Pejo Jaworow

Data i miejsce urodzenia	13 stycznia 1878 Czirpan
Data i miejsce śmierci	29 października 1914 Sofia
Multimedia w Wikimedia Commons

Pejo Jaworow, właśc. Pejo Totew Kraczołow (bułg. Пейо Яворов, Пейо Тотев Крачолов; ur. 1 stycznia^?/13 stycznia 1878 w Czirpanie, zm. 16 października^?/29 października 1914 w Sofii) – bułgarski poeta, dramatopisarz, działacz społeczny i rewolucyjny, twórca bułgarskiego symbolizmu.

Debiutował wierszami o tematyce społeczno-politycznej, ale już w pierwszym tomiku Stichotworenija (1901) zaakcentował wagę postaw indywidualistycznych^[1]. Był członkiem grupy literackiej modernistów skupionej wokół czasopisma „Misył”. W 1903 roku wziął udział w operacjach wojskowych Wewnętrznej Macedońskiej Organizacji Rewolucyjnej i przygotowaniach do powstania ilindeńskiego^[2]. W tym samym roku wydał następny zbiorek Hajduszki pesni, który był neoromantycznym odwołaniem do rodzimej tradycji ludowej^[1]. Po upadku powstania przebywał za granicą, głównie w Szwajcarii i Francji. Wspomnienia z działalności w macedońskim ruchu wyzwoleńczym zawarł w biografii Goce Dełczewa (1904) i w tomie prozy poetyckiej Hajduszki kopnenija (1909)^[2]. Późniejsza twórczość (Bezsynici 1907, Podir senkite na obłacite 1910) obejmuje impresjonistyczne liryki osobiste wyrażające nastroje dekadenckie, noszące wiele cech symbolicznych (tragizm istnienia, samotność, maksymalizm uczuciowy)^[1]. Jaworow pisał także dramaty modernistyczne – W polite na Witosza (1911) i Kogato grym udari kak echoto zagłychwa (1912). Był też autorem przekładów dramatów Williama Shakespeare’a^[3].

W 1912 roku pisarz poślubił Łorę Karawełową. Zachowana korespondencja między nimi świadczy o namiętnej i burzliwej miłości, pełnej pasji, ale i naznaczonej wieloma wątpliwościami. Chorobliwie zazdrosna żona w listopadzie 1913 roku popełniła samobójstwo na oczach męża. Jaworow również próbował się zabić, jednak na skutek strzału w głowę jedynie stracił wzrok. Po tym wydarzeniu został oskarżony o zabójstwo żony i postawiony przed sądem, jednak nie udowodniono mu winy. W rocznicę śmierci Łory pisarz drugi raz, tym razem skutecznie, targnął się na swoje życie, najpierw zażywając truciznę, a następnie strzelając do siebie z rewolweru^[4].

• Twórczość Pejo Jaworowa w bazie danych Mojata biblioteka