Zimozielone lub zrzucane podczas zimy. Skrętoległe, naprzeciwległe lub odziomkowe. Liście pojedyncze lub złożone (1–3-krotnie pierzaste lub 2–3-krotnie trójdzielne)[3]. U niektórych gatunków zmodyfikowane w ciernie. Blaszka liściowa u części gatunków skórzasta, całobrzega lub na brzegu ząbkowana, czasem z kolczastymi ząbkami[4]. Liścienie zrastają się często w jeden[6].
Promieniste, obupłciowe, drobne lub średnich rozmiarów. Pojedyncze lub zebrane w kątowe lub szczytowe kwiatostany (grona, kłosy, baldachy, wierzchotki i wiechy). Kwiaty siedzące lub szypułkowe. Kielich okazały (często trudny do odróżnienia od korony), z 6–9 działek, w dwóch lub trzech okółkach. Działki odpadają podczas przekwitania. Płatków korony jest 6–12, zwykle mają kolor biały i kremowy (Podophylloideae i Nandinoideae), żółty lub pomarańczowy (Berberidoideae)[3]. U rodzaju Achlys okwiatu brak. Charakterystyczne dla wielu przedstawicieli rodziny jest wykształcanie 4–8 listków miodnikowych[5]. Pręcików 6 w dwóch okółkach (3+3)[3]. Pyłek uwalniany jest dwoma klapkami, tylko u Nandina podłużnym pęknięciem[5]. Słupek z górną zalążnią jednokomorową, powstającą z pojedynczego owocolistka (dawniej sądzono, że zalążnia jest tylko pozornie pojedyncza i powstaje w istocie z dwóch lub trzech owocolistków)[3][7][5]. Szyjka słupka krótka, często znamię siedzące, często podzielone na trzy łatki[7]. W zalążni zalążki liczne, rzadko pojedynczy. Szyjka czasem jest trwała, zachowuje się na owocu jako dzióbek[3].
Zwykle mięsiste jagody, rzadziej suche torebki i mieszki[3][7], rzadko orzeszek[5]. Owoc zawiera jedno lub wiele nasion[3]. Nasiona często z elajosomem, z drobnym zarodkiem i obfitym bielmem[7]. Mrówki wabione bogatym w tłuszcze elajosomem przyczyniają się do rozsiewania nasion[5].
W obrębie rodziny wyróżnia się kilka linii rozwojowych w randze podrodzin[2], w niektórych systemach (np. w systemie Reveala z lat 1994–1999) podnoszone do rangi rodzin (wówczas wszystkie opisane tu rośliny razem włączane są do rzędu berberysowcówBerberidales Dumort.).
berberysowate
Podophylloideae Eaton
Nandinoideae Heintze
Berberidoideae Kosteletzky
Podrodzina Podophylloideae Eaton w systemie Takhtajana ujmowana była w randze rodziny Podophyllaceae A.P. de Candolle, 1821. Należą tu 4 rodzaje. Centrum różnicowania i występowania tych roślin to Chiny. Najbardziej prymitywnym przedstawicielem jest rodzaj Diphylleia, pozostałe tworzą dwie linie rozwojowe. W jednej wyewoluowały rośliny autogamiczne z siostrzanych rodzajów Dysosma i Sinopodophyllum, w drugiej wykształciły się rośliny allogamiczne zaliczane do rodzaju Podophyllum[8].
Podrodzina Nandinoideae obejmuje jeden rodzaj o zasięgu obejmującym Chiny i Japonię. W różnych systemach (np. system Reveala z 1999) rodzaj ten zaliczany był do monotypowej rodziny Nandinaceae Horan[9].
Podrodzina Berberidoideae obejmuje dziewięć pozostałych rodzajów, liczących 675 gatunków, z czego 600 należy do rodzaju berberys, a 55 do rodzaju mahonia[10][11]:
Gromada okrytonasienne (Magnoliophyta Cronquist), podgromada Magnoliophytina Frohne & U. Jensen ex Reveal, klasa Ranunculopsida Brongn., podklasa jaskrowe Takht. ex Reveal, nadrząd Ranunculanae Takht. ex Reveal, rząd berberysowce Dumort., rodzina berberysowate (Berberidaceae Juss.)[12].
W systemie Armena Tachtadżiana zarówno z 1997, jak i z 2009, rodzina berberysowatych jest wąsko ujmowana – obejmuje tylko rodzaje mahoniaMahonia i berberysBerberis. Pozostałe rodzaje zaliczane do niej w systemach APG tworzą osobne rodziny: Nandinaceae (monotypowa z rodzajem nandina), Ranzaniaceae (także tylko z jednym rodzajem – Ranzania), Podophyllaceae dzielone na podrodziny Leonticoideae, Epimedioideae i Podophylloideae. Wszystkie te taksony łączone są w rząd berberysowcówBerberidales[13][7].
Przypisy
↑Michael A.M.A.RuggieroMichael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20](ang.).
