Hướng đạo hay còn được biết với tên là Phong trào Hướng đạo là một phong trào thanh thiếu niên có phạm vi toàn cầu với mục đích được nêu rõ là trợ giúp giới trẻ trong việc phát triển tâm linh, tâm trí và sức khỏe để đóng những vai trò xây dựng trong xã hội. Hướng đạo bắt đầu vào năm 1907 khi Robert Baden-Powell, một trung tướng trong quân đội Anh, tổ chức một cuộc cắm trại Hướng đạo đầu tiên tại Đảo Brownsea ở Anh. Trong nửa đầu thế kỷ 20, phong trào phát triển bao gồm ba lứa tuổi chính là Ấu, Thiếu, và Tráng. Phong trào dùng Phương pháp Hướng đạo, một chương trình giáo dục không chính thức chú ý đặc biệt vào các hoạt động thực hành ngoài trời, bao gồm cắm trại, kỹ năng sống trong rừng, trò chơi dưới nước, đi bộ đường dài, mang trang bị sau lưng, và các trò thể thao. Năm 2007, Hướng đạo nam và nữ cộng lại có trên 38 triệu thành viên trong 216 quốc gia..
Ernest Thompson Seton (14 tháng 8 năm 1860 - 23 tháng 10 năm 1946) là một người Canada gốc Anh (và là công dân nhập tịch Hoa Kỳ) đã trở thành một tác giả nổi bật, một họa sĩ về hoang dã, sáng lập viên của Woodcraft Indians, và là người tiên phong sáng lập Nam Hướng đạo Mỹ (Boy Scouts of America hay viết tắc là BSA). Seton cũng có ảnh hưởng lớn Robert Baden-Powell, sáng lập viên của Hướng đạo. Các sách nổi bật của ông có liên quan đến Hướng đạo gồm có The Birch Bark Roll (Văn bản Võ cây Birch ) và sách The Boy Scout Handbook (Sách chỉ nam cho Nam Hướng đạo). Ông là người đã đem ảnh hưởng lớn của văn hóa người bản thổ Mỹ vào Nam Hướng đạo Mỹ.
Mỗi ngành hay lứa tuổi của Hướng đạo Việt Nam đều có màu sắc riêng biệt cho khăn quàng. Mỗi đơn vị có thể dùng màu sắc khác để làm viền cho khăn quàng nhưng màu chủ yếu của khăn quàng tiêu biểu vẫn dựa vào các màu ghi dưới đây. Các huynh trưởng Hướng đạo Việt Nam (cấp đoàn, liên đoàn) mang khăn quàng theo ngành mà mình hướng dẫn. Các huynh trưởng ngành Tráng hay các huynh trưởng cấp châu và đạo thường mang khăn quàng màu đỏ.
Bìa nổi của Sách Rừng xanh do MacMillan xuất bản lần đầu năm 1894
Sách Rừng xanh của Rudyard Kipling được các hội Hướng đạo quốc gia khắp nơi trên thế giới dùng làm khung cảnh cho sinh hoạt Hướng đạo ngành Ấu. Không phải toàn bộ Sách Rừng xanh mà chỉ có chương đầu của quyển một, trong phần nói về "Anh em của Mowgli" kể về một em bé bị cọp đuổi bắt đã chạy thoát được và lọt vào trong hang của sói.
Hiện nay tại Việt Nam phong trào Hướng đạo hoạt động ngày càng lớn mạnh. Thành phố Hồ Chí Minh dẫn đầu toàn quốc với khoảng chừng hàng chục Liên đoàn Hướng đạo, hai đơn vị cấp Đạo được biết đến là Đạo Biển Đông và Đạo Tân Định và một Châu tên là Châu Sài Gòn.
