Prezydent Miasta Krakowa – najwyższy organ wykonawczy Miasta Krakowa. Jest zwierzchnikiem służbowym pracowników urzędu miasta, zwierzchnikiem kierowników miejskich jednostek organizacyjnych, a także służb, inspekcji i straży. Urząd ten został powołany 16 kwietnia 1792 roku, a jego powstanie wiązało się z wprowadzeniem 18 kwietnia 1791 Prawa o miastach.
Wybór
Prezydent Krakowa zgodnie z Kodeksem wyborczym z 2011 r. wybierany jest w wyborach powszechnych, równych, bezpośrednich, w głosowaniu tajnym w trakcie ogólnopolskich wyborów samorządowych, które odbywają się co 5 lat[1].
Przedmiot działalności i kompetencje Prezydenta
Ustawowo Prezydentowi przynależy władza wykonawcza, wykonuje on uchwały Rady Miasta Krakowa i zadania określone przepisami prawa, kieruje bieżącymi sprawami Miasta oraz reprezentuje je na zewnątrz. Wykonuje także zadania zarządu powiatu i starosty[2]. Do zadań Prezydenta należy w szczególności:
- przygotowywanie projektów uchwał Rady Miasta Krakowa
- określanie sposobu wykonywania podjętych uchwał
- gospodarowanie mieniem komunalnym
- wykonywanie budżetu
- zatrudnianie i zwalnianie kierowników gminnych jednostek organizacyjnych
- opracowywanie planu operacyjnej ochrony przed powodzią.
Prezydent wykonuje swoje zadania przy pomocy Urzędu Miasta Krakowa, miejskich jednostek organizacyjnych oraz powiatowych służb, inspekcji i straży. Prezydent może powierzyć prowadzenie – w swoim imieniu – określonych spraw Miasta Zastępcom oraz Sekretarzowi Miasta.
Lista prezydentów Krakowa
| Lp.
|
Imię i nazwisko
|
Rozpoczęcie
sprawowania urzędu
|
Zakończenie
sprawowania urzędu
|
Długość
urzędowania
|
| 1
|
Franciszek Wielopolski
(ur. 21 września 1732, zm. 14 stycznia 1809)
|
16 kwietnia 1792
|
11 września 1792
|
149 dni
|
| 2
|
Maciej Bajer
(ur. ok. 1730, zm. po 1800)
|
12 września 1792
|
5 marca 1794
|
540 dni
|
| 3
|
Filip Nereusz Lichocki
(ur. 28 maja 1749, zm. 28 sierpnia 1806)
|
6 marca 1794
|
23 kwietnia 1794
|
49 dni
|
| 4
|
Michał Wohlman
(ur. przed 1740, zm. ?)
|
24 kwietnia 1794
|
14 czerwca 1794
|
52 dni
|
| 5
|
Maciej Bajer
(ur. ok. 1730, zm. po 1800)
|
15 czerwca 1794
|
31 października 1798
|
1600 dni
|
Po III Rozbiorze Polski Kraków został włączony do Monarchii Habsburgów.
Państwo to zostało utworzone 18 października 1815 roku z południowego skrawka Księstwa Warszawskiego i było półdemokratyczną republiką konstytucyjną opartą na Kodeksie Napoleona i własnej konstytucji. Wolne Miasto (popularnie: rzeczypospolita krakowska) stało się ostoją dla osób z pozostałych zaborów i powstańczym „korytarzem”.
| Lp.
|
Imię i nazwisko
|
Rozpoczęcie
sprawowania urzędu
|
Zakończenie
sprawowania urzędu
|
Długość
urzędowania
|
| 10
|
Józef Matecki
(ur. 1776, zm. 1819)
|
1 stycznia 1816
|
11 kwietnia 1816
|
102 dni
|
| 11
|
Feliks Grodzicki
(ur. ok. 1760, zm. 1838)
|
11 kwietnia 1816
|
31 lipca 1816
|
112 dni
|
Po powstaniu krakowskim, zorganizowanym przeciwko dominacji austriackiej, ale i faktycznie przeciwko trzem zaborcom naraz (czyli tzw. „państwom opiekuńczym”), miasto zostało w 1846 roku zaanektowane przez Austrię, w której granicach pozostawało aż do roku 1918. Nazwę Wolne Miasto Kraków zastąpiono nową: Wielkie Księstwo Krakowskie.
| Lp.
|
Imię i nazwisko
|
Rozpoczęcie
sprawowania urzędu
|
Zakończenie
sprawowania urzędu
|
Długość
urzędowania
|
| 12
|
Józef Walenty Krzyżanowski
(ur. 1799, zm. 19 kwietnia 1849)
|
7 października 1848
|
19 kwietnia 1849
|
195 dni
|
| 13
|
Ignacy Paprocki
|
19 kwietnia 1849
|
27 czerwca 1853
|
1531 dni
|
| 14
|
Fryderyk Tobiaszek
(ur. ok. 1803, zm. 28 sierpnia 1856)
|
1 lipca 1853
|
28 sierpnia 1856
|
1155 dni
|
| 15
|
Andrzej Seidler-Wiślański
(ur. 4 sierpnia 1812, zm. 1 kwietnia 1895)
|
26 października 1856
|
12 września 1866
|
3609 dni
|
| 16
|
Józef Dietl
(ur. 24 stycznia 1804, zm. 18 stycznia 1878)
|
13 września 1866
|
18 czerwca 1874
|
2836 dni
|
| 17
|
Mikołaj Zyblikiewicz
(ur. 28 listopada 1823, zm. 16 maja 1887)
|
2 lipca 1874
|
7 lutego 1881
|
2413 dni
|
| 18
|
Ferdynand Weigel
(ur. 31 grudnia 1826, zm. 28 czerwca 1901)
|
17 lutego 1881
|
17 września 1884
|
1309 dni
|
| 19
|
Feliks Szlachtowski
(ur. 20 listopada 1820, zm. 11 marca 1896)
|
17 września 1884
|
10 maja 1893
|
3158 dni
|
| 20
|
Józef Friedlein
(ur. 4 lutego 1831, zm. 25 maja 1917)
|
24 maja 1893
|
7 lipca 1904
|
4062 dni
|
| 21
|
Juliusz Leo
(ur. 15 września 1861, zm. 21 lutego 1918)
|
11 lipca 1904
|
21 lutego 1918
|
4974 dni
|
| 22
|
Jan Kanty Federowicz
(ur. 6 sierpnia 1858, zm. 13 lipca 1924)
|
6 marca 1918
|
13 lipca 1924
|
2322 dni
|
| Lp.
|
Imię i nazwisko
|
Rozpoczęcie
sprawowania urzędu
|
Zakończenie
sprawowania urzędu
|
Długość
urzędowania
|
| 23
|
Zdzisław Wawrausch
(ur. 1865, zm. 1932)
|
21 lipca 1924
|
18 lipca 1925
|
363 dni
|
| 24
|
Witold Ostrowski
(ur. 15 czerwca 1875, zm. 14 sierpnia 1942)
|
21 lipca 1925
|
4 czerwca 1926
|
319 dni
|
| 25
|
Karol Rolle
(ur. 1 kwietnia 1871, zm. 28 listopada 1954)
|
19 czerwca 1926
|
13 lipca 1931
|
1851 dni
|
| 26
|
Władysław Belina-Prażmowski
(ur. 3 maja 1888, zm. 13 października 1938)
|
16 lipca 1931
|
11 lutego 1933
|
577 dni
|
| 27
|
Mieczysław Kaplicki
(ur. 12 grudnia 1875, zm. 7 sierpnia 1959)
|
16 lutego 1933
|
1 lutego 1939
|
2177 dni
|
| 28
|
Bolesław Czuchajowski
(ur. 23 lipca 1896, zm. 3 lipca 1941)
|
21 kwietnia 1939
|
3 września 1939
|
136 dni
|
W czasach okupacji niemieckiej władza w Krakowie została przekazana pod kontrolę niemieckich prezydentów-komisarzy. 20 września 1939 prezydent Stanisław Klimecki został usunięty z funkcji i aresztowany, co równocześnie oznaczało likwidację polskiego rządu miasta. Na czele Zarządu Miasta Krakowa stanął nadburmistrz Drezna Ernst Zörner. W czasie okupacji hitlerowskiej Kraków funkcjonował jako stolica Generalnego Gubernatorstwa.
| Lp.
|
Imię i nazwisko
|
Rozpoczęcie
sprawowania urzędu
|
Zakończenie
sprawowania urzędu
|
Długość
urzędowania
|
| 29
|
Stanisław Klimecki
(ur. 20 listopada 1883, zm. 11 grudnia 1942)
|
3 września 1939
|
20 września 1939
|
17 dni
|
(Stadthauptmann der Stadt Krakau) Starostowie miejscy Krakowa jako stolicy Generalnego Gubernatorstwa:
Mimo faktu, że prawodawstwo niemieckie nakazywało powołanie miejscowego burmistrza (prezydenta) odstąpiono od tego i obowiązki jego pełnił równocześnie niemiecki Stadthauptmann.
| #
|
Imię i nazwisko
|
Rozpoczęcie
sprawowania funkcji
|
Zakończenie
sprawowania funkcji
|
Długość
sprawowania
funkcji
|
| 1
|
Ernst Zörner[3]
(ur. 27 czerwca 1895, zm. 21 grudnia 1945)
|
20 września 1939
|
22 lutego 1940
|
156 dni
|
| 2
|
Carl Gottlob Schmid[3] (1889–1966)
|
23 lutego 1940
|
marzec 1941
|
ok. 13 miesięcy
|
| 3
|
Rudolf Pavlu[3]
(ur. 15 lipca 1902, zm. 1949)
|
kwiecień 1941
|
kwiecień 1943
|
ok. 2 lata
|
| 4
|
Josef Krämer[3] (1904–1980)
|
kwiecień 1943
|
18 stycznia 1945
|
ok. 21 miesięcy
|
| Lp.
|
Imię i nazwisko
|
Rozpoczęcie
sprawowania urzędu
|
Zakończenie
sprawowania urzędu
|
Długość
urzędowania
|
| 30
|
Aleksander Żaruk-Michalski
(ur. 26 lutego 1906, zm. 22 listopada 1992)
|
21 stycznia 1945
|
2 lutego 1945
|
13 dni
|
| 31
|
Alfred Fiderkiewicz
(ur. 2 sierpnia 1886, zm. 8 czerwca 1972)
|
5 lutego 1945
|
11 czerwca 1945
|
126 dni
|
| 32
|
Stefan Wolas
(ur. 13 czerwca 1897, zm. 14 lutego 1976)
|
14 czerwca 1945
|
6 października 1947
|
845 dni
|
| 33
|
Henryk Dobrowolski
(ur. 1904, zm. 7 lutego 1985)
|
6 października 1947
|
6 czerwca 1950
|
975 dni
|
| 34
|
Marcin Waligóra
(ur. 1906, zm. 1979)
|
6 czerwca 1950
|
7 kwietnia 1954
|
1402 dni
|
| 35
|
Tadeusz Mrugacz
(ur. 3 lipca 1907, zm. 1 lutego 1978)
|
7 kwietnia 1954
|
24 października 1957
|
1297 dni
|
| 36
|
Wiktor Boniecki
(ur. 17 kwietnia 1918, zm. 2 kwietnia 1997)
|
24 października 1957
|
6 listopada 1959
|
744 dni
|
| 37
|
Zbigniew Skolicki
(ur. 6 sierpnia 1908, zm. 28 listopada 1971)
|
6 listopada 1959
|
5 czerwca 1969
|
3500 dni
|
| 38
|
Jerzy Pękala
(ur. 30 września 1929)
|
6 czerwca 1969
|
26 kwietnia 1978
|
3246 dni
|
| 39
|
Edward Barszcz
(ur. 3 kwietnia 1928, zm. 25 maja 1981)
|
27 kwietnia 1978
|
20 czerwca 1980
|
786 dni
|
| 40
|
Józef Gajewicz
(ur. 12 marca 1944)
|
26 września 1980
|
8 grudnia 1982
|
804 dni
|
| 41
|
Tadeusz Salwa
(ur. 11 grudnia 1943, zm. 12 czerwca 2014)
|
9 grudnia 1982
|
13 stycznia 1990
|
2593 dni
|
| Lp.
|
Zdjęcie
|
Imię i nazwisko
(partia polityczna)
|
Objęcie
urzędu
|
Złożenie
urzędu
|
Długość
urzędowania
|
| 42.
|
|
Jerzy Rościszewski
(PPZ)
(1935–2020)
|
1990-02-09 9 lutego 1990(dts)
|
1990-06-20 20 czerwca 1990(dts)
|
131 dni
|
| 43.
|
|
Jacek Woźniakowski
(1920–2012)
|
1990-06-20 20 czerwca 1990(dts)
|
1991-01-11 11 stycznia 1991(dts)
|
113 dni
|
| 44.
|
|
Krzysztof Bachmiński
(ur. 1951)
|
1991-02-07 7 lutego 1991(dts)
|
1992-09-30 30 września 1992(dts)
|
601 dni
|
| 45.
|
|
Józef Lassota
(UW)
(ur. 1943)
|
1992-10-09 9 października 1992(dts)
|
1998-11-04 4 listopada 1998(dts)
|
2217 dni
|
| 46.
|
|
Andrzej Gołaś
(RS AWS)
(ur. 1946)
|
1998-11-04 4 listopada 1998(dts)
|
2002-11-19 19 listopada 2002(dts)
|
1476 dni
|
| 47.
|
|
Jacek Majchrowski
(ur. 1947)
|
2002-11-19 19 listopada 2002(dts)
|
2024-05-07 7 maja 2024(dts)
|
7840 dni
|
| 48.
|
|
Aleksander Miszalski
(PO)
(ur. 1980)
|
2024-05-07 7 maja 2024(dts)
|
nadal
|
265 dni
|
Przypisy
- ↑ Art. 1 pkt 3, art 2 pkt 2 i art. 3 pkt 2 Ustawy z dnia 11 stycznia 2018 r. o zmianie niektórych ustaw w celu zwiększenia udziału obywateli w procesie wybierania, funkcjonowania i kontrolowania niektórych organów publicznych (Dz.U. z 2018 r. poz. 130).
- ↑ Kraków jest miastem na prawach powiatu.
- ↑ a b c d „Komisarz miasta Krakowa” z nadania okupacyjnych władz niemieckich.
| Prezydenci Krakowa (1792–1816) |
|
|---|
| Prezydenci Krakowa (1848–1939) |
|
|---|
| Komisarze Krakowa (1939–1945) |
|
|---|
| Prezydenci Krakowa (1945–1950) |
|
|---|
Przewodniczący Prezydium Rady
Narodowej Krakowa (1950–1973) |
|
|---|
| Prezydenci Krakowa (od 1973) |
|
|---|
_(11366424476).jpg)
