|
Mirza Gökgöl Mirza Gökgöl (Mirza Hacı veya Hacızade), Dr., (1897, Gence, Azerbaycan-1981, İstanbul) Türk botanikçi, bitki ıslahçısı, ziraat mühendisi. 1897'de Azerbaycan'ın Gence kasabasında doğdu. Liseyi Gence'de Rus Gimnasyumu'nda bitirdi. Azerbaycan Hükûmeti'nin 1920 yılında yurtdışına tahsil için gönderdiği 100 öğrenciden biri olarak gittiği Almanya’nın Berlin Yüksek Ziraat Okulu'ndan 1923'te mezun oldu. 1926'da doktora eğitimini tamamlayarak Ziraat Doktoru, tohum ıslahı kursuna da iştirak ederek "ıslah müfettişi" (Saatcucht-Inspector) ünvanlarını aldı.[1] 1926 yılının temmuzunda dönemin Türkiye Cumhuriyeti Ziraat Vekili (Tarım Bakanı) Sabri Toprak ile Halkalı Ziraat Mektebi meyvecilik profesörü Hamdi Dikmen Berlin Yüksek Ziraat Okulu'nu ziyaret eder, okulun Soyaçekim (Institut für Vererbungswissenchaft) Enstitüsü Müdürü tanınmış genetikçi Prof. Dr. Erwin Baur'u Türkiye'ye davet eder. Baur bu teklifi kabul etmez ama öğrencisi Mirza Bey'i önerir. Bakan'ın teklifini kabul ederek 1926'da Türkiye'ye geldi, 11 Ağustos 1926'da Halkalı Ziraat Mektebi bünyesinde göreve başladı ve tohum ıslah istasyonunu kurdu. İstasyon 1931 yılında Yeşilköy'e taşındı. Burada özellikle buğday ıslahına yönelik çalışmalar yürüttü. Buğdayın menşei ve gen merkezi Anadolu'nun her yerinden örnekler toplandı, Yeşilköy arazilerine ekimleri yapıldı ve 2 yıl boyunca gözlemler gerçekleştirildi. Başak şekillerine göre yapılan ayrım neticesinde 18.000 farklı varyete tespit edildi ve Türkiye Buğdayları adlı eserler ortaya çıkarıldı.[2] Bu çalışma neticesinde Türkiye buğdaylarının; buğdayın kökeni, menşei ve gen merkezi yönünden olağanüstü bir yer tuttuğu kanısına varıldı. Yaş haddinden emekli olana kadar Yeşilköy Tohum Islah Enstitüsü (Yeşilköy Zirai Araştırma Enstitüsü) müdürü ve ıslahçı olarak çalıştı.[1] 2. Azerbaycan Demokratik Cumhuriyeti Bakanlar Kurulu Başkanı Nesib Bey Yusufbeyli’nin kızı Zühre Yusufbeyli ile evlendi. Kayın validesi, Kırım halk hareketi kahramanı Türk Dünyasının önemli şahsiyetlerinden ünlü yayıncı, yazar ve reformist İsmail Gaspıralı’nın kızı, Rusya’daki Türk Kadın Hareketi’nin öncülerinden ve Alem-i Nisvan dergisinin baş editörü ve yayıncısı olan Şefika Gaspıralı’dır. 1934 yılında Soyadı Kanunu ile memleketi Gence'ye ve o bölgedeki Göygöl'e duyduğu özleme ithafen “Gökgöl” soyadını aldı. 1981 yılında İstanbul'da vefat etti. Kabri Zincirlikuyu Mezarlığı’ndadır.[3] Bazı Eserleri
Kaynakça
Information related to Mirza Gökgöl |
