2 Eskadra Pilotażu Bojowego Oficerskiej Szkoły Lotniczej nr 5

2 Eskadra Pilotażu Bojowego Oficerskiej Szkoły Lotniczej im. F. Żwirki i S. Wigury

Historia
Państwo	Polska
Sformowanie	1951
Rozformowanie	1958
Tradycje
Kontynuacja	60 Lotniczy Pułk Szkolny
Dowódcy
Pierwszy	por. pil. Stanisław Kopacz
Ostatni	mjr pil. Marian Lipczyński
Organizacja
Dyslokacja	Radom (Sadków)[1], Izbicko k/Opola[2], Radom(Sadków)[2], Tomaszów Mazowiecki (Glinnik)[3]
Rodzaj wojsk	Wojska lotnicze
Podległość	Oficerska Szkoła Lotnicza Nr 5

2 Eskadra Pilotażu Bojowego Oficerskiej Szkoły Lotniczej im. F. Żwirki i S. Wigury (2 epb OSL-5) – pododdział wojsk lotniczych.

2 Eskadra Pilotażu Bojowego Oficerskiej Szkoły Lotniczej im. F. Żwirki i S. Wigury 1951 - 1958

Powstanie na początku 1951 Oficerskiej Szkoły Lotniczej nr 5 w Radomiu związane było z koniecznością sformowania jednostek szkolnych. Trzon ich stanowiły samoloty z przekazanej przez OSL nr 4 1 Eskadry Pilotażu Myśliwskiego OSL nr 4, stacjonującej na lotnisku w Radomiu - Sadkowie. Do lipca 1951 OSL nr 5 posiadała 4 eskadry szkoleniowe, w tym 4 Eskadrę Pilotażu Myśliwskiego, z samolotami Jak-9 pod dowództwem kpt. pil. Stanisława Kopacza. Zgodnie z rozkazem komendanta Szkoły z 23 lipca 1951 docelowym lotniskiem eskadr 3 i 4 zostało lotnisko w Radomiu.

W kwietniu 1952 roku 4. eskadra została przebazowana na lotnisko Kamień Śląski w ramach obozu letniego zorganizowanego przez komendę OSL nr 5^{[potrzebny przypis]}. Na przełomie września i października tego roku nastąpiła zmiana na stanowisku dowódcy eskadry, co było związane z aresztowaniem pod zarzutem działalności antypaństwowej 15 oficerów i podoficerów jednostki^[4]. Po powrocie do Radomia kadra instruktorska rozpoczęła realizację programu przeszkalania na samolotach Jak-11. Pod koniec września 1953 eskadra rozpoczęła proces przeszkalania personelu w związku z otrzymaniem nowych samolotów odrzutowych Jak-17W i Jak-23. Nowy, obejmujący 100-godzinny nalot program szkolenia przewidywał naloty na następujących typach samolotów:

• samolot szkolenia podstawowego Jak-18, Junak-2 - 50 godzin;
• samolot szkolenia przejściowego Jak-9, Jak-11 - 30 godzin;
• samolot szkolenia bojowego Jak-23, Jak-17W - 20 godzin.

W związku ze zmienionym programem szkolenia i coraz większą ilością wykorzystywanych samolotów o napędzie odrzutowym w 1954 lotnisko wykorzystywane przez eskadrę w Radomiu poddano rozbudowie i remontowi. Umożliwiło to rozpoczęcie szkolenia przez OSL nr 5 na nowo otrzymanych samolotach MiG-15 i MiG-15UTI, co z kolei stworzyło podstawę do sformowania wyposażonej w te samoloty kolejnej eskadry szkoleniowej.

W 1955 OSL nr 5, dysponująca 9 eskadrami, przechodzi zmianę etatu z 20/283 na etat 20/343 i związaną z tym reorganizację. 5 lutego 1955 eskadry przemianowane zostały:

• 9 Eskadra na l Eskadrę Pilotażu Bojowego;
• 4 Eskadra na 2 Eskadrę Pilotażu Bojowego;
• 3 Eskadra na 3 Eskadrę Pilotażu Bojowego;
• l Eskadra na 4 Eskadrę Pilotażu Przejściowego;
• 2 Eskadra na 5 Eskadrę Pilotażu Przejściowego;
• 7 Eskadra na 6 Eskadrę Pilotażu Przejściowego;
• 5 Eskadra na 7 Eskadrę Pilotażu Podstawowego;
• 6 Eskadra na 8 Eskadrę Pilotażu Podstawowego;
• 8 Eskadra na 9 Eskadrę Pilotażu Podstawowego.

Wiosną 1958 rozpoczął się kolejny etap reorganizacji systemu wojskowego szkolnictwa lotniczego i przejście z systemu eskadr na pułki, gdyż przyjęcie nowego sprzętu wymagało innego, znacznie rozbudowanego systemu zaopatrzenia i zabezpieczenia^[5]. Zmiany przeprowadzono na podstawie rozkazu organizacyjnego MON nr 075/Org. z dnia 31 grudnia 1957 oraz rozkazu organizacyjnego DWL i OPL OK nr 02/Org. z dnia 29 stycznia 1958, w związku z którymi szkoła przeszła na etat nr 20/466. 2 Eskadra Pilotażu Bojowego w lutym 1958 weszła w skład sformowanego w Radomiu 60 Lotniczego Pułku Szkolnego, będącego w strukturze OSL nr 5^[6][7][8].

• por. pil. Stanisław Kopacz (1951-1952)
• kpt. pil. Józef Kowalski (1952-1953)
• kpt. pil. Feliks Skrzeczkowski (1953-1954)
• kpt. pil. Michał Skowroński (1954-1955)
• mjr pil. Władysław Sobaczewski (1955-1956)
• mjr pil. Marian Lipczyński (1956-1958)

• dowódca eskadry
• zastępca dowódcy eskadry ds. politycznych
  • sekretarz POP
  • instruktor ZMP
• szef sztabu
  • szef łączności
  • instruktor WF
  • szef eskadry
  • kancelista
  • maszynistka
  • instruktor wyszkolenia spadochronowego
  • układacz spadochronowy
• nawigator eskadry
• pomocnik dowódcy eskadry ds. wyszkolenia bojowego
  • dowódcy klucza
  • piloci instruktorzy
  • technik klucza
  • starszy mechanik lotniczy
  • mechanik lotniczy
  • starszy silnikowy
  • mechanik przyrządów lotniczych
  • mechanik instalacji elektrycznej
  • mechanik uzbrojenia lotniczego
  • majster radiowy
• pomocnik dowódcy eskadry ds. liniowych
  • lekarz
  • felczer
  • dowódca kompanii podchorążych
  • szef kompanii podchorążych
  • podoficer gospodarczy
• pomocnik dowódcy eskadry ds. inż.-eksploatacyjnych
  • inżynier osprzętu
  • inżynier uzbrojenia
  • starzy technik eksploatacyjny
  • technik osprzętu
  • technik uzbrojenia

Samoloty 3 Eskadry Pilotażu Bojowego Oficerskiej Szkoły Lotniczej im. F. Żwirki i S. Wigury w latach 1951 - 1958

Na wyposażeniu eskadry były samoloty:^[3]

• Jak–9
• Jak-9P
• Jak-11
• U Jak-17
• Jak-23
• MiG-15
• UTIMiG-15

• Józef Zieliński (red.): Polskie lotnictwo wojskowe 1945-2010: rozwój, organizacja, katastrofy lotnicze. Warszawa: Bellona SA; Wojskowe Stowarzyszenie Społeczno-Kulturalne „SWAT”, 2011. ISBN 978-83-1112-14-09.
• Józef Zieliński [red.]: Dowódcy pułków lotnictwa polskiego 1921 - 2000. Poznań: Redakcja Czasopism WLOP, 2001. ISBN 83-909008-6-6.
• Józef Zieliński, Marian Mikołajczuk: Historia polskiego lotnictwa wojskowego 1945 -1962. Warszawa: ZP Grupa Sp. z o.o.; Wojskowe Stowarzyszenie Społeczno-Kulturalne „SWAT”, 2010. ISBN 978-83-61529-78-1.
• Janusz Ziółkowski, Andrzej Marciniuk: Wyższa Szkoła Oficerska Sił Powietrznych, 75 lat Dęblińskiej Szkoły Orląt. Toruń-Dęblin: Adam Marszałek, 2001. ISBN 83-7174-711-X.
• Andrzej Marciniuk: Wyższa Szkoła Oficerska Sił Powietrznych, Zeszyty Naukowe, Radom Zasłużony Ośrodek Wojskowego Szkolnictwa Lotniczego, Materiały z Konferencji Naukowej 15-16 IV 2005r. Dęblin: Zeszyty Naukowe Wyższej Szkoły Oficerskiej Sił Powietrznych, 2006. ISSN 1641-9723.
• Leonard Woroniecki [red.]: Oficerska Szkoła Lotnicza w Radomiu 1951 - 1964. Warszawa: Ministerstwo Obrony Narodowej, 1967, s. 59-60; mps. Biblioteka WAP, obecnie Akademia Obrony Narodowej.
• D. Kondej [red.]: Oficerska Szkoła Lotnicza im. kpt. pil. F. Żwirki i inż. S. Waligóry w Radomiu 1951-1964. Warszawa: Ministerstwo Obrony Narodowej, 2000, s. 56; mps. Biblioteka Akademii Obrony Narodowej.
• Tadeusz Kmiecik [red]: Polskie lotnictwo wojskowe 1945-1962: organizacja, szkolenie i problemy kadrowe. Warszawa: 2002. ISBN 83-87226-29-7.