|
Qbuzz
Qbuzz is een Nederlandse vervoersmaatschappij. De hoofdvestiging is sinds de oprichting in april 2008 gevestigd bij station Amersfoort Centraal (achterzijde). Op 31 augustus 2017 werden alle aandelen van Qbuzz BV overgenomen door de Italiaanse vervoermaatschappij BusItalia, een onderdeel van de Ferrovie dello Stato Italiane, de Italiaanse staatsspoorwegmaatschappij. GeschiedenisQbuzz is in april 2008 opgericht door Rob van Holten en Leon Struijk, die eerder dat jaar uit de Raad van bestuur van Connexxion waren gestapt. De Nederlandse Spoorwegen namen een belang van 49% in Qbuzz. Andere streekvervoerders vonden dit oneerlijke concurrentie, omdat de Staat der Nederlanden eigenaar is van alle aandelen van de NS, waardoor het bedrijf indirect staatssteun zou kunnen krijgen. De rechter oordeelde in diverse rechtszaken in het voordeel van Qbuzz.[1] Bij de start in 2008 kondigde Qbuzz na acht jaar een kwart van de Nederlandse busmarkt in handen te willen hebben.[2] In juli 2012 werd bekend dat de NS de overige 51% aandelen van Qbuzz zou willen overnemen. De NS waren van plan het bedrijf in de toekomst samen te voegen met hun Engelse dochter, het vervoerbedrijf Abellio. Met deze actie wilde NS een sterke aanbestedingsdochter ontwikkelen die zich in Nederland en de rest van Europa zou kunnen richten op het binnenhalen van bus- en spoorlijnen. In maart 2013 heeft de NS het overnameplan voorgelegd aan zijn ondernemingsraad waarna op 29 april 2013 de overname werd afgerond.[3][4] Rob van Holten ging vervolgens naar HTM Personenvervoer. Leon Struijk bleef tot 1 februari 2015 de directeur van Qbuzz en werd toen opgevolgd door Annemarie Zuidberg–Tabak, die al sinds de start van Qbuzz regionaal directeur van de Noordelijke concessies was. Zuidberg werd tevens directeur van Abellio Nederland. Op 1 september 2015 werd Jan Kouwenhoven benoemd tot directeur en werd Gerrit Spijksma CFO van het bedrijf met de taak om het beschadigde imago van Qbuzz te herstellen, nadat Qbuzz/Abellio aangeklaagd werd voor fraude bij de aanbesteding van het openbaar vervoer in Limburg,[5] VerkoopIn augustus 2015 bleek dat Qbuzz mogelijk in handen zou komen van de Franse spoorwegen, de SNCF.[6] De NS wilde het bedrijf afstoten in ruil voor aandelen in de hogesnelheidslijn Thalys.[6] De verkoop zou een direct gevolg zijn van het aanbestedingsdebacle in Limburg.[6] Deze verkoop ging niet door, maar in juli 2017 werd bekend dat de NS (behoudens toestemming van de Autoriteit Consument en Markt) een nieuwe eigenaar had gevonden voor Qbuzz. Op 13 juli 2017 tekende BusItalia de koopovereenkomst. Het bedrijf is onderdeel van Ferrovie dello Stato (FS Group) dat actief is in het openbaar vervoer in een aantal landen.[7] ReisinformatieQbuzz biedt verschillende mogelijkheden aan de reiziger aan om op de hoogte gebracht te worden van actuele vertrektijden, vertragingen en storingen. Naast informatie op haltepalen, bushokjes en DRIS-systemen, zijn alle bussen voorzien van automatische halte-afroep en één of meerdere TFT schermen waarop de eerstvolgende haltes te zien zijn. Sinds oktober 2011 tonen deze schermen ook de aansluitende treinen.[8] Actuele reisinformatie is ook op te vragen via een SMS-service. De informatie op de TFT schermen en ook de bestemmingsfilm (lijnnummer + bestemming op de buitenzijde) wordt aangestuurd door Qbis (Qbuzz Bus Informatie Systeem), een aangepaste versie van Infoxx, het systeem dat Connexxion gebruikt. De chauffeur kan het systeem bedienen met een klein touchscreen scherm op het dashboard en hij kan onderweg zien welke haltes aangedaan moeten worden en of op tijd wordt gereden. Ook kan contact gemaakt worden met de RVL (Regionale verkeersleiding). Qbuzz maakt gebruik van regionale verkeersleidingen. Elke concessie heeft op deze manier verkeersleiders in dienst die verbonden zijn aan de concessie en de situaties ter plaatse goed kennen. De regionale verkeersleiding van Qbuzz Zuidoost-Fryslân was gevestigd op industrieterrein Azeven in Drachten. De regionale verkeersleiding van Qbuzz Groningen/Drenthe is gevestigd in het concessiekantoor in Groningen. De verkeersleiding voor de regio's Utrecht en Drechtsteden, Molenlanden, Gorinchem (DMG) bevindt zich op het bus en tram depot aan de Remiseweg in Nieuwegein. Met behulp van GPS kan de exacte locatie van de bus bepaald worden. Naam en huisstijlDirecteur Rob van Holten had in eerste instantie de naam Antiloop in gedachten voor het busbedrijf. Dit was marketingtechnisch echter ongeschikt.[9] Qbuzz kan zowel op de Nederlandse manier Kubus, als op de Engelse manier Kjoe - buzz uitgesproken worden. De Q is een verwijzing naar Quality, Engels voor kwaliteit. Buzz staat voor bus. De dubbele Z op het eind zou de naam een eigentijds karakter moeten geven, dat met name jonge reizigers aan zou moeten spreken. De huisstijl is gebaseerd op de kleuren van de prinsenvlag (oranje, blanje, bleu oftewel oranje, wit en blauw). Alleen in Friesland reden de MAN Lion's City bussen in deze huisstijl in combinatie met een aantal regionale kenmerken, waaronder een aantal pompeblêden. In de andere concessies is door de opdrachtgever een regionale huisstijl voorgeschreven. ActiviteitenGroningen/Drenthe  Qbuzz exploiteert sinds 13 december 2009 vrijwel al het stads- en streekvervoer in de provincies Groningen en Drenthe in opdracht van het OV-bureau Groningen Drenthe. Voor kleinschalige lijnen, zoals buurtbussen, lijntaxi's en de stadsdiensten in Meppel en Hoogeveen zijn aparte vergunningen verleend aan lokale taxibedrijven. Concurrenten Arriva en Connexxion hadden ook een offerte ingediend.[10] Arriva maakte bezwaar aan tegen de gunning, maar de rechtszaak werd verloren.[11][12] Door de rechtszaak had Qbuzz nog maar drie in plaats van negen maanden de tijd om zich voor te bereiden op de concessie. Mercedes-Benz kreeg de taak om 361 bussen te bouwen. Een groot deel kon op tijd geleverd worden. Het tekort werd tijdelijk opgevangen door 24 gebruikte Mercedes-Benz bussen.[13] Er werden 43 bussen nageleverd. In december 2012 werd het contract met twee jaar verlengd tot december 2017 en in december 2014 werd het contract nog eens verlengd tot 14 december 2019.[14] Vervoerder Qbuzz mag nog tien jaar, tussen 8 december 2019 en 8 december 2029, het busvervoer blijven verzorgen in de concessie Groningen Drenthe.[15]  Zie ook Stads- en streekvervoer in Groningen en Stads- en streekvervoer in Drenthe voor de hoofdartikelen over deze onderwerpen.Om de herkenbaarheid van de stadsbussen in de stad Groningen te verhogen, voeren deze de lijnnummers met een achtergrondkleur en soms ook een witte lijn rond het cijfer. De achtergrondkleuren zijn op de streekbussen niet aanwezig. Net buiten de stad Groningen liggen een zestal transferia, te weten:
Vanaf deze terreinen reed tot 4 januari 2014 overdag om de 5, 10, 12 of 15 minuten een P+R Citybus van Qbuzz. Deze diensten werden gereden met gelede bussen van het type Mercedes-Benz Citaro. De bussen op lijn 22 tussen Euroborg/P3 en Haren/A28 hadden een eigen P+R bus huisstijl. De P+R Citybus werd vervangen door Q-link. In Groningen en Drenthe rijdt Qbuzz zes buslijnen onder de formule Qliner en deze beginnen en eindigen allemaal op station Groningen (m.u.v. lijn 310 Assen - Veendam). De Qliners rijden naar Assen (309), Emmen (300), Drachten (304 en 314) en Stadskanaal (312). Deze worden aangevuld met Qliners van Arriva naar Bolsward (335), Drachten (324), Heerenveen (315, 324) en Emmeloord (315, 324). Eerder reden er meer Qliners, maar deze zijn onder meer vervangen door een treinverbinding (Veendam-Groningen) en Q-link lijnen. In de zomer van 2014 is een groot deel van het Qliner wagenpark vernieuwd. De vernieuwing bestaat uit 26 bussen met een lengte van 15 meter die voorzien zijn van Wi-Fi.[16] Concessie vanaf 2019Qbuzz plaatste op 4 maart 2019 een order van 160 elektrische bussen ter een waarde van een kleine 100 miljoen euro. Het gaat om 60 bussen van het merk Ebusco, 43 bussen van het type VDL Citea; 32 stuks SLF 120, elf stuks SLFA 180 en 59 bussen van het type Heuliez GX 437 Linium ELEC bestemd voor Qlinks 3 t/m 5, schrijft het FD.[17] Qlinks 6, 12 en 15 volgen later. Voor deze bussen werden in beide provincies in totaal 22 laadpalen geplaatst.[18] Qbuzz maakte in november 2019 bekend dat er 20 streekbussen op waterstof bijkomen voor de regio Groningen[19] en in september 2020 werd bekend dat er ook nog eens tien extra streekbussen op waterstof voor de regio Emmen.[20] Deze bussen vervangen oudere bussen op biodiesel. Zie Openbaar vervoer in Groningen (stad) voor het hoofdartikel over dit onderwerp.StallingenDe stallingen in Groningen en Drenthe zijn:
De busstalling aan de Bornholmstraat in Groningen verhuisde eind 2015 naar een deel van het terrein van het werkvoorzieningsbedrijf Iederz aan de Peizerweg. Die stalling wordt door het OV-bureau verhuurd aan busmaatschappij Qbuzz. De bouw startte in april 2015 en het terrein werd op zondag 13 december 2015 in gebruik genomen.[21][22] Zuid-Holland NoordQbuzz kampt in december 2024 met de vertraagde levering van nieuwe bussen voor de concessie Zuid-Holland Noord.[23] Daardoor moeten tijdelijk ook bussen worden ingezet zonder in- en uitcheckapparatuur en/of met mindere toegankelijkheid voor reizigers met kinderwagens, zware bagage of rolstoelen. Ter compensatie voor het ongemak kon enkele weken gratis worden gereisd met alle bussen.[24] OV-chipkaartDe OV-chipkaart werd in Rotterdam in 2009 ingevoerd. Per 4 januari 2010 is de OV-chipkaart ingevoerd in Zuidoost-Fryslân. De Friese bussen zijn in december 2009 voorzien van OV-chipkaartkaartlezers.[25] De oplaadpunten in Drachten, Heerenveen en Oosterwolde van Qbuzz zijn ongeveer 400 meter van het betreffende busstation verwijderd. De invoering van de OV-chipkaart in Groningen en Drenthe heeft plaatsgevonden per 16 maart 2011.[26] Oorspronkelijk zou de chipkaart al in oktober 2010 ingevoerd worden, maar doordat de chipkaartapparatuur niet op tijd kon worden geleverd, werd de invoering uitgesteld, in eerste instantie tot begin december 2010,[27], en later tot nader order. Voor elke maand dat de ingebruikname langer duurde, heeft het OV-bureau Groningen Drenthe een boete van 50.000 euro opgelegd. OV-chipkaarthouders in Groningen en Drenthe kregen van het OV-bureau Groningen Drenthe van 10 juli 2013 t/m 3 september 2013 bij alle soorten OV-chipkaarten een korting van 25% op de ritprijs. Sinds 26 juli 2014 kan een zogeheten 40/4 voordeelproduct bij Qbuzz worden gekocht. Dit product geeft 40% korting op werkdagen na 9 uur, in het weekend en tijdens de schoolvakanties de hele dag en kost vier euro voor een periode van een maand; de korting kan op iedere dag ingaan. Ze is niet geldig in combinatie met andere abonnementen of kortingsproducten. De korting geldt voor alle bussen van Groningen en Drenthe, behalve voor de nacht- en buurtbussen.[28] Utrecht Zie U-OV voor het hoofdartikel over dit onderwerp.U-OV is de merknaam waaronder Qbuzz sinds 8 december 2013 het openbaar vervoer per bus en tram in regio Utrecht verzorgt. Deze concessie loopt tot 9 december 2023. Begin 2021 is de looptijd met twee jaar verlengd tot december 2025.[29] Het heeft drie jaar geduurd voordat Qbuzz uiteindelijk voor de Regio Utrecht (BRU) mocht gaan rijden. Connexxion, de vervoerder in dat gebied, spande rechtszaken aan tegen de gunning aan Qbuzz. Op 4 oktober 2010 gunde het BRU de concessie voor het eerst aan Qbuzz met als ingangsdatum 11 december 2011. Hier tegen maakte Connexxion bezwaar en het besluit werd geschorst. Op 29 augustus 2011 besloot men de concessie opnieuw aan Qbuzz toe te kennen. De ingangsdatum was inmiddels verschoven naar 9 december 2012.[30][31] Connexxion stapte in oktober 2011 naar de rechter en wilde dat de aanbestedingsprocedure opnieuw wordt gedaan. Het College van Beroep voor het bedrijfsleven schorste de gunning aan Qbuzz opnieuw, omdat volgens deze rechter Connexxion geen eerlijke kans heeft gehad van het BRU.[32][33] Op 8 oktober 2012 werd bekend dat ook in de nieuwe aanbesteding de concessie aan Qbuzz werd toegekend. Connexxion maakte hiertegen weer bezwaar. In januari 2013 maakte het BRU bekend dat de bezwaren van Connexxion ongegrond werden verklaard. Connexxion stapte daarop opnieuw naar de rechter. Op 2 mei 2013 heeft het College van Beroep voor het bedrijfsleven beslist dat de gunning van de concessie aan Qbuzz in stand blijft.[34][35][36][37] Drechtsteden, Molenlanden, Gorinchem (DMG)De provincie Zuid-Holland heeft op 10 januari 2018 bekendgemaakt dat Qbuzz het beste voldaan heeft aan de eis voor een toekomstvast netwerk van OV, dat bovendien goed aansluit bij de vraag in de regio. De nieuwe concessie geldt voor een periode van acht jaar, met twee keer een optie tot verlenging (in 2022 is de concessie met de maximale termijn verlengd) [38] Op 21 februari 2018, na de wettelijke bezwaarperiode van zes weken, werd bekend dat de gunning definitief was. Wel werd een voorbehoud gemaakt voor het gebied Vijfheerenlanden omdat de nieuw te vormen gemeente alhier tot de provincie Utrecht gaat behoren.[39] Een van de veranderingen die Qbuzz in de regio heeft aangebracht is dat ze in deze regio gedeeltelijk onder de naam R-net zijn gaan rijden; ook is Qbuzz gestart met een nieuwe snelbusformule onder de naam: 'snelBuzz'. De concessie DMG loopt tot 10 december 2033 na een verlenging van 7 jaar in 2022 (de oorspronkelijke concessie liep tot 12 december 2026). [1] TreindienstenIn het DMG gebied rijdt Qbuzz de volgende treinseries (MerwedeLingelijn):
HogesnelheidstreinenIn november 2023 deed Qbuzz een aanvraag bij de ACM om vanaf januari 2027 6 dagelijkse hst-treinparen te rijden tussen Amsterdam en Frankfurt met ETR 1000-treinen. Voormalige activiteitenStreekvervoer rond RotterdamQbuzz exploiteerde van 14 december 2008 tot en met 8 december 2012 het busvervoer in een gedeelte van Stadsregio Rotterdam. Dit betrof een aantal Rotterdamse streeklijnen van en naar Dordrecht, Barendrecht, Rhoon, Krimpen aan den IJssel, Lansingerland, Pijnacker, Delft, Maassluis, Ridderkerk en Vlaardingen. Qbuzz was hier de enige inschrijver. De concessie had slechts een looptijd van drie jaar omdat de opdrachtgever de buslijnen wilde integreren in het Rotterdamse stadsvervoer, uitgevoerd door de RET. De MAN bussen zijn na afloop door de RET overgenomen. Qbuzz maakte in de zomer van 2011 bekend dat het bedrijf samen met het openbaarvervoerbedrijf RET de joint venture RETbuzz wilde oprichten om samen een offerte te kunnen indienen bij de aanbesteding van het busvervoer in de Stadsregio Rotterdam.[40] Deze samenwerking kwam niet tot stand. Stadsvervoer rond Den HaagQbuzz richtte samen met de HTM de joint venture HTMbuzz op om gezamenlijk te kunnen bieden op het busvervoer in de regio Haaglanden. Deze concessie won het bedrijf, maar de vakbond Abvakabo FNV maakte daartegen bezwaar uit vrees dat de arbeidsvoorwaarden voor het personeel zouden veranderen. Dit bezwaar werd verworpen. Op 15 oktober 2013 nam de NS 49% van de aandelen van HTM over. NS was echter ook 100% eigenaar van Qbuzz. Qbuzz besloot daarop haar aandelen in HTMbuzz over te dragen aan HTM. Hierdoor is HTMbuzz 100% eigendom geworden van HTM.[41] Zuidoost Fryslân Deze concessie liep van 14 december 2008 tot en met 10 december 2016 en bevatte een aantal buslijnen in de gemeenten Achtkarspelen, Heerenveen, Ooststellingwerf, Opsterland, Smallingerland, Tietjerksteradeel en Weststellingwerf. Tussen Heerenveen en Drachten reed men Qliner lijn 310. Eerder reed er ook een Qliner tussen Drachten en Leeuwarden (lijn 320). Het eerste jaar mocht er vrijwel niets wijzigen aan de dienstregeling. Een jaar later presenteerde het bedrijf een compleet nieuw lijnennet. Routes werden samengevoegd, waardoor er meer rechtstreekse verbindingen ontstonden. Ook kwamen er nieuwe verbindingen, waaronder schoolbuslijnen en een verbinding van Drachten naar Noordwolde via Gorredijk en Oldeberkoop. In de jaren erna werd de dienstregeling diverse malen aangepast. Sommige lijnen werden (weer) opgesplitst en er werden ritten toegevoegd of geschrapt. De laatste grote verandering was op de verbinding Leeuwarden - Drachten op 1 maart 2015. Enkele lijnen werden opgesplitst in Drachten en de Qliner 320 werd vervangen door lijn 120 en 121. Voor deze twee lijnen schafte de vervoerder zeven nieuwe Mercedes-Benz Intouro bussen aan die in de zomer van 2015 in dienst kwamen. Deze bussen gingen eind 2016 over naar de nieuwe concessie, die inmiddels in handen is van Arriva. Ook Qliner 320 keerde terug, maar deze werd vanuit Drachten doorgetrokken naar Heerenveen en nam dus het traject van de oude Qliner 310 over. De provincie hoefde Qbuzz geen extra geld te geven om de gestegen kosten tussen 2014 en 2016 ter compenseren voor de busdiensten in Zuidoost Fryslân.[42] WagenparkBusmaterieelOp de buslijnen in Zuidoost-Fryslân reden bussen van MAN en Mercedes-Benz. De MAN bussen zijn gebouwd in Ankara en afgebouwd in Vianen. De MAN's werden onderhouden door Wierda bedrijfswagens in Drachten. In Groningen/Drenthe wordt gereden met geleasede bussen van Mercedes-Benz, die worden onderhouden door Wensink. Vanaf de dienstregeling 2020 rijdt Qbuzz in de concessie Groningen-Drenthe (GD) met in totaal 164 elektrische bussen van drie leveranciers, terwijl ook in de concessie Regio Utrecht 55 e-bussen rijden, naast dertien oudere voertuigen. In de concessie DMG rijdt de vervoerder sinds mei 2019 al met een volledig elektrische stadsdienst in Dordrecht en Gorinchem, bestaande uit respectievelijk 37 en twee exemplaren. Daarmee rijden vanaf december 2019 zo’n 300 ZE-bussen van Qbuzz door Nederland, op een totale busvloot van ongeveer 750.[43] Qbuzz nummert zijn voertuigen op basis van de concessie waarvoor ze zijn besteld. Elk concessiegebied heeft een eigen duizendtal. 0XXX wordt gebruikt voor alle concessies, 1XXX werd gebruikt voor Rotterdam en sinds 2024 voor Fryslân, 2XXX werd gebruikt voor Zuidoost-Fryslân, 3XXX werd tot eind 2019 gebruikt voor Groningen/Drenthe , 4XXX voor de Regio Utrecht, 5XXX voor trams in de Regio Utrecht, 6XXX voor DMG, 7XXX voor Groningen/Drenthe vanaf 2019 en 8XXX voor Zuid-Holland Noord.
Het publieke vervoer in Groningen en Drenthe (vroeger bekend als kleinschalig openbaar vervoer) is door OV-bureau Groningen Drenthe apart aanbesteed en aan andere bedrijven gegund. TrammaterieelNaast de bussen die Qbuzz van Connexxion en GVU overnam voor de concessie Regio Utrecht, reed Qbuzz ook met de 26 Zwitserse trams. De trams waren eigendom van het Bestuur Regio Utrecht, die ook het onderhoud aan deze trams uitvoerde. Qbuzz leverde alleen trambestuurders. De trams zijn tussen 2010 en 2013 in- en uitwendig gerenoveerd. Tussen 2019 en 2021 werden deze trams vervangen door Spaanse lagevloertrams. Dit kwam mede door de leeftijd van de Zwitserse trams en doordat deze trams een hoge vloer hadden en er voor de uitbreiding van het tramnetwerk lagevloertrams gewenst waren door het BRU.
Treinmaterieel  Op 9 december 2018 nam Qbuzz de MerwedeLingelijn over van Arriva. Qbuzz nam de tien bestaande treinstellen over die rijden onder de R-net formule. In 2019 en 2020 zijn de treinen onder andere voorzien van nieuwe stoelen, USB aansluitingen, nieuwe informatieschermen en is de buitenkant voorzien van R-net kleuren. De namen van bekende personen in de omgeving van de MerwedeLingelijn zijn bij de vernieuwing verwijderd. Het is niet bekend of deze namen terugkeren.
Externe linksBronnen, noten en/of referenties
 Zie de categorie Qbuzz van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.
  ·  ·  · · · · |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
.jpg)
_Qbuzz.jpg)
.jpg)
_Utrecht_Sprinter.jpg)
_R-NET.jpg)
