|
Wuhan
Wuhan (ⓘ; chiń. upr. 武汉市; chiń. trad. 武漢市; pinyin Wǔhàn Shì) – miasto w środkowych Chinach, stolica prowincji Hubei. Miasto jest jednym z największych ośrodków gospodarczych współczesnych Chin z dużym udziałem kapitału wielkich światowych korporacji; rozwinięty przemysł wysokich technologii, hutnictwo metali, przemysł włókienniczy, spożywczy, maszynowy, stoczniowy, samochodowy, chemiczny oraz rafineryjny[3]. Centralny węzeł komunikacyjny, duży port nad rzeką Jangcy, port lotniczy Wuhan-Tianhe. Trzecie miasto w kraju po Pekinie i Szanghaju pod względem poziomu szkolnictwa wyższego[4]. Geografia Wuhan leży u zbiegu rzeki Han do Jangcy na jej środkowym biegu. Na zachodnim brzegu rzeki Jangcy leżą m.in. dawne miasta Hankou i Hanyang, dzisiaj wchodzące w skład Wuhanu, zaś na wschodnim brzegu pozostałe dzielnice m.in. Wuchang. Ponadto w dzielnicy Huangpi do Jangcy wpływa rzeka She. Większa część miasta leży na równinnych terenach, jedynie w północnej części dzielnicy Huangpi oraz północno-wschodniej części dzielnicy Xinzhou przeważa krajobraz górzysty. Na terenie Wuhanu istnieje 38 jezior[5], w tym największe jezioro - Wschodnie o powierzchni 33 km², które jest największym w Chinach jeziorem na obszarze miejskim[6]. W Wuhanie występują wszystkie cztery pory roku. Panuje tutaj klimat subtropikalny monsunowy z obfitymi opadami deszczu[7].
Podział administracyjny  Wuhan dzieli się na 13 dzielnic, w skład których wchodzą 156 subdystrykty[9].
Demografia W 2019 roku w Wuhanie mieszkało 11 212 000 osób[2]. Wśród osób zameldowanych na stałe 51% mieszkańców było mężczyznami, a 49% kobietami, ponadto 15% ludności było w wieku do 17 lat, 64% pomiędzy 18 a 59 rokiem życia, zaś 21% ludności było w wieku 60 lat i powyżej[10]. Średnia długość życia w 2019 roku wynosiła 81,4 lat[2].
HistoriaWczesna historia Obecny Wuhan powstał poprzez połączenie trzech miast Hankou, Hanyangu i Wuchangu[13]. Na terenie dzisiejszej dzielnicy Huangpi w XVI – XIV wieku p.n.e., w okresie panowania dynastii Shang, istniało antyczne miasto Panlongcheng[14]. Prawobrzeżna część obecnego miasta m.in. Wuchang, począwszy od panowania dynastii Zhou, podlegała sąsiedniemu obecnemu miastu Ezhou, które najpierw było stolicą wasala tzw. hrabstwa E, następnie w Epoce Trzech Królestw pełniło przez pewien czas funkcję stolicy państwa Wu, zaś w następnych wiekach było stolicą prowincji[15]. W 223 roku wzniesiono wieżę Żółtego Żurawia. Miasto Hanyang, które zostało założone za rządów dynastii Sui (581–618), w okresie panowania dynastii Song (960-1279) wraz z Wuchang stały się jednym z najlepiej prosperujących ośrodków handlowych wzdłuż rzeki Jangcy[16]. Z czasów powyższej dynastii pochodzi pagoda Wuying[17] oraz pierwotne zabudowania Tarasu Guqin[18], który miał upamiętniać legendę o przyjaźni Yu Boya i Zhong Ziqi[19]. W okresie panowania dynastii Ming miasto Wuchang stało się stolicą prowincji[15]. W okresie panowania cesarza Chenghua (1464-1487) rzeka Hanjiang zmieniła swój bieg i oddzieliła Hankou od Hanyang. Od tego czasu w Hankou zaczęło się rozwijać jako miasto handlowe i już na początku XVII wieku było największym portem śródlądowym w kraju[20]. Ponadto od XVII wieku zaczął funkcjonować handlowy szlak herbaciany z Hankou do Carstwa Rosyjskiego o długości 13 tysięcy km[21]. XIX – XX wiek Na mocy zawartego między Chinami, Francją i Imperium brytyjskim traktatu tiencińskiego kończącego II wojnę opiumową, otwarto Hankou dla handlu zagranicznego, co dało dodatkowy impuls do rozwoju gospodarczego trzech sąsiadujących ze sobą miast. W latach 1861–1896 przyznano w Hankou koncesje Brytyjczykom, Francuzom, Niemcom, Japończykom oraz Rosjanom, dzięki czemu powstało w tym czasie wiele przedsiębiorstw zagranicznych zajmujących się handlem i spedycją[22]. W okresie największej prosperity miasto odpowiadało za eksport 80% chińskiej herbaty[23]. Rosyjscy kupcy założyli w 1863 roku faktorię herbaty Shunfeng Brick, pierwsze przedsiębiorstwo na terenie obecnego Wuhanu finansowane z zagranicy[24]. W 1891 roku do Hankou z wizytą przybył późniejszy car Mikołaj II Romanow. Faktoria herbaty w mieście przynosiła Imperium Rosyjskiemu ogromne zyski, które w tym samym roku stanowiły prawie jedną trzecią całkowitego dochodu państwa[25]. W latach 1891–1893 ówczesny gubernator Zhang Zhidong założył w Hanyang pierwszy kompleks przemysłu żelazowo-stalowego w kraju, zaś w 1895 roku fabrykę broni[26]. Według statystyk przeprowadzonych w 1905 roku przez japońskiego konsula w Hankou, w mieście funkcjonowało 124 przedsiębiorstwa założone przez obcokrajowców, których było ponad 2 tysiące osób (nie licząc dyplomatów, wojskowych i osób zajmujących się działalnością religijną)[27]. W 1906 roku uruchomiono linię kolejową do Pekinu, zaś pociągi odjeżdżały ze stacji Dazhimen, której budynek znajduje się w obecnej dzielnicy Jiang’an[28]. Hankou, Wuchang i Hanyang odegrały ważną rolę w XX-wiecznej historii Chin. W 1911 roku doszło do powstania w Wuchang, które dało początek rewolucji Xinhai, w wyniku której doszło do obalenia dynastii Qing i proklamowania Republiki Chińskiej. Obszar dzisiejszego Wuhanu był główną areną walk pomiędzy siłami cesarskimi a rewolucjonistami, których nadrzędnym celem było zdobycie arsenału w Hanyangu. W pierwszych dekadach XX wieku w koncesjach mocarstw zachodnich powstało szereg budowli, które przetrwały do dnia dzisiejszego i stanowią charakterystyczną zabudowę obecnej dzielnicy Hankou[22]. W grudniu 1926 roku Hankou zostało zdobyte przez wędrujące z Guangdongu na północ siły Kuomintangu, co oznaczało wzmocnienie pozycji nacjonalistów w rejonie środkowego Jangcy. Zaraz po wkroczeniu Kuomintangu w mieście doszło do antybrytyjskich wystąpień. Tłum dokonał ataków na brytyjskie posiadłości, po których zawarto umowę z Brytyjczykami odnośnie do dopuszczenia Chińczyków do zarządzania koncesjami[22]. Do pierwszej próby połączenia trzech miast w jedno o nazwie Wuhan doszło w 1927 roku, gdy w mieście powstał odrębny rząd stworzony przez lewicowe skrzydło KMT i KPCh[19]. Jednak wkrótce doszło do zerwania współpracy. Mao Zedong, późniejszy przywódca Chińskiej Republiki Ludowej, utworzył w Wuchangu Instytut Ruchu Ludowego, gdzie w 1927 odbył się piąty kongres Komunistycznej Partii Chin. W 1928 roku przekształcono założony w 1893 roku Instytut Ziqiang w Uniwersytet Wuhański[29]. W 1931 roku doszło do wielkiej powodzi w Chinach, która pochłonęła wiele istnień ludzkich, zaś miasto Hankou było zalane przez trzy miesiące[30]. W 1936 roku uruchomiono linię Kanton – Hankou, której pociągi odjeżdżały jednak z dzisiejszej dzielnicy Wuchang, znajdującej się na drugim brzegu rzeki Jangcy[31]. W trakcie wojny chińsko-japońskiej, po zajęciu Nankinu przez Japończyków w 1937 roku, rząd Kuomintangu wycofał się do Hankou, które stało się centrum chińskiego ruchu oporu. Miasto w okresie od 11 czerwca do 27 października 1938 roku broniło się przed wojskami japońskimi. Była to najdłuższa i największa bitwa w całej wojnie[32]. Od 1937 roku do 1945 roku miasto znajdowało się pod okupacją Cesarstwa Wielkiej Japonii. Obecne miasto Wuhan powstało w 1949 roku z połączenia trzech sąsiadujących ze sobą miast – Hankou, Hanyangu i Wuchangu[13]. W latach pięćdziesiątych XX wieku nastąpił szybki rozwój przemysłu, głównie przemysłu ciężkiego i tekstylnego[33]. 15 października 1957 roku otwarto pierwszy w historii most drogowo-kolejowy na rzece Jangcy[34]. W 1958 roku w mieście utworzono Wuhański Instytut Wirusologii, którego częścią jest otwarte w 2017 Narodowe Laboratorium Bezpieczeństwa Biologicznego, gdzie bada się niebezpieczne patogeny, m.in. wirusa SARS i wirusa Ebola (BSL-4)[35]. W 1981 roku zaczęto odbudowę wieży Żółtego Żurawia. W 1991 roku otwarto specjalną strefę ekonomiczną Wuhan East Lake High-tech Development Zone (tzw. Dolinę optyczną), jedyną wówczas w kraju strefą z dziedziny high-tech[36]. Drugi most na rzece Jangcy otwarto w 1995 roku i jednocześnie wyznaczono tzw. pierwszą obwodnicę przechodzącą przez oba ówczesne mosty[37]. W samym roku oddano do użytku port lotniczy Wuhan-Tianhe[38]. W 2000 roku doszło do katastrofy lotu Wuhan Airlines 343. XXI wiek W pierwszych dwóch dekadach nowego wieku znacznie rozbudowano infrastrukturę drogową miasta: oddano do użytku 8 mostów nad rzeką Jangcy[37], dwunitkowy tunel pod rzeką[39] oraz dwie obwodnice[40][41], zaś czwarta ma zostać oddana pod koniec 2020 roku[42]. Pierwszą linię metra w Wuhanie oddano do użytku w 2004 roku[43]. Miasto od początku wieku zaczęło rozwijać przemysł wysokich technologii, w wyniku czego w 2018 roku wartość dodana tego przemysłu przekroczyła kwotę 300 miliardów CNY, co stanowiło wówczas 20% przychodu PKB Wuhanu[44]. W 2013 roku w Dolinie optycznej otwarto pierwszą w Chinach strefę wolnego handlu[45]. W związku z wyborem Wuhanu na gospodarza Światowych wojskowych igrzysk sportowych w mieście wybudowano szereg obiektów sportowych m.in. kompleks sportowy Wuhan Five Rings Sports Center[46]. Miasto Wuhan zostało w 2017 roku Miastem Kreatywnym UNESCO w dziedzinie designu[47]. W 2019 roku ukończono najwyższy budynek w mieście Wuhan Center. W tym samym roku odbyła się największa impreza sportowa w historii miasta, Światowe Wojskowe Igrzyska Sportowe w których wzięło udział ponad 9 tysięcy sportowców. To właśnie w Wuhan w 2019 odnotowano pierwsze przypadki nowej choroby wywołującej zapalenie płuc wśród mieszkańców związanych z rynkiem zwierząt i owoców morza. Następnie chińscy naukowcy zidentyfikowali nowego koronawirusa, który okazał się podobny pod względem sekwencji genetycznej do wirusa SARS-CoV wywołującego ostry zespół oddechowy (SARS). (zob. Pandemia Covid-19 w ChRL). Od 24 stycznia do 8 kwietnia 2020 Wuhan został objęty kwarantanną z powodu epidemii wirusa SARS-CoV-2[48]. TransportKoleje Wuhan jest centralnym węzłem kolejowym w kraju, odchodzą stąd bezpośrednie pociągi zarówno na północ do Pekinu, na południe do Kantonu/Hongkongu, jak też na wschód do Szanghaju i na zachód do Chengdu oraz do sąsiednich prowincji. Największym dworcem w mieście jest Dworzec Główny. Pozostałe ważniejsze dworce to: Hankou i Wuchang. Podczas święta narodowego w okresie od 1 do 8 października 2020 roku wszystkie stacje obsłużyły ponad 1,8 mln osób wyjeżdżających z miasta, co stanowiło 70% obciążenia z poprzedniego roku[49]. Z powyższych dworców kursują pociągi kolei dużej prędkości, które obsługują m.in. linię Wuhan – Kanton, z której w ciągu 10 lat od momentu oddania do użytku skorzystało 500 mln pasażerów[50]. Komunikacja lotniczaMiasto obsługuje port lotniczy Wuhan-Tianhe, z którego w 2019 roku skorzystało ponad 27 mln pasażerów[51]. Transport drogowy Na koniec 2019 roku w Wuhanie było zarejestrowanych 3,14 mln samochodów[2]. Wuhan posiada 10 mostów przez rzekę Jangcy, począwszy od pierwszego w kraju mostu na wymienionej rzece oddanego w 1957 roku, do najnowszego oddanego we wrześniu 2019 roku[37]. Dodatkowo od 2008 roku pod rzeką przechodzi dwunitkowy tunel, z dwoma pasami w każdym kierunku[39]. Miasto posiada trzy obwodnicę, ponadto czwarta jest w budowie[42]. Najważniejsze drogi wychodzące z Wuhanu:
Transport publiczny We wrześniu 2020 roku z transportu publicznego w Wuhanie korzystało dziennie średnio 5,815 mln pasażerów (spadek o ponad 30% w stosunku do września 2019 roku), w tym:
W listopadzie 2020 roku system metra w Wuhanie miał długość 339 km, zaś z 9 linii metra w 2019 roku korzystało dziennie średnio 3,35 mln pasażerów[53]. W Wuhanie działają 3 linie tramwajowe o łącznej długości 48,5 km i obsługujące 62 przystanków[54][55]. Ekonomia  W 2019 roku przychód PKB Wuhanu zaliczył wzrost 7,4% w stosunku do poprzedniego roku i wyniósł ponad 1,62 biliona CNY[2], co stanowiło siódmy wynik na kontynentalnych Chinach[56]. W 2019 roku sektor usług odpowiadał za 60,8% przychodu PKB miasta, zaś za 39,2% pozostałe sektory gospodarki tj. 36,9% - sektor przemysłowy i 2,3% - sektor rolniczy[2]. Główne ośrodki przemysłu wysokiej technologii skupiają się w specjalnych strefach ekonomicznych. Strefa Wuhan East Lake High-tech Development Zone (tzw. Dolina optyczna), mieszcząca się na prawobrzeżnej części miasta, w 1991 roku została jedyną wówczas w kraju strefą z dziedziny high-tech. Ponadto od 2001 roku utworzono w niej pierwszą w kraju strefę optoelektroniki, od 2007 roku została krajową bazą przemysłu biologicznego, zaś w 2011 roku została drugą w kraju po Pekinie niezależną strefą innowacji[36]. W 2019 roku powyższa strefa zajęła czwarte miejsce w kraju wśród stref zaawansowanej technologii i drugie w dziedzinie optoelektroniki[57]. Strefa ta przyniosła w 2018 roku przychód w wysokości 665 miliarda CNY, co stanowiło ponad 40% przychodu Wuhanu[58]. Otwarta w 2013 roku w Dolinie optycznej pierwsza w Chinach strefa wolnego handlu, obejmująca swoim zasięgiem niecałe 2 km², w 2018 roku odpowiadała za ponad jedną trzecią wolumenu eksportu całego miasta[45]. Strefa Wuhan Economic & Technological Development Zone (WEDZ), której głównymi filarami jest przemysł samochodowy i elektroniczny, osiągnęła w 2017 roku przychód w wysokości 144 miliarda CNY, co stanowiło 10% przychodu Wuhanu[59]. W 2019 roku ponad 300 firm z listy Fortune Global 500 dokonało inwestycji w mieście[60]. Swoją główną siedzibę w Wuhanie ma firma Dongfeng Motor, która w 2019 roku znajdowała się na 82 miejscu na powyższej liście, obejmującej największe na świecie firmy według przychodu brutto[61]. Do rozwoju miasta przyczynił się także fakt, iż Wuhan od 23 kwietnia 2014 roku jest jedną z końcowych stacji tzw. nowego szlaku jedwabnego, regularnego połączenia kolejowego z Europą utworzonego w wyniku inicjatywy „jeden pas i jedna droga”[62]. W 2019 roku miasto obsłużyło 408 pociągów towarowych z powyższej trasy, w tym 195 było wyjeżdżających z miasta i 213 powrotnych z Europy[63]. Ponadto w 2019 roku łączne obroty ładunkowe portu rzecznego w Wuhanie wyniosły 1,69 milionów TEU[64]. W 2019 roku dochód rozporządzalny mieszkańca Wuhanu zameldowanego na stałe wyniósł 51 706 CNY, który w stosunku do poprzedniego roku (bez uwzględnienia inflacji) wzrósł o 9,2%, zaś dochód PKB w przeliczeniu na mieszkańca w 2019 roku wyniósł 145 tysięcy CNY[2]. Najwyższe budynki W Wuhanie pod koniec października 2020 roku znajdowało się 100 budynków których wysokość przekraczała 150 metrów[65].
Kultura W Wuhanie znajduje się wiele instytucji kulturalnych, na czele z Salą Koncertową Qintai[76], Teatrem Wielkim Qintai[77] i Wuhańskim Muzeum Sztuki[78]. Wybudowana w 1990 roku Sala Akrobatyczna posiada główną salę widowiskową o pojemności 3 tysięcy widzów[79]. Założona w 1953 roku Trupa akrobatyczna z Wuhan, wielokrotnie nagradzana w kraju i na świecie, jest jedną z najstarszych grup akrobatycznych w Chińskiej Republice Ludowej[80]. W Hubejskim Muzeum Prowincjonalnym znajduje się odlany w 433 roku p.n.e., największy instrument muzyczny z brązu (bianzhong), jaki kiedykolwiek odkryto. Kompletny zestaw zawiera 65 dzwonków zawieszonych na trójpoziomowym stojaku o wadze ponad 2 ton[81]. Każdy dzwonek może emitować dwa różne dźwięki w zależności od tego, gdzie został uderzony, zaś cały zestaw ma zakres pięciu oktaw z pełną 12-tonową skalą[82]. Edukacja W 2017 roku w Wuhanie znajdowały się 84 wyższe uczelnie, na których studiowało prawie 948 tysięcy osób, ponadto w mieście funkcjonowało 500 szkół średnich, 601 szkół podstawowych i 9 szkół specjalnych[83]. W Wuhanie znajdują się czołowe w kraju wyższe uczelnie:
Ponadto w 2019 roku w pierwszej setce najlepszych uniwersytetów w Chinach znajdowały się także:
Pozostałe notowane wyższe uczelnie:
Ponadto w mieście funkcjonują m.in. następujące wyższe uczelnie:
Atrakcje Lista najważniejszych atrakcji turystycznych w mieście:
Sport  Wuhan było gospodarzem międzynarodowych imprez sportowych m.in.:
Od 2014 roku organizowany jest w mieście turniej tenisowy rangi WTA Premier 5 – Wuhan Open. W mieście swoją siedzibę mają następujące kluby sportowe:
W Wuhanie znajduje się szereg obiektów sportowych m.in.:
Miasta i regiony partnerskieMiasta i regiony partnerskie Wuhanu (stan na koniec 2019)[99][100][101].
Znane osobyW Wuhanie urodziły się m.in. następujące osoby:
Przypisy
Bibliografia
Kontrola autorytatywna (miasto liczące ponad 100 tysięcy mieszkańców): Information related to Wuhan |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
.png)
