Hilâl ya da ayça^[1] (Arapça: هلال), iki dairenin iç içe girmesi fakat dairelerin merkezlerinde çakışmaması durumunda oluşan şekildir.

Gökbilimde Dünya-Ay doğrusuyla Dünya-Güneş doğrusunun aynı hizaya gelmesi durumunda Ay'ın Güneş ışığına yönelik kısmı C harfi şekline bürünür ve bu safhada Ay, Dünyadan hilâl şeklinde görünür.

Hilâlin günümüzdeki dinî sembollük işlevi Muhammed döneminde bulunmamaktaydı. Hilâl, Arapların fethinden önce de Sasani İmparatorluğu'nun sembolüydü. Arapların imparatorluğu ele geçirmesinden sonra sembol Müslüman idareciler tarafından benimsendi ve güçlerinin sembolü olarak ve İslâm'ın sembolü olarak muhafaza edildi. Hilâl aynı zamanda Osmanlı İmparatorluğu'nun da sembolüydü.

Günümüzde pek çok müslüman ülkenin bayrağında veya armasında hilâl sembolü kullanılmaktadır. Hilâl edebiyatta sevgilinin kaşlarını sembolize etmek için kullanılır.

Hilal motifini bayraklarında kullanan bazı ülkeler:

• 
  Azerbaycan bayrağı
• 
  Cezayir bayrağı
• 
  Maldivler bayrağı
• 
  Malezya bayrağı
• 
  Moritanya bayrağı
• 
  Özbekistan bayrağı
• 
  Pakistan bayrağı
• 
  Tunus bayrağı
• 
  Türkiye bayrağı
• 
  Türkmenistan bayrağı
• 
  Brunei bayrağı
• 
  Komorlar bayrağı
• 
  Libya bayrağı
• 
  Moğolistan bayrağı
• 
  Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti bayrağı
• 
  Singapur bayrağı

Ay tapınması değişik toplumlarda, değişik sembol ve isimlerle ifade edilen ay tanrıları'na yapılan tapınmaları ifade eder.^[2]

• Ainu mitolojisi-Chup Kamui,
• Akad-Babil, Sin (Sumerian: Suen). Bu isim Enzu olarak değişikliğe uğramıştır,
• Arabistan mitolojisi; -Illat, Hilal, Hubal, Sin, Ta'lab, Wadd, al-Ilah
• Aztec mitolojisi, Coyolxauhqui, Metztli, Tecciztecatl
• Bask mitolojis, Ilazki
• Kenan mitolojisi-Jarih, Nikkal
• Kelt mitolojisi-Góntia Lair bál

Hilal sözcüğü "Seherin oğlu Hilal, Parlak Yıldız" (Helel Ben Shachar-İbr.) sözcüklerinden gelir. Buradaki helel hilal, ben oğlu, Shachar seherdir. Batı dillerinde bu sözcükler "Crescent, son of the morning star" (İng.) olarak çevrilmiştir.

• Helel Ben Shachar - Hilel Ben Sahar: Ey seherin oğlu Hilal, Parlak Yıldız - O Crescent, son of the morning star

Hilal Babil'in üçlü tanrılarından biri olan Sin'in sembolü olarak kullanılmaktaydı. Sin Babil'in Hilal tanrısının adıydı ve diğer tanrılarla, İştar (beş köşeli yıldız-pentagram) ve Şamaş (güneş) ile üçü bir arada bulunan bir üçlüyü oluşturuyordu. Sin'in sembolü hilal şeklindeki bir Ay'dı. Hilal (Sin) aynı zamanda insanların kaderlerini belirleyen bir tanrı olarak görülüyordu. Özellikle Arabistan yarımadasında bu tanrıya ait tapınaklar bulunuyor ve tapınılıyordu. Bu yöredeki Ay tanrısının adı, Babil'deki Sin'den farklı olarak Hubal'dı. Hilal başlı başına bir tanrı olmayıp, Baal'ın-Hubal'ın simgelerinden biridir.

Hilal ve Beşgenyıldız simgeleri Baal ve İştar adıyla, güneş simgesi ise Baal'ın diğer bir adı olan Tammuz'la özdeştirler. Bu nedenle genellikle hilal ve beşgenyıldız bir arada bulunurken, Tammuz'un sembolü haç işareti bunlardan ayrı olarak yer alır. Bununla birlikte her üçü birden, efendi anlamına gelen tek bir tanrı Baal'dır. Bunların asıl üçlük olarak birleştikleri tanrı ise, aslında Babil'in baş tanrısı olan Marduk'tur.

• Hilal ve yıldız
• Yeni ay

Wikimedia Commons'ta Crescents ile ilgili çoklu ortam belgeleri bulunur