Wodnicha oliwkowobrązowa

Wodnicha oliwkowobrązowa

Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	grzyby
Typ	podstawczaki
Klasa	pieczarniaki
Rząd	pieczarkowce
Rodzina	wodnichowate
Rodzaj	wodnicha
Gatunek	wodnicha oliwkowobrązowa
Nazwa systematyczna
Hygrophorus persoonii Arnolds Persoonia 10(3): 365 (1979)
Multimedia w Wikimedia Commons

Wodnicha oliwkowobrązowa, wodnicha Persoona (Hygrophorus persoonii Arnolds) – gatunek grzybów z rodziny wodnichowatych (Hygrophoraceae)^[1].

Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Hygrophorus, Hygrophoraceae, Agaricales, Agaricomycetidae, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi^[1].

Synonimy^[2]:

• Agaricus limacinus Schaeff. 1774
• Hygrophorus dichrous var. fuscovinosus Bon 1975
• Hygrophorus persoonii var. fuscovinosus (Bon) Bon 1981

Nazwę polską zaproponował w 2003 r. Władysław Wojewoda. Barbara Gumińska opisywała ten gatunek pod nazwą wodnicha Persoona^[3].

Kapelusz

Średnica 4–10 cm, za młodu wypukły, w stanie dojrzałym szeroko rozpostarty z nieco wypukłym środkiem. Brzeg dość długo podwinięty, u młodych okazów biało oszroniony. Powierzchnia gładka, ciemnobrązowa, czasem z szarym lub oliwkowym odcieniem. Jest śluzowata, ale podczas suchej pogody u starszych okazów wysycha^[4].

Blaszki

Szeroko przyrośnięte, lub nieco zbiegające, dość grube, rzadkie, z blaszeczkami. Ostrza równe^[4].

Trzon

Wysokość 5–8 cm, grubość 1,5–3 cm, czasami ze zwężającą się podstawą, walcowaty, pełny, ze śluzowatym pierścieniem. Powyżej pierścienia powierzchnia jest sucha, biała, pokryta kropelkami płynu, czasem zastygającego w drobne białe brodawki. Poniżej pierścienia powierzchnia biała, pokryta drobnymi, szarobrunatnymi łuseczkami^[4].

Miąższ

Gruby, zwarty, biały, nie zmieniający barwy po uszkodzeniu. Smak łagodny, zapach słodkawy, czasami niewyraźny^[4].

Cechy mikroskopowe

Zarodniki 9–12 (13,5) × 6,5–7,5 (8) μm, jajowate, gładkie. Podstawki maczugowate, 60–75 × 8–11 μm. Strzępki skórki o średnicy 3–4,5 μm^[5].

Wodnicha oliwkowobrązowa w Europie jest szeroko rozprzestrzeniona. Podano jej występowanie także w Japonii^[6]. W piśmiennictwie naukowym na terenie Polski do 2003 r. notowana tylko na jednym stanowisku (Częstochowa, 1996). Jej rozprzestrzenienie i stopień zagrożenia nie są znane. Wymieniona jest na liście gatunków zagrożonych w Niemczech, Norwegii i Finlandii^[3]. W Polsce podlega częściowej ochronie gatunkowej^[7].

Siedlisko: lasy iglaste, głównie sosnowe, często wśród mchów, zwłaszcza na wapiennym podłożu. Owocniki od sierpnia do listopada^[4]. Według innych źródeł rośnie głównie w pobliżu dębów, a w krajach nordyckich również buków^[5].

Grzyb mikoryzowy. Jest jadalny, ale rzadko zbierany, ze względu na śluzowatość^[5]. W Polsce z powodu rzadkości występowania nie ma znaczenia praktycznego, ponadto podlega ochronie prawnej.

W rodzinie wodnichowatych aby dokonać pewnej identyfikacji gatunku, często konieczne jest przeprowadzenie reakcji chemicznych. Podobne i trudne do odróżnienia są m.in. następujące gatunki wodnich^[5]:

• U wodnichy oliwkowobrązowej kapelusz w reakcji z amoniakiem barwi się na zielono^[5].
• Wodnicha oliwkowobiała (Hygrophorus olivaceoalbus) jest mniejsza, ma cienki miąższ kapelusza, nie ma ani zapachu, ani smaku, jej blaszki przy trzonie są nieco anastomozujące. Rośnie wśród mchu i igliwia pod sosną pospolitą. W reakcji z NaOH trzon barwi się na pomarańczowo-czerwono^[5].
• Wodnicha brunatnobiała (Hygrophorus latitabundus) jest wyraźnie większa, ma jaśniejsze barwy, jest bardzo śluzowata, ma miąższ bezbarwny, bezwonny, gruby, jędrny i bez smaku. Rośnie wyłącznie pod sosną czarna i sosną pinią. Trzon w reakcji z KOH zmienia barwę na cytrynowożółtą, potem żółto-pomarańczową, a w końcu na brązowoczekoladową. W reakcji z NaOH trzon barwi się na ochrowożółto^[5].