Wojska wewnętrzne

Wojska wewnętrzne – formacje wojskowe albo paramilitarne bezpieczeństwa wewnętrznego. Nazwa ta jest lub była stosowana do określenia różnych formacji w ZSRR, późniejszej Rosji i republikach poradzieckich, a także w kilku innych krajach, w tym Polsce. Wojska tego typu istniały i nadal istnieją w różnych krajach świata, np. Gwardia Narodowa Stanów Zjednoczonych, Gwardia Narodowa (Francja), Gwardia Narodowa Ukrainy.

Formacja Wojsk Wewnętrznych była powołana we wrześniu 1944 roku przez Resort Bezpieczeństwa Publicznego PKWN przeznaczona m.in. do działań przeciwko zbrojnemu podziemiu i do ochrony ważnych obiektów państwowych takich jak mosty, drogi, kolej, zakłady pracy^[1].

W 1945 Wojska Wewnętrzne weszły w skład powołanego Korpusu Bezpieczeństwa Wewnętrznego (podległego do 1954 Ministerstwu Bezpieczeństwa Publicznego, później Ministerstwu Spraw Wewnętrznych), przekształconego w 1965 w podległe MON Wojska Obrony Wewnętrznej^[2]. W skład wojsk wewnętrznych podległych MSW od 1949 do 1965 wchodziły też wojska WOP^[2].

Obecnie w Polsce rolę wojsk wewnętrznych pełnią Wojska Obrony Terytorialnej powołane do życia 1 stycznia 2017 r. Misją terytorialsów jest obrona i wspieranie lokalnych społeczności – w czasie pokoju to m.in. przeciwdziałanie skutkom klęsk żywiołowych oraz prowadzenie działań ratowniczych w sytuacjach kryzysowych. W czasie wojny WOT ma za zadnie wspierać wojska operacyjne w strefie działań bezpośrednich^[3]. Do czasu osiągnięcia gotowości działania Wojska Obrony Terytorialnej są podporządkowane obecnie bezpośrednio ministrowi obrony narodowej. Docelowo formacja będzie w podległości szefa Sztabu Generalnego WP, podobnie jak inne rodzaje sił zbrojnych^[4].

W ZSRR były to paramilitarne oddziały bezpieczeństwa wewnętrznego ZSRR. Odegrały znaczącą rolę w państwie. Były podporządkowane NKWD, a następnie KGB. Przykładowo 64 Dywizja Wojsk Wewnętrznych NKWD zabezpieczała i nadzorowała utwardzanie władzy komunistycznej w Polsce po 1944 (fałszowanie wyborów i referendum). Jednostki tego typu nadal funkcjonują w Rosji oraz Białorusi.

Zobacz multimedia związane z tematem: Wojska wewnętrzne

• Kazimierz Sobczak (red.): Encyklopedia II wojny światowej. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, 1975, s. 717.
• Jacek Wygoda, Radosław Peterman. Zapomniane organy bezpieczeństwa państwa – Wojskowa Służba Wewnętrzna KBW i WOP, Wojskowa Służba Wewnętrzna Jednostek Wojskowych MSW. „Aparat Represji w Polsce Ludowej 1944–1989”. 1 (10), s. 131–164, 2012. Instytut Pamięci Narodowej. [dostęp 2022-11-08]. (pol.).