Ulica Kapitulna – ulica w warszawskiej dzielnicy Śródmieście.
Opis
Ulica została wytyczona w 1689[1] przez środek jurydyki Kapitulnej, utworzonej w 1638 na terenie znajdującym się między ulicami Podwale i Miodową[2]. Jurydyka znajdowała się pod zarządem kapituły kolegiaty św. Jana[3], od której pochodzi nazwa ulicy[4]. W XVII wieku nazywano ją również Szpadnią; nazwa pochodziła od mieszkających tam rzemieślników wyrabiających broń sieczną[5][4].
W XVIII wieku drewniana zabudowa ulicy zaczęła być zastępowana murowaną[4]. Po jej południowej stronie znajdowało się pięć posesji, a po północnej cztery[4]. Około 1757 przy ul. Miodowej wzniesiono przyuliczny pałac Jana Karola Mniszcha (Chodkiewiczów) z budynkami pomocniczymi od strony ul. Kapitulnej[6]. Pod koniec XVIII wieku ulica miała stosunkowo zwartą, w większości dwupiętrową zabudowę[7].
Do 1939 Kapitulna miała charakter cichego zaułka, zamieszkałego przez niezamożną ludność[7]. W podwórzu posesji nr 8 działało przedsiębiorstwo „Jan Wróblewski i S-ka” produkujące wyroby cukiernicze[8].
Podczas obrony Warszawy we wrześniu 1939 spłonęły domy po nieparzystej stronie ulicy[8]. Pozostałe zostały spalone i częściowo zburzone w 1944[8]. Większość odbudowanych po wojnie budynków różni się od tych sprzed 1939[9]. W nowej numeracji brak jest adresów o numerach nieparzystych, gdyż są one przypisane numeracji ulicy Miodowej (numer 12) lub Podwale (numer 9)[10], mimo to w niektórych opracowaniach podawana jest podwójna numeracja – oficjalna i tradycyjna, uwzględniająca adresy z numeracją Kapitulnej od 1 do 9 (oraz 7/9)[11].
W 1965 ulica jako założenie urbanistyczne została wpisana do rejestru zabytków[12]. W tym samym roku wpisano do niego pałac Chodkiewiczów[13]. W latach 2012–2016 wszystkie budynki przy ulicy Kapitulnej ujęto w gminnej ewidencji zabytków[11].
Przypisy
- ↑ Franciszek Maksymilian Sobieszczański: Warszawa. Wybór publikacji. Tom pierwszy. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, s. 396.
- ↑ Andrzej Kersten: Warszawa kazimierzowska 1648–1668. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 1971, s. 104.
- ↑ Eugeniusz Szwankowski: Ulice i place Warszawy. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1970, s. 74.
- ↑ a b c d Jarosław Zieliński: Atlas dawnej architektury ulic i placów Warszawy. Tom 5. Idźkowskiego–Kawęczyńska. Warszawa: Biblioteka Towarzystwa Opieki nad Zabytkami, 1999, s. 219. ISBN 83-909794-6-2.
- ↑ Encyklopedia Warszawy. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1994, s. 319. ISBN 83-01-08836-2.
- ↑ Jarosław Zieliński: Atlas dawnej architektury ulic i placów Warszawy. Tom 11. Miechowska–Myśliwiecka. Warszawa: Biblioteka Towarzystwa Opieki nad Zabytkami, 2005, s. 197. ISBN 83-88372-30-0.
- ↑ a b Jarosław Zieliński: Atlas dawnej architektury ulic i placów Warszawy. Tom 5. Idźkowskiego–Kawęczyńska. Warszawa: Biblioteka Towarzystwa Opieki nad Zabytkami, 1999, s. 220. ISBN 83-909794-6-2.
- ↑ a b c Jarosław Zieliński: Atlas dawnej architektury ulic i placów Warszawy. Tom 5. Idźkowskiego–Kawęczyńska. Warszawa: Biblioteka Towarzystwa Opieki nad Zabytkami, 1999, s. 221. ISBN 83-909794-6-2.
- ↑ Jarosław Zieliński: Atlas dawnej architektury ulic i placów Warszawy. Tom 5. Idźkowskiego–Kawęczyńska. Warszawa: Biblioteka Towarzystwa Opieki nad Zabytkami, 1999, s. 221−222. ISBN 83-909794-6-2.
- ↑ Serwis adresowy Warszawy [online] .
- ↑ a b Aktualny wykaz zabytków ujętych w gminnej ewidencji zabytków m.st. Warszawy (PDF) [online], Biuro Stołecznego Konserwatora Zabytków [dostęp 2021-11-02] .
- ↑ Zestawienie zabytków nieruchomych. Wykaz zabytków nieruchomych wpisanych do rejestru zabytków – stan na 30 września 2021 r. Woj. mazowieckie (Warszawa). [w:] Narodowy Instytut Dziedzictwa [on-line]. nid.pl. s. 33. [dostęp 2021-10-31].
- ↑ Zestawienie zabytków nieruchomych. Wykaz zabytków nieruchomych wpisanych do rejestru zabytków – stan na 30 września 2021 r. Woj. mazowieckie (Warszawa). [w:] Narodowy Instytut Dziedzictwa [on-line]. nid.pl. s. 40. [dostęp 2021-11-03].
