PKP S.A. są jednym z największych właścicieli nieruchomości w Polsce. W zasobach spółki znajduje się m.in. ok. 100 tys. ha gruntów oraz 57 tys. budynków i budowli. Jej majątek stanowią obiekty pełniące funkcje związane z transportem i obsługą podróżnych (dworce kolejowe) i nieruchomości stricte komercyjne.
Na potrzeby zarządu PKP wybudowano w latach 1928–1929 w Warszawie kompleks budynków przy ul. Targowej 74. Po II wojnie światowej siedzibę dzielono z obecnym Ministerstwem Infrastruktury przy ul. Chałubińskiego 4-6, również niekiedy personalnie. W latach 1951–1957 było to Ministerstwo Kolei. Po dokonanych przekształceniach restrukturyzacyjnych, zarząd przeniósł się w 2000 roku na ul. Szczęśliwicką 62, do budynku byłego internatu Technikum Kolejowego, niedaleko dworca PKP Warszawa Zachodnia. Od grudnia 2016 roku siedziba spółki mieści się w biurowcu West Station w al. Jerozolimskich 142A.
Sieć PKP w 1952/53„Torpeda podhalańska” na dworcu kolejowym w ZakopanemNajszybszy polski elektrowóz XX wieku EP09 z 1986 r.Najpopularniejsza w Polsce uniwersalna lokomotywa elektryczna EU07Najpopularniejsza polska lokomotywa towarowa ET22Skład PKP Intercity z lokomotywą elektryczną Siemens Taurus EU44 HusarzDworzec Warszawa CentralnaDworzec Kraków GłównyDworzec Łódź FabrycznaDworzec Wrocław GłównyDworzec Zielona Góra GłównaOrzeł Biały umieszczany na parowozach PKP
Przez lata szczebel zarządzania PKP przeszedł kilkadziesiąt zmian organizacyjnych. Trzykrotnie kolejnictwem bezpośrednio zarządzał specjalnie powołany resort (kolei żelaznych lub kolei), przez lata szefem kolei był minister komunikacji. Trzykrotnie była powołana Dyrekcja Generalna PKP.
1919–1924 – Ministerstwo Kolei Żelaznych bezpośrednio zarządzające kolejami[2]
1924–1926 – Ministerstwo Kolei bezpośrednio zarządzające kolejami[3]
1926 – powołanie przedsiębiorstwa PKP; funkcję jego zwierzchnika sprawował minister komunikacji (na podstawie przepisów Rozporządzenia Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 24 września 1926 r. o utworzeniu przedsiębiorstwa „Polskie Koleje Państwowe”)[4].
1945–1948 – Ministerstwo Komunikacji bezpośrednio zarządzające PKP
1948–1951 – działalność Dyrekcji Generalnej PKP w ramach Ministerstwa Komunikacji
18 marca 1949 – nadanie statutu przedsiębiorstwu „Polskie Koleje Państwowe”[5]
1951–1957 – Ministerstwo Kolei bezpośrednio zarządzające PKP
1957–1978 – Ministerstwo Komunikacji bezpośrednio zarządzające PKP
1978 – powołanie Dyrekcji Generalnej PKP w ramach Ministerstwa Komunikacji, w której funkcję dyrektora generalnego PKP sprawował minister komunikacji; funkcję jego zastępców (dyrektora generalnego PKP) pełniło trzech podsekretarzy stanu
1987 – wyodrębnienie przedsiębiorstwa PKP z Ministerstwa Komunikacji
Centrum Szkolenia i Doskonalenia Kadr Kolejnictwa, Warszawa
Dyrekcja Zakupów i Sprzedaży Ferpol, Warszawa, ul. Grójecka 17; obecnie jej działalność nie jest kontynuowana
Dyrekcja Kolei Dojazdowych, Warszawa, ul. Chłopickiego 53; obecnie jej działalność nie jest kontynuowana
Zakład Szybkiej Kolei Miejskiej w Trójmieście, Gdynia
Komenda Straży Ochrony Kolei, Poznań
Reforma PKP od 2001 roku
Od 2001 trwa reforma PKP, której głównymi celami są restrukturyzacja i sprzedaż spółek kolejowych, uporządkowanie stanu prawnego i sprzedaż zbędnych nieruchomości oraz wydzielenie infrastruktury kolejowej, a następnie przekazanie jej Skarbowi Państwa. Proces ten miał być finansowany z kredytu, następnie spłacony z dochodów z prywatyzacji[6]. 29 marca 2002 rząd premiera Leszka Millera zawarł umowę z ówczesnym rządem(inne języki)Japonii w sprawie sporządzenia studium wykonalności prywatyzacji PKP S.A.[7][8]
W tym czasie ukończono restrukturyzację organizacyjną polegająca na utworzeniu PKP S.A. i wydzieleniu spółek kolejowych, rozpoczęto porządkowanie spraw finansowych i majątkowych oraz kontynuowano redukcję zatrudnienia. Utworzono Fundusz Własności Pracowniczej oraz przekazano samorządom spółkę Przewozy Regionalne.
Jednym z elementów reformy było wyłączenie ze struktur PKP wszystkich kolei wąskotorowych przy utworzeniu możliwości przekazania ich jednostkom samorządu lokalnego. Mimo przejęcia niektórych linii przez gminy lub powiaty na wielu liniach doszło do całkowitego wstrzymania przewozów i w konsekwencji do ich postępującej dewastacji w następnych latach[9].
1 maja 2005 utworzony został PKP S.A. Oddział Dworce Kolejowe, którego zadaniem było utrzymanie odpowiednich standardów dla podróżnych oraz osób korzystających z dworców kolejowych[10].
W 2005 Najwyższa Izba Kontroli w przeprowadzonej kontroli negatywnie oceniła gospodarowanie majątkiem przez PKP, wskazując na liczne zaniedbania i utrzymywanie wielu zbędnych nieruchomości bez ich zagospodarowania czy zabezpieczenia, co doprowadziło je do ruiny. Do końca 2004 ponad 30% nieruchomości w posiadaniu PKP nie było zagospodarowanych[11].
Nieefektywność zarządzania koleją osiągnęła punkt kulminacyjny zimą 2010, kiedy niezdolność do uzgadniania spójnego rozkładu jazdy między spółkami kolejowymi spowodowała zamieszanie i chaos w całym kraju[12]. W konsekwencji stanowiska stracili wiceminister infrastruktury Juliusz Engelhardt oraz prezes PKP Andrzej Wach[13][14], a spółka opublikowała w prasie przeprosiny[15]. Także wcześniej, w 2010, pasażerowie doświadczyli licznych problemów z powodu konfliktu spółek Przewozy Regionalne i PKP PLK[16].
W lipcu 2011 w wyniku kilkuletnich zaniedbań w konserwacji systemów należących do Energetyki Kolejowej doszło do wielogodzinnej przerwy zasilania[17], co skutkowało wielogodzinnym paraliżem ruchu pociągów i chaotyczną ewakuacją Dworca Centralnego w Warszawie[18]. 12 sierpnia 2011 miał miejsce wypadek w Babach, a 3 marca 2012 doszło do katastrofy pod Szczekocinami.
W badaniach „Eurobarometr” Komisji Europejskiej, opublikowanych w 2012 roku, usługi kolejowe w Polsce zostały ocenione pozytywnie przez 29% Polaków (średnia unijna 46%), przy czym według ankietowanych polski rynek kolejowy jest niekonkurencyjny i źle zarządzany[19]. Podobne wnioski zawierał opublikowany w 2013 roku raport Instytutu Jagiellońskiego[20].
W 2019 roku PKP S.A. zaplanowało uruchomienie carsharingu przy dworcach[21].
17 sierpnia 2022 roku w siedzibie PKP SA podpisano umowę o utworzeniu holdinguGrupy PKP, w skład której weszły wszystkie spółki należące do grupy z wyjątkiem spółki PKP Polskie Linie Kolejowe SA[22]. Od 2022 roku grupa PKP jest holdingiem[23][24].
Liczba pracowników PKP/Grupy PKP
1919 – 118 tys.
1920 – 171 tys.
1921 – 175 tys.
1922 – 177 tys.
1923 – 179 tys.
1924 – 176 tys.
1925 – 169 tys.
1926 – 164 tys.
1928 – 214 tys.
1933 – 176 tys.
1938 – 189 tys.
1939 – 215 tys.
1945 – 300 tys.
1946 – 342 tys.
1948 – 345 tys.
1953 – 231 tys.
1958 – 331 tys.
1962 – 345 tys.
1963 – 352 tys.
1965 – 351 tys.
1968 – 353 tys.
1970 – 360 tys.
1972 – 358 tys.
1990 – 340 tys.
1992 – 278 tys.
1998 – 212 tys.
2001 – 152 tys.
2003 – 143 tys.
2006 – 125 tys.
2009 – 102 tys.
2010 – 90 tys.
2011 – 87 tys.
2012 – 84 tys.
2013 – 81 tys.
2014 – 79 tys.
2015 – 70 tys.
2016 – 70 tys.
2017 – 69 tys.
2018 – 68 tys.
Oddziały spółki
PKP S.A., Oddział Kolejowa Medycyna Pracy, Warszawa
↑Umowa z dnia 29 marca 2002 r. między Rządem Rzeczypospolitej Polskiej a Rządem Japonii w sprawie Studium Wykonalności Prywatyzacji Polskich Kolei Państwowych S.A. (PKP S.A.) (M.P. z 2003 r. nr 49, poz. 756)
↑Oświadczenie rządowe z dnia 7 października 2003 r. w sprawie związania Rzeczypospolitej Polskiej Umową z dnia 29 marca 2002 r. między Rządem Rzeczypospolitej Polskiej a Rządem Japonii w sprawie Studium Wykonalności Prywatyzacji Polskich Kolei Państwowych S.A. (PKP S.A.) (M.P. z 2003 r. nr 49, poz. 757)
.jpg)
.jpg)
.JPG)
