|
Tyraspol
Tyraspol (rum. Tiraspol, ros. Тирасполь, ukr. Тирасполь) – miasto na terenie Mołdawii, położone na lewym brzegu Dniestru, od 1991 roku stolica samozwańczej republiki Naddniestrza, stanowi miasto wydzielone na prawach rejonu. Wraz z 128 807 mieszkańcami w 2023 było trzecim co do wielkości miastem Mołdawii (po Kiszyniowie i Bielcach)[3]. Historia Nazwa ośrodka wywodzi się od rzeki Dniestr, w czasach rzymskich nazywanej Tiras. Współczesny gród założony został jednak dopiero w 1792 roku przez Aleksandra Suworowa jako rosyjska fortyfikacja – twierdza obronna przed agresją ze strony Turcji, na bazie zamieszkiwanej przez Mołdawian oraz sprowadzonych przez Rosjan osadników różnej narodowości wsi Sucleia[4]. Po rewolucji październikowej należał do marionetkowej Ukrainy radzieckiej, po 1922 roku zaś do ZSRR. Od 1924 w składzie Mołdawskiej Autonomicznej SRR, której stolicą został w 1929 roku. Po aneksji Besarabii przez ZSRR w 1940 roku miasto przyłączono do radzieckiej Mołdawii. W latach 1941–1944 pod zarządem Rumunii jako część tzw. Transnistrii.  W 1991 roku Tyraspol stał się stolicą nieuznawanej przez żadne państwo na świecie Naddniestrzańskiej Republiki Mołdawskiej. Rezyduje tu prezydent, jest też siedzibą organów władzy i administracji centralnej oraz banku centralnego (emisyjnego) republiki. W Tyraspolu znajduje się stała placówka misji OBWE – jedynej międzynarodowej organizacji akceptującej (acz nie uznającej) istnienie NRM. Tyraspol to ośrodek przemysłu maszynowego, elektromaszynowego, obronnego, spożywczego. Od lat 30. XX w. był siedzibą XIV Armii Radzieckiej – najsilniejszej, najlepiej wyposażonej i wyszkolonej[potrzebny przypis] armii której celem było zajęcie rumuńskich pól roponośnych. Jednym z ostatnich dowódców XIV AR był generał Aleksandr Lebied´. DemografiaSkład etniczny Tyraspola przedstawia się następująco: Rosjanie 41%, Ukraińcy 32%, Rumuni (Mołdawianie) 18%, Żydzi 1,4%. Opiekę konsularną nad Polakami przebywającymi w Tyraspolu sprawuje polska placówka konsularna w Kiszyniowie. W Tyraspolu mieszka kilkaset osób narodowości polskiej. Tyraspol jest jednym z głównych skupisk Polaków w Mołdawii. Żydzi w Tyraspolu
Antysemityzm
Zabytki żydowskieSport W Tyraspolu mają siedziby kluby piłkarskie Sheriff Tyraspol (wielokrotny mistrz Mołdawii) i Dinamo-Auto Tyraspol. Religia Od 1998 miasto jest siedzibą prawosławnej eparchii tyraspolskiej i dubosarskiej (jurysdykcja Mołdawskiego Kościoła Prawosławnego)[5]. Przed rewolucją październikową w mieście znajdowało się trzy cerkwie wojskowe, sobór św. Mikołaja oraz jednowiercza cerkiew Opieki Matki Bożej. Wszystkie te budowle w okresie radzieckim zostały zniszczone i od początku lat 30. XX wieku do 1988 w Tyraspolu nie było żadnej czynnej świątyni prawosławnej[6]. Obecnie (pocz. XXI w.) w mieście czynnych jest osiem świątyń[7], z których najważniejszą jest sobór Narodzenia Pańskiego, wzniesiony w latach 1998–1999[8]. Jedna z cerkwi, kaplica św. Jerzego, stanowi część Pomnika Chwały Wojennej, upamiętniającego poległych w II wojnie światowej, wojnie w Afganistanie oraz wojnie o Naddniestrze[9]. W Tyraspolu znajduje się także cerkiew staroobrzędowa pod wezwaniem Opieki Matki Bożej. Miejscowa parafia podlega eparchii kiszyniowskiej i całej Mołdawii Rosyjskiej Prawosławnej Cerkwi Staroobrzędowej[10]. Do roku 1929 Tyraspol był siedzibą rzymskokatolickiej diecezji tyraspolskiej, która zanikła w wyniku przemian politycznych i prześladowania Kościoła przez władze radzieckie. Miasta partnerskieMiasta partnerskie Tyraspolu[11]:
Galeria
Przypisy
Linki zewnętrzne
|
||||||||||||||||||||||||||||||||
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
