Share to: share facebook share twitter share wa share telegram print page

 

Ulica Ludwika Rydygiera we Wrocławiu

ulica Ludwika Rydygiera
Nadodrze
Ilustracja
Budynek przy Rydygiera 25–27,
najstarszy przy tej ulicy (lata 20. XIX w.)
Państwo

 Polska

Województwo

 dolnośląskie

Miejscowość

Wrocław

Długość

554 m[a]

Poprzednie nazwy

Mehlgasse, Gustav–Müller–Straße, Witosa, Purkyniego

Przebieg
0 m ul. Drobnera
145 m ul. Henryka Brodatego
265 m ul. Wąska
305 m ul. Paulińska
310 m ul. Paulińska
380 m ul. Alfreda Nobla
410 m ul. Kazimierza Jagiellończyka
554 m ul. św. Wincentego (jezdnia pd.)
Położenie na mapie Wrocławia
Mapa konturowa Wrocławia, blisko centrum na prawo znajduje się punkt z opisem „ulica Ludwika Rydygiera”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, blisko centrum po lewej na dole znajduje się punkt z opisem „ulica Ludwika Rydygiera”
Położenie na mapie województwa dolnośląskiego
Mapa konturowa województwa dolnośląskiego, po prawej znajduje się punkt z opisem „ulica Ludwika Rydygiera”
Ziemia51°07′10,0″N 17°01′58,0″E/51,119444 17,032778

Ulica Ludwika Rydygiera (do 1945 roku Gustav–Müller–Straße, wcześniej, do 1934 Mehlgasse) - jedna z ulic wrocławskiego Przedmieścia Odrzańskiego.

Historia

Ulica Rydygiera, widok początkowego wąskiego odcinka
Ulica Rydygiera, widok w kierunku północnym

Dzisiejsza ulica odtwarza w znacznym stopniu (na północ od skrzyżowania z dzisiejszą ulicą Drobnera) przebieg dawnej drogi[1] okalającej od strony zachodniej Matthias Feld (tzw. „Maciejowe Pole”) wzmiankowanej od roku 1467[2], zwanej Kuhgasse[b], tj. „Bydlęca” albo „Krowia”[c][d], bowiem to tędy pędzono stada bydła do jatek, znajdujących się w mieście[3]. Droga ta, wzdłuż której zabudowa następowała systematycznie od południa ku północy już od wieku XVI[2], widoczna jest m.in. na zachowanej do dziś w Archiwum Miejskim mapie z 1728 roku, na której obok niej (na wschód) nakreślony jest także przebieg strumienia płynącego do stawu, który wówczas znajdował się przy szpitalu Jedenastu Tysięcy Dziewic[1][4].

Kuhgasse była rozdwojona na swoim południowym odcinku (tj. przy obecnej ul. Drobnera), współcześnie jedno z tych odgałęzień (zachodnie) nosi nazwę ul. Śrutowej (do 1945 Schrotgasse), a drugie – ul. Rydygiera. Oba te odgałęzienia do dzisiaj są bardzo wąskie[2].

Krótko po rozpoczęciu rozbiórki fortyfikacji miejskich Wrocławia, obszar Matthias Feld (wraz z biegnącą obok Kuhgasse) włączony został w 1808 roku w granice administracyjne miasta. Wg Antkowiaka u ówczesnych mieszkańców nazwa ich ulicy wywoływała złe, wiejskie skojarzenia, w związku z czym od 1824 spowodowali zmianę nazwy na Mehlgasse (tj. „Mączną”)[3]. To właśnie z lat 20. XIX wieku pochodzi najstarsza z zachowanych do dziś kamienic przy tej ulicy, nr 25–27 (na fotografii po prawej)[2].

W 1892 roku przy ulicy Rydygiera nr 46–48, wg projektu K. Klimma i R. Plüddemanna, zbudowany został Szpital dla Służby, a w 1899 roku pod numerami 22–28, wg projektu J. Hauke, Szpital św. Jerzego[2]. Po roku 1945 pierwszy z tych budynków stał się siedzibą komisariatu milicji, potem policji, natomiast drugi zachował swą funkcję jako państwowy Specjalistyczny Szpital im. L. Rydygiera, który w tej formule działał do 2004 roku. Następnie boromeuszki powołały tu Ośrodek pw. św. Jerzego (nazwa w latach 2008–2013: Zakład Opiekuńczo-Leczniczy dla Dorosłych pw. św. Jerzego)[5][6].

Około 1933 roku nazwę Mehlgasse zmieniono na Gustav–Müller–Straße[e]. Podczas oblężenia Festung Breslau w 1945 roku przy ul. Rydygiera zlokalizowana była rusznikarnia oraz skład broni i amunicji, które zostały najprawdopodobniej rozpoznane przez radziecki wywiad, po czym zbombardowane przez lotnictwo. Skutkiem tych bombardowań były znaczne szkody, w gruzach legło około dwudziestu kamienic[7].

Po wojnie, od 1945 roku, patronem ulicy został Wincenty Witos; 11 grudnia 1951 ulicę przemianowano nadając jej nazwę Jana Ewangelisty Purkyniego; 23 listopada 1956 nazwę ulicy zmieniono raz jeszcze, na Ludwika Rydygiera, która obowiązuje do dziś[7].

Uwagi

  1. Długość 554 m podana na stronach Zarządu Dróg i Utrzymania Miasta we Wrocławiu (ZDiUM)[9] mierzona jest pomiędzy ulicą Drobnera a południową jezdnią ulicy św. Wincentego. W serwisie Systemu Informacji Przestrzennej Wrocławia[10], a także w serwisie Google Maps[11] błędnie przypisano (stan na grudzień 2019) do tej ulicy również 50-metrowy odcinek na przedłużeniu ul. Rydygiera na północ (pomiędzy południową a północną jezdnią ul. św. Wincentego), który jest w rzeczywistości bezimienny.
  2. W Encyklopedii Wrocławia wymienione są poza samą Kuhgasse nazwy Vorder Kuhgasse oraz Hinter Kuhgasse, tj. „Bydlęca Przednia” oraz „Bydlęca Tylnia”[2].
  3. Antkowiak w swojej książce o ulicach Wrocławia wymienia nazwę „Krowia na Ołbinie”[3].
  4. Również ulice Kiełbaśnicza (nazywana wówczas czasami Wurstgasse), Stare Jatki (Große Fleischbänke, tj. „Wielkie Ławy Mięsne”), Rzeźnicza (nazywana Fleischergasse, „Rzeźnicka”, albo Kuttlergasse) wzięły swoje nazwy od znajdującej się w tym rejonie od XIII wieku rzeźni miejskiej (zwanej Kuttlerhof)[8].
  5. Gustav Müller (ur. 1.12.1883 w Lennep, zm. 31.05.1931 we Wrocławiu) był szefem wrocławskiego oddziału organizacji paramilitarnej Stahlhelm (przedtem – w Zielonej Górze). Został zamordowany we Wrocławiu przez bojówki Komunistycznej Partii Niemiec[12].

Przypisy

  1. a b Eysymontt 2014 ↓, s. 15.
  2. a b c d e f Encyklopedia Wrocławia 2000 ↓, Rydygiera, s. 718.
  3. a b c Antkowiak 1970 ↓, s. 220.
  4. Eysymontt 2014 ↓, Rys. 3 Plan Przedmieścia Odrzańskiego z 1728 r., AP, AMW III 259, s. II.
  5. Historia utraty i odzyskania Szpitala pod wezwaniem św. Jerzego (Specjalistycznego Szpitala im. Ludwika Rydygiera) Kongregacji Sióstr Miłosierdzia św. Karola Boromeusza w Trzebnicy [online], www.boromeuszki.wroclaw.pl [dostęp 2018-02-17] (pol.).
  6. Kim jesteśmy [online], Ośrodek Świętego Jerzego [dostęp 2018-02-17] [zarchiwizowane z adresu 2018-01-23] (pol.).
  7. a b Antkowiak 1970 ↓, s. 221.
  8. Encyklopedia Wrocławia 2000 ↓, Jatki Stare albo Wielkie, s. 206–207.
  9. Wykaz dróg w zarządzie ZDiUM (stan na 10 grudnia 2019), poz. nr 4735.
  10. System Informacji Przestrzennej Wrocławia – ul. Rydygiera.
  11. Google Maps – ul. Rydygiera.
  12. Andrzej Heyduk: Breslau names. s. 61. [dostęp 2019-12-16]. (pol.).

Bibliografia

Prefix: a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t u v w x y z 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9

Portal di Ensiklopedia Dunia

Kembali kehalaman sebelumnya