Opozycja polityczna w PRL

Opozycja polityczna w PRL (również: opozycja demokratyczna, opozycja antykomunistyczna^[1]) – partie polityczne, organizacje, grupy i środowiska społeczne dążące do obalenia lub zreformowania niedemokratycznego systemu władzy w Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej w latach 1945–1989. Ruchy te formułowały programy zasadniczych przemian politycznych, gospodarczych i społecznych^[2].

Znaczący rozwój ugrupowań opozycyjnych nastąpił w drugiej połowie lat 70. i na początku lat 80., powstały wówczas m.in.

• Polskie Porozumienie Niepodległościowe (1975)
• Komitet Obrony Robotników (1976)
• Ruch Obrony Praw Człowieka i Obywatela (1977)
• Towarzystwo Kursów Naukowych (1978)
• Wolne Związki Zawodowe Wybrzeża (1978)
• Konfederacja Polski Niepodległej (1979)
• Niezależny Samorządny Związek Zawodowy „Solidarność” (1980)^[2].

 Zobacz też: Więźniowie polityczni w Polsce.

Osoby zaangażowane w walkę o niepodległość i suwerenność Polski w latach 1956–1989 były poddawane przez reżim komunistyczny licznym represjom i szykanom. Do najczęstszych należało uwięzienie, internowanie, usunięcie z uczelni, karne wcielenie do wojska, pozbawienie możliwości wykonywania zawodu, uniemożliwienie podjęcia zatrudnienia w wybranych miejscach, zwolnienie z pracy, pozbawienie możliwości awansowania, zapisy cenzury, degradowanie na gorsze stanowiska służbowe czy pozbawienie nagród oraz premii^[1].

• Odznaka honorowa „Działacza opozycji antykomunistycznej lub osoby represjonowanej z powodów politycznych”

• Andrzej Friszke (1994). Opozycja polityczna w PRL 1945-1980. Aneks. ISBN 978-1-897962-03-9.
• Andrzej Kobus (2012). My i oni: opozycja polityczna w PRL wobec analogicznych ugrupowań demokratycznych w Europie Środkowo-Wschodniej lat 80. XX wieku: kontakty, współpraca, podobieństwa. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego. ISBN 978-83-7525-658-1.