|
243 Ida
243 Ida, asteroit kuşağında Koronis ailesinden bir asteroittir, 29 Eylül 1884 tarihinde Avusturyalı astronom Johann Palisa tarafından keşfedildi.[2] Daha sonraki teleskobik araştırmalar sonucunda Ida S-tipi asteroit olarak kategorilendirilmiştir.[2] 28 Ağustos 1993 tarihinde Jüpiter'e gitmekte olan Galileo uzay aracı Ida'nın fotoğraflarını çekmiştir. Bu, bir uzay aracı tarafından ziyaret edilen ikinci asteroittir ve doğal bir uyduya sahip olduğu tespit edilen ilk asteroittir. Adını Yunan mitolojisindeki bir su perisinden almıştır. Ida'nın yörüngesi, tüm ana kuşak asteroidleri gibi Mars ve Jüpiter gezegenleri arasında yer alır. Yörünge periyodu 4,84 yıl, dönüş periyodu ise 4,63 saattir. İda'nın ortalama çapı 31,4 km'dir (19,5 mil). Düzensiz şekilli ve uzundur, görünüşe göre birbirine bağlı iki büyük nesneden oluşmaktadır. Yüzeyi, Güneş Sistemi'ndeki en yoğun kraterleşmiş alanlardan birine sahip olup, çok çeşitli krater boyutları ve yaşları içerir. İda'nın uydusu Dactyl, Galileo'dan dönen görüntülerde görev üyesi Ann Harch tarafından keşfedilmiştir. Adını Yunan mitolojisinde İda Dağı'nda yaşayan yaratıklar olan Dactyl'lerden almıştır. Dactyl'in çapı sadece 1,4 kilometre (0,87 mil) olup, İda'nın yaklaşık 1/20'si büyüklüğündedir. İda'nın etrafındaki yörüngesi çok kesin olarak belirlenememiştir, ancak olası yörüngelerin kısıtlamaları İda'nın yoğunluğunun kabaca belirlenmesine izin vermiş ve metalik minerallerden yoksun olduğunu ortaya çıkarmıştır. Dactyl ve Ida, ortak bir kökene işaret eden birçok özelliği paylaşmaktadır. Galileo'dan dönen görüntüler ve ardından Ida'nın kütlesinin ölçülmesi, S-tipi asteroitlerin jeolojisi hakkında yeni bilgiler sağlamıştır. Galileo uçuşundan önce, mineral bileşimlerini açıklamak için birçok farklı teori öne sürülmüştü. Bileşimlerinin belirlenmesi, Dünya'ya düşen göktaşları ile bunların asteroit kuşağındaki kökenleri arasında bir korelasyon kurulmasına izin vermektedir. Uçuştan elde edilen veriler, Dünya yüzeyinde bulunan en yaygın tür olan sıradan kondrit meteoritlerinin kaynağı olarak S-tipi asteroitlere işaret etmektedir. Dactyl
İda'nın Dactyl adında bir uydusu vardır, resmi adı (243) Ida I Dactyl'dir. Galileo uzay aracının 1993 yılındaki uçuşu sırasında çektiği görüntülerde keşfedilmiştir. Bu görüntüler bir asteroit uydusunun ilk doğrudan teyidini sağlamıştır.[13] O sırada İda'dan 90 kilometre (56 mil) mesafe ile ayrılmıştı ve prograd bir yörüngede hareket ediyordu. Dactyl, İda gibi yoğun bir şekilde kraterleşmiştir ve benzer malzemelerden oluşmaktadır. Kökeni belirsizdir, ancak uçuştan elde edilen kanıtlar Koronis ana gövdesinin bir parçası olarak ortaya çıkmış olabileceğini göstermektedir. Dactyl 16 × 14 × 12 kilometre (9,9 × 8,7 × 7,5 mi) ölçülerinde "yumurta şeklinde"[14] ancak "dikkat çekici derecede küresel"[13] bir nesnedir. En uzun ekseni Ida'ya bakacak şekilde bulunmaktadır.[13] Üzerinde çapı 80 m'den (260 ft) büyük olan bir düzineden fazla krater bulunmaktadır, bu da uydunun tarihi boyunca birçok çarpışmaya maruz kaldığını göstermektedir.[15] Dactyl, Ida ile birçok özelliği paylaşmaktadır. Albedoları ve yansıma spektrumları çok benzerdir.[16] Dactyl üzerinde görüntülenen en büyük iki krater, mitolojik daktillerden ikisine atfen Acmon /ˈækmən/ ve Celmis /ˈsɛlmɪs/ olarak adlandırılmıştır. Kraterlerin çapı sırasıyla 300 ve 200 metredir.[17]  Dactyl'in İda etrafındaki yörüngesi kesin olarak bilinmemektedir. Galileo, görüntülerin çoğu çekildiğinde Dactyl'in yörüngesinin düzlemindeydi, bu da yörüngesinin tam olarak belirlenmesini zorlaştırdı.[18] Cismin prograde yönde yörüngede[19] ve İda'nın ekvatoruna yaklaşık 8° eğimli olarak bulunduğu düşünülmektedir.[19] Cisim eğer gözlemlendiği noktada dairesel bir yörüngede bulunuyorsa, yörünge periyodunun yaklaşık 20 saat olması beklenmektedir.[16] Bu hesaplamaya göre yörünge hızı kabaca 10 m/s (33 ft/s) olarak hesaplanmaktadır, yani yaklaşık hızlı bir koşucunun veya yavaşça fırlatılan bir beyzbol topunun hızında.[18] Kaynakça
Dış bağlantılar Wikimedia Commons'ta 243 Ida ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır.
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
