Piotr Guziorski

major żandarmerii
Data i miejsce urodzenia	13 października 1894 Zapole
Data śmierci	1959
Przebieg służby
Lata służby	od 1914
Siły zbrojne	Wojsko Polskie
Jednostki	Dowództwo Okręgu Korpusu Nr VI
Stanowiska	szef żandarmerii
Główne wojny i bitwy	I wojna światowa wojna polsko-bolszewicka II wojna światowa kampania wrześniowa
Odznaczenia

Piotr Guziorski vel Piotr Guzior (ur. 13 października 1894 w Zapolu, zm. 1959^[1]) – major żandarmerii Wojska Polskiego.

Urodził się 13 października 1894 roku w Zapolu, w ówczesnym powiecie kolbuszowskim Królestwa Galicji i Lodomerii, w rodzinie Michała Guziora i Marii z domu Sitko^[2][3].

W latach 1906–1908 uczył się w II Gimnazjum w Rzeszowie, a od 1908 do 1914 w gimnazjum mieleckim, w którym 15 czerwca 1914 roku złożył maturę. Należał do „Sokoła” i działał w Związku Strzeleckim. W sierpniu 1914 roku wstąpił do Legionu Wschodniego, a po jego rozwiązaniu w Mszanie Dolnej do 3 pułku piechoty. Na początku służył w 14., a następnie do 4. kompanii. W maju 1915 roku został przydzielony do Żandarmerii Polowej przy c. i k. komendzie II Brygady Legionów Polskich. Od 14 marca 1917 roku był dowódcą posterunku żandarmerii przy Domu Ozdrowieńców w Kamieńsku. W tym samym roku, po kryzysie przysięgowym, pozostał w Żandarmerii Polowej Polskiego Korpusu Posiłkowego. 15 lutego 1918 roku, w trakcie bitwy pod Rarańczą, został internowany w Huszt na Węgrzech. W kwietniu 1918 roku został zwolniony z internowania i przeniesiony do c. i k. 45 pułku piechoty, który przebywał na froncie włoskim. 8 sierpnia 1918 roku zdezerterował i przybył do Warszawy. W stolicy ówczesnego Królestwa Polskiego, dzięki pomocy Polskiej Organizacji Wojskowej, zalegalizował się jako uchodźca z Moskwy, urodzony w Kaliszu, oraz podjął studia na Uniwersytecie Warszawskim i podjął pracę w Departamencie Spraw Wewnętrznych Rady Regencyjnej. W listopadzie 1918 roku wziął udział w rozbrajaniu Niemców w Warszawie^[4].

W grudniu 1918 roku został przyjęty do Wojska Polskiego i przydzielony do Żandarmerii. 16 grudnia 1918 roku razem z porucznikiem Marcelim Łączkowskim przybył do Łodzi w celu organizacji Żandarmerii Okręgu Generalnego „Łódź”^[5]. Następnie pełnił służbę w Żandarmerii w Łowiczu, Aleksandrowie i Radomsku, a od października 1919 roku do lipca 1927 roku w 1 dywizjonie żandarmerii w Warszawie^[4]. 25 września 1919 roku został mianowany z dniem 1 października 1919 roku podporucznikiem w żandarmerii^[6].

Awansował na rotmistrza żandarmerii^[7]. W 1921 roku uzyskał zezwolenie na zmianę nazwiska rodowego „Guzior” na nazwisko „Guziorski”. 3 maja 1922 roku został zweryfikowany w stopniu kapitana ze starszeństwem z dniem 1 czerwca 1919 roku i 45. lokatą w korpusie oficerów żandarmerii^[8]. W 1923 roku był dowódcą plutonu żandarmerii Warszawa IV^[9][10]. 17 marca 1927 roku został przeniesiony do kadry oficerów żandarmerii z równoczesnym przydziałem do Wydziału Żandarmerii Departamentu Piechoty Ministerstwa Spraw Wojskowych w Warszawie^[11]. W lipcu tego roku został przeniesiony do nowo powstałego Dowództwa Żandarmerii Ministerstwa Spraw Wojskowych w Warszawie^[12]. We wrześniu 1928 roku został odkomenderowany na studia w Międzynarodowym Instytucie Kryminalistycznym w Wiedniu^[4]. Z dniem 1 lipca 1929 roku został przeniesiony do dywizjonu szkolnego żandarmerii w Grudziądzu na stanowisko wykładowcy^[13]. 1 stycznia 1930 roku, po przeformowaniu dywizjonu szkolnego żandarmerii w Centrum Wyszkolenia Żandarmerii, objął dowództwo batalionu szkolnego^[4][14]. Na majora został awansowany ze starszeństwem z dniem 1 stycznia 1931 roku^[15] i 3. lokatą w korpusie oficerów żandarmerii. 23 marca 1932 roku otrzymał przeniesienie do dywizjonu żandarmerii KOP w Warszawie na stanowisko zastępcy dowódcy dywizjonu^[16][17]. W październiku 1934 roku został przeniesiony z KOP do 10 dywizjonu żandarmerii w Przemyślu na stanowisko dowódcy dywizjonu^[18]. Na tym stanowisku pozostawał do września 1939 roku.

W czasie kampanii wrześniowej 1939 roku pełnił funkcję szefa żandarmerii Okręgu Korpusu Nr VI we Lwowie^[19]. Następnie pełnił funkcję kierownika „zielonej granicy” w Biurze Ewakuacyjnym, na którego czele stał podpułkownik dyplomowany Jan Keller. Ksiądz dziekan Antoni Miodoński tak podsumował efekty jego służby: „bardzo sprytny i ruchliwy – dowodem jego pracy są cyfry przejścia zielonej granicy za okres od 1 stycznia do 1 kwietnia 1940 roku to jest 5606 żołnierzy. Jest to odcinek pracy bardzo ciężki i niewdzięczny”. Od sierpnia 1940 roku był redaktorem „Ku Wolnej Polsce” Codziennego Pisma Brygady Strzelców Karpackich^[20]. Na dzień 1 stycznia 1943 roku był dowódcą Żandarmerii Etapów i dowódcą 2 szwadronu żandarmerii Armii Polskiej na Wschodzie^[21].

Był żonaty z Heleną Orbaczewską (ur. 13 grudnia 1894, zm. 27 października 1968), z którą miał syna Jerzego Zbigniewa^[22].

• Krzyż Niepodległości – 9 listopada 1931 „za pracę w dziele odzyskania niepodległości”^[23]
• Krzyż Walecznych^[15]
• Złoty Krzyż Zasługi – 11 listopada 1937 „za zasługi w służbie wojskowej”^[24][15]
• Srebrny Krzyż Zasługi – 15 sierpnia 1924 „za pełną poświęcenia i z narażeniem życia niesioną pomoc ofiarom wybuchu w Cytadeli warszawskiej w dniu 13 października 1923 r. oraz ratowanie zagrożonego mienia państwowego”^[25][26]
• Medal Pamiątkowy za Wojnę 1918–1921
• Medal Dziesięciolecia Odzyskanej Niepodległości
• Odznaka Pamiątkowa Więźniów Ideowych
• Brązowy Medal Waleczności – 11 kwietnia 1917^[27]

• Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych. [dostęp 2023-10-30].
• Rocznik Oficerski 1923. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1923.
• Rocznik Oficerski 1924. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1924.
• Rocznik Oficerski 1928. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1928.
• Rocznik Oficerski 1932. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1932.
• Piotr Guziorski [w:] Jan Terlaga, Pamiętnik I. Zjazdu Koleżeńskiego 1914–1934. W 20-lecie matury gimnazjalnej w Mielcu, dnia 17 czerwca 1934, Kraków 2 kwietnia 1935, s. 22–24. [3].
• Ryszard Rybka, Kamil Stepan: Rocznik oficerski 1939. Stan na dzień 23 marca 1939. T. 29. Kraków: Fundacja Centrum Dokumentacji Czynu Niepodległościowego. Biblioteka Jagiellońska, 2006. ISBN 83-7188-899-6.
• Marian Piórek, Kolbuszowski Rodak, „Ziemia Kolbuszowska” nr 11 (149), Regionalne Towarzystwo Kultury im. Juliana Macieja Goslara w Kolbuszowej, Listopad 2008, ISSN 1232-051X, s. 23.