|
Runowo Krajeńskie
 Runowo Krajeńskie – wieś krajeńska w Polsce położona w województwie kujawsko-pomorskim, w powiecie sępoleńskim, w gminie Więcbork. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa bydgoskiego. Według Narodowego Spisu Powszechnego (2011) liczyła 877 mieszkańców[2]. Jest drugą co do wielkości miejscowością gminy Więcbork. Przez miejscowość przepływa Orla, rzeka dorzecza Warty. Wieś położona przy jeziorach Runowskim Dużym i Runowskim Małym. Części wsi
Początki Najstarsze zapisy z 1325 r. informują, że Runowo należało do cystersów z Byszewa. Potem miejscowość przeszła w ręce rodziny Orzelskich. Fundatorem renesansowego dworku w Runowie z przełomu XVI/XVII w. był Jan Orzelski. Najmłodsza jego córka – Izabela została żoną Mikołaja Działyńskiego, podkomorzego dobrzyńskiego. W ten sposób Runowo przeszło w późniejszym okresie w posiadanie Działyńskich. Od 1660 r. w Runowie istnieje rzymskokatolicka parafia Świętej Trójcy[6]. SzkolnictwoZabór pruskiHistoria szkoły podstawowej w Runowie Krajeńskim sięga XIX wieku – okresu kiedy tereny Krajny były pod zaborem pruskim. Do wybuchu I wojny światowej językiem wykładowym był niemiecki. Istniały dwie szkoły:
XX-lecie międzywojenneZaraz po wojnie istniała szkoła rzymskokatolicka, a później powszechna. Od roku 1918 aż po II wojnę światową kierownikiem szkoły był działacz społeczno-kulturalny wsi Jan Figurski. Szkoła tego okresu to nauczanie polsko-niemieckie. Liczba uczniów w tych latach wahała się w granicach 180-190. II wojna światowaW pierwszych dniach okupacji kierownikiem szkoły z polecenia władz hitlerowskich został Rudolf Schmidt, który prowadził w szkole zaciętą hitleryzację i germanizację. Do szkoły mogli uczęszczać tylko ci, którzy urodzili się na Pomorzu, pozbawione nauki były dzieci ludzi przybyłych z Kongresówki. Polacy w czasie okupacji uczyli się w budynku obecnego przedszkola, natomiast Niemcy w budynku obecnej szkoły. W roku 1945 szkoła zamieniła się w szpital polowy Armii Czerwonej. Czasy polskie11 kwietnia 1945 roku młodzież polska na nowo zaczęła uczyć się w języku. W dniu otwarcia placówki zgłosiło się 146 ochotników. Były to dzieci w wieku 7–15 lat. Po zbadaniu poziomu umysłowego podzielono dzieci na cztery klasy. W styczniu 1951 spalił się budynek szkoły. Z powodu zaistniałych trudności dzieci uczyły się w budynku obecnego przedszkola. W tym okresie w szkole odbywały się uroczystości zgodne z panującym wówczas ustrojem, promujące przyjaźń polsko-radziecką. Około roku 1960 uczęszczało do szkoły 130 dzieci, w tym uczniowie dochodzący z Borzyszkowa do klas VI–VII. Zorganizowano szkołę dla pracujących stopnia podstawowego. Rozpoczęto starania o przywrócenie budynku resortowi oświaty. Po roku 1966 podjęto prace przy rozbudowie szkoły. W pracach pomagali rodzice, społeczeństwo i młodzież szkolna. Już 2 września 1967 dokonano uroczystego otwarcia nowego budynku szkoły. Przeprowadzano liczne zawody szkolne i międzyszkolne. Zapraszano do szkoły teatrzyki, organizowano koncerty Filharmonii Bydgoskiej. Rozwinięte były dość powszechne czyny społeczne: sadzenie drzewek i krzewów, budowa stacji kolejowej PKP w Borzyszkowie, drogi z Borzyszkowa do Czarmunia. 25 kwietnia 2003, zgodnie z uchwałą Rady Miejskiej w Więcborku, nadano szkole imiona Elżbiety i Jana Orzelskich. Zabytki 
Przypisy
Linki zewnętrzne
Information related to Runowo Krajeńskie |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
