|
Teatr Szeremietiewów Teatr Szeremietiewów (ros. крепостной театр Шереметевых) – rosyjski, prywatny teatr stworzony i finansowany przez wielkiego właściciela ziemskiego Piotra Szeremietiewa, a rozwijany przez jego syna Nikołaja. Istniał od lat 60. XVIII w. do roku 1800, a artystami w nim pracującymi byli chłopi pańszczyźniani należący do Szeremietiewów. Teatr znajdował się początkowo w zespole pałacowym Kuskowo, a w 1797 został przeniesiony do pałacu Ostankino[1][2]. Początek teatru datuje się na 1765 r., a trupa występowała wówczas w ówczesnej stolicy Rosji w Sankt Petersburgu. W latach 60. XVIII w. Piotr Szeremietiew kazał zbudować przy swym pałacu Kuskowo jednocześnie trzy obiekty teatralne dla swojego zespołu[3]. Największy był wzniesiony w klasycystycznym stylu drewniany budynek Teatru Bolszoj, zaprojektowany na 150 widzów i cechujący się najbogatszym i najbardziej ozdobnym wystrojem wnętrz wśród wszystkich teatrów rejonu Moskwy tamtych czasów[4]. Zamontowano w nim maszynerię do wytwarzania efektów specjalnych i umożliwiającą zmiany scenografii w trakcie jednego przedstawienia, co było wówczas nowatorskim rozwiązaniem w skali kraju[5][6]. Widownia była rozmieszczana w trzech piętrach loż[7]. Obiekt ten nie przetrwał do czasów dzisiejszych[8]. Na potrzeby przedstawień kameralnych zbudowano na terenie pałacowych ogrodów Teatr Małyj w formie naśladującej turecki pawilon[9], również w ogrodzie powstał teatr zwany Powietrznym, w postaci amfiteatru na świeżym powietrzu. Miał on pojemność 150 widzów i przeznaczony był do grania sztuk jednoaktowych w letnie wieczory[10]. Teatr założył i nadzorował Piotr Szeremietiew, jednak jeszcze za jego życia mocno zaangażował się w kierowanie tą instytucją syn Piotra, Nikołaj. Po śmierci ojca w roku 1788 prowadził teatr samodzielnie[11] i w 1797 r. przeniósł zespół do pałacu w Ostankino, gdzie kazał wybudować dla niego odpowiedni obiekt[12][13]. Jako jedyny z osiemnastowiecznych teatrów Rosji przetrwał do dziś, łącznie z garderobami artystów i częściowo z maszynownią teatralną[14]. W 1800 r. Nikołaj stracił zainteresowanie prowadzeniem teatru i go rozwiązał[15].  Repertuar teatru Szeremietiewów był różnorodny, obejmując około 100 przedstawień, przede wszystkim oper komediowych, ale grano też wodewile, komedie, wystawiano sztuki baletowe. Zespół teatralny liczył ponad 200 aktorów, tancerzy, muzyków orkiestry i dekoratorów. Byli to chłopi pańszczyźniani obu płci, wyszukiwani w dobrach Szeremietiewów i szkoleni od dziecka. Wybitnie zdolne dzieci wysyłano na naukę do Petersburga, resztę uczyli na miejscu uznani, profesjonalni aktorzy, muzycy i tancmistrze z zawodowych teatrów[16]. W odróżnieniu od innych teatrów pańszczyźnianych Rosji, artyści teatru Szeremietiewów byli dobrze traktowani przez właścicieli. Zapewniano im dobre wyżywienie i opiekę lekarską, obowiązywało zwracanie się do nich per "Wy", a nie "ty"[17], w dodatku płacono wynagrodzenie (50 rubli zwykłym artystom, gwiazdom 1000 rubli rocznie) a ich rodziny zwalniano z niektórych powinności. Artystkom przy zamążpójściu Szeremietiew czasami wypłacał posag[18]. Na potrzeby przedstawień wykonano wielką, liczącą około 5 tysięcy, kolekcję kostiumów, luźno naśladujących stroje z różnych epok, od antyku, do XVIII w.[19]. Teatr Szeremietiewów uznaje się za reprezentujący najwyższy poziom i najbardziej znany wśród należących do magnatów prywatnych, teatrów Rosji XVIII w. Nie ustępował on także ówczesnym krajowym zawodowym teatrom, w tym carskim[20][21][22]. Do gwiazd tego teatru należała śpiewaczka operowa i aktorka Praskowia Żemczugowa oraz tancerka Tatjana Szłykowa‑Granatowa[23]. Przypisy
Bibliografia
|
