][2][c]. Okręt napędzany był przez dwa silniki benzynowe Packard 4M-2500 WB o łącznej mocy 2400 koni mechanicznych (KM)^[1][10]. Jednostka posiadała także dodatkowe silniki marszowe Osco-Ford o łącznej mocy 170 KM^[5][7]. Dwa wały napędowe poruszały dwoma prawoskrętnymi śrubami^[10]. Maksymalna prędkość okrętu wynosiła 25 węzłów, a ekonomiczna 15 węzłów^[1][10][d]. Okręt zabierał 5 ton benzyny, co pozwalało osiągnąć zasięg wynoszący 1600 Mm przy prędkości 6 węzłów lub 590 Mm przy prędkości 9 węzłów^[7][9]. Autonomiczność wynosiła 6 dób^[9].

Uzbrojenie artyleryjskie jednostki stanowiło pojedyncze działko automatyczne kal. 37 mm 70-K L/73, z zapasem amunicji wynoszącym 500 sztuk oraz dwa karabiny maszynowe kal. 12,7 mm DSzK L/79 (2 x I), z zapasem 2000 sztuk amunicji na lufę^[1][11][e]. Broń ZOP stanowiły dwie ramowe zrzutnie bomb głębinowych (z łącznym zapasem 12 bomb BGB i MGB-20)^[7][9]. Wyposażenie radioelektroniczne obejmowało sonar Tamir-9^[9].

Załoga okrętu składała się z 22 oficerów, podoficerów i marynarzy^[1][12].

MO-368 służył początkowo we Flocie Bałtyckiej^[1]. W 1946 roku jednostka wraz z 22 innymi okrętami została przekazana Polsce przez ZSRR na poczet części niemieckich reparacji wojennych^[13]. 5 kwietnia 1946 roku ścigacz pod nazwą ORP „Niedościgły” został przyjęty w skład Marynarki Wojennej^[1][2]. Pierwszym polskim dowódcą jednostki został st. bsm. Feliks Januszewski^[1][14]. Przez początkowe trzy miesiące służby na okręcie w charakterze instruktorów przebywali marynarze radzieccy, którzy wyjechali do kraju 23 czerwca 1946 roku^[15]. Okręt z oznaczeniem burtowym „ND” (zmienionym w czerwcu 1952 roku na S-56)^[16] wchodził w skład drugiej grupy Dywizjonu Ścigaczy^[1][15]. W 1950 roku jednostkę poddano modernizacji: wymieniono poszycie kadłuba, uszczelniono pokład, a amerykańskie silniki Packard zostały zamienione na radzieckie silniki wysokoprężne M-50 o łącznej mocy 2000 KM (usunięto również dodatkowe silniki Osco-Ford, montując w zamian również radzieckie benzynowe ZIS-5, także o mocy 85 KM każdy)^[1][17]. Koszt remontu ścigacza wyniósł około 650 000 złotych^[17]. W rezultacie wymiany napędu prędkość maksymalna spadła do 22 węzłów^[7]. Okręt został skreślony z listy floty 15 kwietnia 1960 roku^[1][18].

• Czesław Ciesielski, Walter Pater, Jerzy Przybylski: Polska Marynarka Wojenna 1918-1980. Wyd. I. Warszawa: Bellona, 1992. ISBN 83-1108-202-2. Brak numerów stron w książce
• Jarosław Ciślak: Polska Marynarka Wojenna 1995: okręty, samoloty i śmigłowce, uzbrojenie, organizacja. Wyd. I. Warszawa: Lampart & Bellona, 1995, seria: Ilustrowana Encyklopedia Techniki Wojskowej, 6. ISBN 83-86776-08-0. Brak numerów stron w książce
• Robert Gardiner, Roger Chesneau: Conway’s All the World’s Fighting Ships 1922–1946. London: Conway Maritime Press, 1980. ISBN 0-85177-146-7. (ang.). Brak numerów stron w książce
• Ivan Gogin: BEZWZGLĘDNY motor ASW boats (OD-200 type) (1944/1946). Navypedia. [dostęp 2017-04-30]. (ang.).
• Ivan Gogin: OD-200 type motor ASW boats (1943-1945). Navypedia. [dostęp 2017-04-30]. (ang.).
• Witold Koszela: Okręty Floty Polskiej. T. I. Oświęcim: Wydawnictwo Napoleon V, 2017. ISBN 978-83-65746-67-2. Brak numerów stron w książce
• Jan Piwowoński: Flota spod biało-czerwonej. Warszawa: Nasza Księgarnia, 1989. ISBN 83-10-08902-3. Brak numerów stron w książce
• Antony Preston (red.): Jane’s Fighting Ships of World War II. London: Studio Editions, 1989. ISBN 1-85170-194-X. (ang.). Brak numerów stron w książce
• Mieczysław Serafin: Polska Marynarka Wojenna 1945-2007. Kronika wydarzeń. Gdynia: Zespół Redakcyjno-Wydawniczy Marynarki Wojennej, 2008. ISBN 978-83-88698-03-3. Brak numerów stron w książce
• Marek Soroka: Polskie Okręty Wojenne 1945-1980. Gdańsk: Wydawnictwo Morskie, 1986. ISBN 83-215-3249-7. Brak numerów stron w książce
• Roman Volkov, Andrew Brichevsky: Small submarine chasers – Project OD-200. RussianShips.info. [dostęp 2017-04-30]. (ang.).