Islandia jest republiką.
Symbole narodowe
Prezydent
Prezydent wybierany w wyborach powszechnych, bezpośrednich co 4 lata; w przypadku braku innych kandydatur poza urzędującym prezydentem wybory nie odbywają się; liczba kadencji nie jest ograniczona. Prezydenci rezydują w Bessastadir koło Rejkjawiku.
Prezydenci Islandii:
Rząd
Premier wskazywany przez prezydenta. Rząd wskazywany przez premiera, zatwierdzany przez Parlament. Choć konstytucja islandzka gwarantuje największe uprawnienia prezydentowi,
a znacznie mniejsze premierowi, to rząd posiada faktyczne prawo inicjatywy ustawodawczej i często je wykorzystuje.
Premierzy Islandii:
Parlament
Parlament Islandii, Althing, jest jednoizbowy. Zasiada w nim 63 parlamentarzystów, wybieranych co 4 lata w wyborach bezpośrednich, które przebiegają według ordynacji proporcjonalnej (52 mandaty rozdzielane są w okręgach wyborczych, a 11 to mandaty wyrównawcze). Czynne i bierne prawo wyborcze przysługuje obywatelom Islandii powyżej 18. roku życia.
W Islandii obowiązuje zakaz łączenia mandatu parlamentarnego i sprawowania funkcji członka rządu (incompatibilitas).
Althing:
- posiada prawo inicjatywy ustawodawczej (projekty mogą składać zarówno komisje parlamentarne, jak i sami deputowani) oraz uchwala ustawy
- akceptuje zmiany w konstytucji (o zatwierdzeniu zmian decyduje większość 2/3 głosów oddanych za projektem, przy czym musi to być już nowy parlament, zwołany po uchwaleniu przez poprzedni propozycji zmiany konstytucji)
- zatwierdza wprowadzenie ustawodawstwa wyjątkowego w sytuacjach nadzwyczajnych
- składa prezydenta z urzędu za pomocą referendum (wniosek o przeprowadzenie referendum w tej sprawie zostaje uchwalony większością kwalifikowaną 3/4 ogólnej liczby deputowanych)
- decyduje o dymisji rządu (wotum nieufności).
Instytucja ombudsmana Althingu
W Islandii z instytucją ombudsmana mamy do czynienia od 1987 roku (najpóźniej spośród państw skandynawskich). Obecnie funkcjonowanie tej instytucji reguluje ustawa z 1997 roku.
Kadencja ombudsmana trwa 4 lata. Jest on powoływany przez Althing i musi spełniać takie same kryteria, jak kandydat na stanowisko sędziego w Sądzie Najwyższym.
Jego immunitet jest ograniczony (nie może być przeciwko niemu prowadzone postępowanie dotyczące sprawy, którą się zajmuje). Odwoływany jest większością kwalifikowaną 2/3 głosów ogólnej liczby posłów. W określonych sytuacjach może mieć zastępcę.
Ombudsman Althingu:
- sprawuje nadzór nad ochroną praw i wolności obywatelskich przed organami państwowymi, osobami fizycznymi i prawnymi oraz innymi podmiotami naruszającymi te prawa
- wszczyna postępowanie na skutek wniesienia skargi, z własnej inicjatywy lub z urzędu
- prowadzi postępowanie przed Althingiem i przed sądami
- ma dostęp do wszelkich informacji związanych ze sprawą, oprócz informacji związanych z tajemnicą państwową dotyczących bezpieczeństwa państwowego i stosunków międzynarodowych
Od 1995 roku w Islandii funkcjonuje także instytucja Ombudsmana do spraw Dzieci, który jest powoływany przez premiera na 5-letnią kadencję. Pełni funkcję opiniodawczą i doradczą.
Partie polityczne
- Zobacz też: Partie polityczne Islandii
Ważniejsze partie polityczne i ich liderzy:
Wyniki wyborów z 27 kwietnia 2013 (frekwencja 81,4%):
Partia Niepodległości - 26,7%,
Partia Postępu - 24,4%,
Sojusz - 12,9%,
Ruch Zieloni-Lewica - 10,9%,
Świetlana Przyszłość - 8,2%,
Partia Piratów - 5,1%.
| Ustrój |
|
|---|
| Organy władzy | | ustawodawczej |
|
|---|
| wykonawczej |
|
|---|
| sądowniczej |
|
|---|
|
|---|
| Finanse i kontrola |
|
|---|
| Samorząd |
|
|---|
| Dyplomacja |
|
|---|
| Główne partie polityczne |
|
|---|
