|
Sigrid Undset
Sigrid Undset (ur. 20 maja 1882 w Kalundborgu, zm. 10 czerwca 1949 w Lillehammer) – norweska powieściopisarka i nowelistka, laureatka Nagrody Nobla w dziedzinie literatury w 1928[1][2][3] za „niezapomniany opis skandynawskiego średniowiecza”[2][3]. Jest jedną z najbardziej znanych twórczyń literatury skandynawskiej XX wieku[4]. ŻyciorysJej ojciec, Ingvald Undset, był norweskim filologiem klasycznym i nordyckim[5], a także znanym archeologiem[1][5][6], z kolei matka, Charlotte z domu Gyth, była Dunką. Sigrid Undset została ochrzczona w niedzielę, 2 lipca 1882[5]. Kiedy przyszła pisarka miała dwa lata, jej rodzina przeniosła się do Kristianii[1], gdzie ojciec objął stanowisko dyrektora tamtejszego Muzeum Starożytności[1][6]. Po ukończeniu kształcenia podstawowego (podobnie jak jej siostry, w koedukacyjnej pensji Ragny Nielsen[5]) pisarka uczęszczała do szkoły handlowej[1]. Po śmierci Ingvalda Undseta w 1893, w związku z pogorszeniem sytuacji materialnej rodziny, podjęła pracę biurową[6] w przedsiębiorstwie elektrotechnicznym[2]. W 1905 duńskie wydawnictwo odrzuciło rękopis jej pierwszej powieści, Aage Nilssøn til Ulvholm[6][7]. Wydawca zwrócił pisarce uwagę: „Proszę nie pisać więcej powieści historycznych. Proszę spróbować napisać coś współczesnego”[6]. Dwa lata później ukazała się jej debiutancka powieść Pani Marta Oulie[6][7], następnie zaś zbiór nowel Szczęśliwy wiek[6] z 1908[8]. W 1909 opublikowała sagę Wiga-Ljot i Wigdis, a także otrzymała państwowe stypendium, dzięki któremu mogła porzucić pracę oraz udać się w podróż do Niemiec i Włoch[6] w latach 1909–1910[9]. W Rzymie poznała malarza Andersea Castusa Svarstada[6][9], w którym się zakochała. W 1910 ukazał się jej jedyny tom poezji zatytułowany Młodość. Popularność przyniosła jej powieść Jenny z 1911, w której opisała historię swojej nieszczęśliwej miłości do żonatego, starszego od niej o 13 lat malarza[6]. W 1912 ukazał się jej zbiór nowel Fattige skjæbner[10]. Jej twórczość z lat 1912–1920 określana jest jako literatura kobieca. W swoich dziełach z tego okresu zwracała uwagę na kwestie równości płci[6], uważając jednocześnie, że zadaniem kobiet jest macierzyństwo[11]. W 1924 przeszła na katolicyzm[2] po zetknięciu się z katolicką literaturą angielską, a następnie (w 1928[1]) została świecką dominikanką, przyjmując imię Olafa[12]. Rozwiodła się w 1925, ponieważ Kościół katolicki nie uznał rozwodu, który Svarstad przeprowadził z poprzednią partnerką[11]. W 1928 Sigrid Undset została laureatką Nagrody Nobla w dziedzinie literatury za „niezapomniany opis skandynawskiego średniowiecza”. Pisarka zrezygnowała z wygłoszenia wykładu noblowskiego, twierdząc: „Lżej mi pisać niż mówić, tym bardziej mówić o sobie”[11]. W 1938 zmarła córka pisarki, a w 1939 jej matka. W 1940 jej starszy syn zginął podczas kampanii norweskiej[11]. Undset otwarcie występowała przeciwko narodowemu socjalizmowi, przez co była przedstawiana jako antagonista Knuta Hamsuna. W 1940, po zajęciu Norwegii przez Wehrmacht[11], wyemigrowała, wraz z młodszym synem Hansem, do Stanów Zjednoczonych[4][11] przez Szwecję, Związek Radziecki i Japonię[4]. W czasie II wojny światowej prowadziła działalność propagandową przeciwko rządom Vidkuna Quislinga, popierając jednocześnie norweski rząd emigracyjny w Londynie. Po powrocie do Norwegii w 1945 odznaczona została Krzyżem Wielkim Orderu Świętego Olafa. W ostatnich latach życia poświęciła się głównie literaturze dziecięcej. Zmarła na udar mózgu 10 czerwca 1949 w Lillehammer[13]. Jej portret widnieje na banknotach 500 NOK. Twórczość
Przypisy
Bibliografia
Linki zewnętrzne
Kontrola autorytatywna (osoba):
|
||||||||||||||||||||||||
