Winnica (województwo dolnośląskie)

Winnica

wieś
Ruiny grangii cysterskiej
Państwo	Polska
Województwo	dolnośląskie
Powiat	legnicki
Gmina	Krotoszyce
Liczba ludności (III 2011)	341[2]
Strefa numeracyjna	76
Kod pocztowy	59-223[3]
Tablice rejestracyjne	DLE
SIMC	0364819
Położenie na mapie gminy Krotoszyce Winnica
Położenie na mapie Polski Winnica
Położenie na mapie województwa dolnośląskiego Winnica
Położenie na mapie powiatu legnickiego Winnica
51°07′14″N 16°05′06″E/51,120556 16,085000[1]
Multimedia w Wikimedia Commons

Winnica (niem. Weinberg) – wieś w Polsce położona w województwie dolnośląskim, w powiecie legnickim, w gminie Krotoszyce. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa legnickiego.

Wieś położona jest w odległości 6,5 km na południowy zachód od granic administracyjnych Legnicy oraz 4,5 km na południowy wschód od Krotoszyc, nad rzeką Nysa Szalona.

Grunty, na których powstała Winnica, podobnie jak pobliska wieś Słup, w 1177 r. zostały przekazane przez Bolesława Wysokiego (za przyzwoleniem Mieszka III Starego) zakonowi cystersów z Lubiąża. W 1202 r. książę Henryk I Brodaty ufundował tu cystersom oddzielny folwark - grangię, zaś w 1217 r. przy folwarku powstała osada wiejska, która w 1316 r. została odkupiona od Bolesława III Rozrzutnego przez opata lubiąskiego Rudolfa. Podczas wojen husyckich w XV w., Winnica, podobnie jak Słup, została spalona. Odbudowana, swój ponowny rozkwit przeżywała w XVII i XVIII w. gdy dzięki staraniom opatów Nitschego i Brzucha powstały nowe zabudowania dworskie, a miejscowość podniesiono do rangi prepozytury klasztoru. Po sekularyzacji majątków klasztornych na terytorium ówczesnego Królestwa Pruskiego w 1810 r., do 1812 r. folwark prowadził proboszcz. W 1812 odkupił go kancelista z Lubiąża Carl Josef Otto. W połowie XIX w. wieś stała się własnością Marii Luizy Pauliny Hohenzollern-Hechigen. Posiadała wówczas pałac z parkiem, część gospodarczą, kuźnię, dwa młyny wodne, cegielnię, browar i gorzelnię.

W trakcie II wojny światowej zabudowania pocysterskie uległy znacznym zniszczeniom. Do dnia dzisiejszego zachowały się zabudowania mieszkalne i gospodarcze, m.in. dom zakonników z XVIII w. (w ruinie), budynki gospodarcze, mieszkalne, kuźnia oraz ruiny ogrodowego belwederu^[4].

Do wojewódzkiego rejestru zabytków wpisane są^[5]:

• dom administracji cysterskiej, z XVII/XVIII w.
• kuźnia (w zespole pocysterskim), z XVIII w.

Do Winnicy można dojechać autobusami PKS^[6] oraz mikrobusami prywatnymi z Legnicy.

• Pozostałości po grangii cysterskiej

Przez Winnicę przebiega oznakowany, zielony szlak turystyczny PTTK:

• Szlak Nad Nysą Szaloną z Czerwonego Kościoła (8,5 km na północ) do Męcinki (8 km na południe od Winnicy) i dalej do Polany pod Górzcem, łączna długość - 19 km);

Ponadto, Winnica stanowi punkt początkowy zielonego szlaku rowerowego:

• Szlak Klasztorny z Winnicy do Lubiąża (8 km na południe od Winnicy)^[7];

• Tadeusz Gumiński, Legnica i okolice. Przewodnik, Legnica-Wrocław 2001, ISBN 83-87299-61-8
• PTTK Legnica, Powiat legnicki, Kraków 2005, ISBN 83-89955-03-2

• Portal mieszkańców Winnicy
• Winnica na portalu polska-org.pl