Województwo wrocławskie (1946–1975)

Województwo wrocławskie
	1946–1975
Państwo	Polska
Siedziba wojewody i sejmiku	Wrocław
Powierzchnia (1973)	18 917 km²
Populacja (31 XII 1974); • liczba ludności	; 2025 tys.
• gęstość	107 os./km²
Podział administracyjny
Liczba powiatów miejskich	4
Liczba powiatów	31
	Położenie na mapie Polski;

Województwo wrocławskie (początkowo, tuż po II wojnie światowej, nazywane też nieoficjalnie województwem dolnośląskim^[1]) – województwo ze stolicą we Wrocławiu, jedno z siedemnastu istniejących do reformy administracyjnej w 1975, ze stolicą we Wrocławiu.

W roku 1945 tymczasową siedzibą władz wojewódzkich była przez krótki czas Trzebnica, a potem Legnica (wówczas nazwę tę pisano także Lignica). Według danych z 1950 blisko 40% ówczesnych mieszkańców stanowili Polacy z Kresów Wschodnich^[2]^[3].

W latach 1946–1950 woj. wrocławskie graniczyło z województwami: poznańskim i śląskim oraz z Czechosłowacją i NRD.

6 lipca 1950 z północnej części województwa (powiaty: głogowski, kożuchowski – przemianowany później na nowosolski, szprotawski, żarski, żagański) utworzono województwo zielonogórskie^[4]^[5]^[6].

W wyniku reformy w 1975 z woj. wrocławskiego wydzielono województwa: jeleniogórskie, legnickie i wałbrzyskie.

Ludność

Data	Liczba mieszkańców
Data	ogółem	miejska (%)	wiejska (%)
13^[7] II 1946 (spis sumaryczny)^[8]	1 941 149	758 895 (39,1%)	1 182 254 (60,9%)
3 XII 1950 (spis powszechny)^[9]	1 698 911	842 466 (49,59%)	856 445 (50,41%)
31 XII 1956^[10]	2028 tys.	1156 tys. (57%)	872 tys. (43%)
1959^[11]	1767,8 tys.	b.d. (52%^[12])	b.d. (48%^[12])
6 XII 1960 (spis powszechny)^[13]	1 806 310	938 330 (51,95%)	867 980 (48,05%)
1962^[14]	1877,4 tys.	b.d. (52,6%)	b.d. (47,4%)
31 XII 1963^[15]	1915 tys.	1014 tys. (53%)	901 tys. (47%)
31 XII 1965^[16]	1967 tys.	b.d.	b.d.
1967^[17]	1994,3 tys.	b.d.	b.d.
31 XII 1968^[18]	1984 tys.	1094 tys. (55,1%)	890 tys. (44,9%)
8 XII 1970 (spis powszechny)^[19]	1 975 603	1 097 201 (55,54%)	878 402 (44,46%)
31 XII 1971^[20]	1987 tys.	1113,1 tys. (56%)	873,9 tys. (44%)
31 XII 1972^[21]	2003,8 tys.	1130,9 tys. (56,4%)	872,9 tys. (43,6%)
31 XII 1973^[22]	2008 tys.	1137 tys. (56,6%)	871 tys. (43,4%)
31 XII 1974^[23]	2025 tys.	1155 tys. (57%)	870 tys. (43%)

Podział administracyjny

1946

Powiat	Powierzchnia (km²)^[24]	Liczba ludności 13^[25] II 1946^[26]
Powiat	Powierzchnia (km²)^[24]	ogółem	na km²
bolesławiecki	1058	25 700	24
brzeski	605	40 724	67
bystrzycki	780	84 831	109
dzierżoniowski	546	81 436	149
głogowski	1256	29 733	24
górowski	760	21 403	28
jaworski	610	51 606	85
jeleniogórski	691	132 484	192
kamiennogórski	427	55 876	131
kłodzki	850	151 885	179
kożuchowski	731	26 753	37
legnicki	638	46 758	73
lubański	524	63 630	121
lubiński	713	17 057	24
lwówecki	744	61 565	83
milicki	931	25 477	27
namysłowski	501	20 780	42
oleśnicki	894	38 709	43
oławski	560	39 029	70
strzeliński	588	55 019	94
sycowski	431	18 322	42
szprotawski	744	14 150	19
średzki	746	44 069	59
świdnicki	657	84 338	128
trzebnicki	820	22 682	28
Wałbrzych (miasto)	22	72 976	3318
wałbrzyski	416	124 443	299
wołowski	1018	36 968	36
Wrocław (miasto)	175	170 656	975
wrocławski	877	69 877	80
ząbkowicki	775	96 390	124
zgorzelecki	836	25 623	31
złotoryjski	850	49 893	59
żagański	727	12 959	18
żarski	1230	27 348	22

1973

Źródło:^[27]

Powiat	Powierzchnia (km²)	Liczba ludności 31 XII 1972		Miasta		Gminy	Siedziba
Powiat	Powierzchnia (km²)	ogółem (tys.)	na km²	ogółem	w tym posiadające wspólną radę narodową z gminami	Gminy	Siedziba
bolesławiecki	1285	75,1	58	2	1	5	Bolesławiec
bystrzycki	791	46,4	59	4	2	5	Bystrzyca Kłodzka
dzierżoniowski	544	113	208	5	1	4	Dzierżoniów
górowski	769	35,9	47	1	0	5	Góra
jaworski	584	50,1	86	2	1	5	Jawor
Jelenia Góra (miejski)	36	56,5	1553	1	nd.	nd.	Jelenia Góra
jeleniogórski	677	86,3	127	6	0	5	Jelenia Góra
kamiennogórski	467	52,5	112	2	0	5	Kamienna Góra
kłodzki	519	75,9	146	5	1	4	Kłodzko
Legnica (miejski)	30	77,9	2582	1	nd.	nd.	Legnica
legnicki	621	37,7	61	1	1	7	Legnica
lubański	541	66,7	123	3	1	6	Lubań
lubiński	811	78,1	96	4	0	6	Lubin
lwówecki	739	53	72	6	3	5	Lwówek Śląski
milicki	1006	48	48	2	0	6	Milicz
noworudzki	334	55,2	165	2	1	4	Nowa Ruda
oleśnicki	751	69,9	93	2	1	4	Oleśnica
oławski	598	55,5	93	1	0	4	Oława
strzeliński	571	44	77	2	1	5	Strzelin
sycowski	453	28,9	64	3	2	4	Syców
średzki	726	49,8	69	1	0	5	Środa Śląska
Świdnica (miejski)	21	49	2314	1	nd.	nd.	Świdnica
świdnicki	643	94,9	147	4	2	6	Świdnica
trzebnicki	762	52,5	69	2	1	6	Trzebnica
Wałbrzych (miejski)	64	125,6	1949	1	nd.	nd.	Wałbrzych
wałbrzyski	385	65,6	170	5	2	4	Wałbrzych
wołowski	980	61,6	63	2	1	5	Wołów
wrocławski	884	73,4	83	2	2	6	Wrocław
ząbkowicki	773	75	97	4	2	8	Ząbkowice Śląskie
zgorzelecki	737	82,5	112	4	2	4	Zgorzelec
złotoryjski	815	67,3	83	3	0	5	Złotoryja

Zobacz też

Przypisy

↑ Okólnik nr 11 Prezesa Rady Ministrów z dnia 9 maja 1949 r. w sprawie nazw Województw (M.P. z 1949 r. nr 31, poz. 453).
↑ Atlas historyczny Polski, Polskie Przedsiębiorstwo Wydawnictw Kartograficznych, Warszawa-Wrocław 1985, tabl. 53., ISBN 83-7000-016-9.
↑ Stanisław Rospond, Polszczyzna Śląska, 1970, s. 160.
↑ Atlas historyczny Polski, Polskie Przedsiębiorstwo Wydawnictw Kartograficznych, Warszawa-Wrocław 1985, tabl. 53, ISBN 83-7000-016-9.
↑ Stanisław Rospond, Polszczyzna Śląska, 1970, s. 160.
↑ województwo zielonogórskie, Wielka Powszechna Encyklopedia PWN. Tom 12. Usa-Ż, Warszawa 1969, s. 707-710 .
↑ Ludność Polski w XX wieku Population of Poland in the 20th century - Digital Repository of Scientific Institutes [online], web.archive.org, 7 stycznia 2023, s. 67 [dostęp 2025-01-20] [zarchiwizowane z adresu 2023-01-07] .
↑ Powszechny Sumaryczny Spis Ludności z dn. 14 II 1946 r., Warszawa: Główny Urząd Statystyczny, 1947, s. 17 (s. 33 dokumentu PDF) .
↑ Narodowy Spis Powszechny z dnia 3 grudnia 1950 r. Struktura zawodowa i demograficzna ludności. Indywidualne gospodarstwa rolne. Polska, Warszawa: Główny Urząd Statystyczny, 1954, s. 3 (s. 8 dokumentu PDF) .
↑ Rocznik statystyczny 1957. Warszawa: Główny Urząd Statystyczny, 1957, s. 10 (strona 49 dokumentu PDF).
↑ A-Z Encyklopedia Popularna PWN, Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1962, s. 1233 .
↑ ^a ^b A-Z Encyklopedia Popularna PWN, Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1962, s. 824 .
↑ Spis Powszechny z dnia 6 grudnia 1960 r. Wyniki ostateczne. Ludność, gospodarstwa domowe. Polska, Warszawa: Główny Urząd Statystyczny, grudzień 1965, s. 6 i 7 (strony 5 i 6 dokumentu PDF) .
↑ A-Z Encyklopedia Popularna PWN, Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1966, s. 824 .
↑ Rocznik polityczny i gospodarczy 1964, Państwowe Wydawnictwo Ekonomiczne, s. 32 .
↑ Wielka encyklopedia powszechna PWN, t. t. 9, Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1967, s. 5 .
↑ Mała encyklopedia powszechna PWN, Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1969, s. 825 .
↑ Wielka encyklopedia powszechna PWN, t. 13 (suplement), 1970, s. 361 .
↑ Narodowy Spis Powszechny 8 XII 1970. Struktura demograficzna i zawodowa ludności, gospodarstwa domowe. Polska. Wyniki ostateczne, Warszawa: Główny Urząd Statystyczny, grudzień 1972, s. 4-6 (strony 60-62 dokumentu PDF) .
↑ Rocznik statystyczny 1972, Warszawa: Główny Urząd Statystyczny, 1972, s. 77 .
↑ Rocznik polityczny i gospodarczy 1973, Państwowe Wydawnictwo Ekonomiczne, s. 37 .
↑ Rocznik polityczny i gospodarczy 1974, Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Ekonomiczne, 1975, s. 85 .
↑ Encyklopedia powszechna PWN, t. 3, Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1975, s. 577 .
↑ Rocznik Statystyczny 1947, Warszawa: Główny Urząd Statystyczny, 1947, s. 17 (s. 34 dokumentu PDF) .
↑ Ludność Polski w XX wieku Population of Poland in the 20th century - Digital Repository of Scientific Institutes [online], web.archive.org, 7 stycznia 2023, s. 67 [dostęp 2025-01-20] [zarchiwizowane z adresu 2023-01-07] .
↑ Powszechny Sumaryczny Spis Ludności z dn. 14 II 1946 r., Warszawa: Główny Urząd Statystyczny, 1947, s. 17-18 (s. 33-34 dokumentu PDF) .
↑ Polska. Zarys encyklopedyczny, Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1974, s. 786 .

[1] Okólnik nr 11 Prezesa Rady Ministrów z dnia 9 maja 1949 r. w sprawie nazw Województw (M.P. z 1949 r. nr 31, poz. 453).

[2] Atlas historyczny Polski, Polskie Przedsiębiorstwo Wydawnictw Kartograficznych, Warszawa-Wrocław 1985, tabl. 53., ISBN 83-7000-016-9.

[3] Stanisław Rospond, Polszczyzna Śląska, 1970, s. 160.

[4] Atlas historyczny Polski, Polskie Przedsiębiorstwo Wydawnictw Kartograficznych, Warszawa-Wrocław 1985, tabl. 53, ISBN 83-7000-016-9.

[5] Stanisław Rospond, Polszczyzna Śląska, 1970, s. 160.

[:0-6] województwo zielonogórskie, Wielka Powszechna Encyklopedia PWN. Tom 12. Usa-Ż, Warszawa 1969, s. 707-710 .

[7] Ludność Polski w XX wieku Population of Poland in the 20th century - Digital Repository of Scientific Institutes [online], web.archive.org, 7 stycznia 2023, s. 67 [dostęp 2025-01-20] [zarchiwizowane z adresu 2023-01-07] .

[8] Powszechny Sumaryczny Spis Ludności z dn. 14 II 1946 r., Warszawa: Główny Urząd Statystyczny, 1947, s. 17 (s. 33 dokumentu PDF) .

[9] Narodowy Spis Powszechny z dnia 3 grudnia 1950 r. Struktura zawodowa i demograficzna ludności. Indywidualne gospodarstwa rolne. Polska, Warszawa: Główny Urząd Statystyczny, 1954, s. 3 (s. 8 dokumentu PDF) .

[10] Rocznik statystyczny 1957. Warszawa: Główny Urząd Statystyczny, 1957, s. 10 (strona 49 dokumentu PDF).

[11] A-Z Encyklopedia Popularna PWN, Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1962, s. 1233 .

[:02-12] A-Z Encyklopedia Popularna PWN, Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1962, s. 824 .

[13] Spis Powszechny z dnia 6 grudnia 1960 r. Wyniki ostateczne. Ludność, gospodarstwa domowe. Polska, Warszawa: Główny Urząd Statystyczny, grudzień 1965, s. 6 i 7 (strony 5 i 6 dokumentu PDF) .

[14] A-Z Encyklopedia Popularna PWN, Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1966, s. 824 .

[15] Rocznik polityczny i gospodarczy 1964, Państwowe Wydawnictwo Ekonomiczne, s. 32 .

[16] Wielka encyklopedia powszechna PWN, t. t. 9, Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1967, s. 5 .

[17] Mała encyklopedia powszechna PWN, Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1969, s. 825 .

[18] Wielka encyklopedia powszechna PWN, t. 13 (suplement), 1970, s. 361 .

[19] Narodowy Spis Powszechny 8 XII 1970. Struktura demograficzna i zawodowa ludności, gospodarstwa domowe. Polska. Wyniki ostateczne, Warszawa: Główny Urząd Statystyczny, grudzień 1972, s. 4-6 (strony 60-62 dokumentu PDF) .

[20] Rocznik statystyczny 1972, Warszawa: Główny Urząd Statystyczny, 1972, s. 77 .

[21] Rocznik polityczny i gospodarczy 1973, Państwowe Wydawnictwo Ekonomiczne, s. 37 .

[22] Rocznik polityczny i gospodarczy 1974, Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Ekonomiczne, 1975, s. 85 .

[23] Encyklopedia powszechna PWN, t. 3, Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1975, s. 577 .

[24] Rocznik Statystyczny 1947, Warszawa: Główny Urząd Statystyczny, 1947, s. 17 (s. 34 dokumentu PDF) .

[25] Ludność Polski w XX wieku Population of Poland in the 20th century - Digital Repository of Scientific Institutes [online], web.archive.org, 7 stycznia 2023, s. 67 [dostęp 2025-01-20] [zarchiwizowane z adresu 2023-01-07] .

[26] Powszechny Sumaryczny Spis Ludności z dn. 14 II 1946 r., Warszawa: Główny Urząd Statystyczny, 1947, s. 17-18 (s. 33-34 dokumentu PDF) .

[27] Polska. Zarys encyklopedyczny, Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1974, s. 786 .

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[15]

[16]

[17]

[18]

[19]

[20]

[21]

[22]

[23]

[24]

[25]

[26]

[27]