Bignoniowate (Bignoniaceae Juss.) – rodzina roślin z rzędu jasnotowców (Lamiales). Należy tu ok. 800 gatunków grupowanych w 110 rodzajach[2]. Zaliczane tu rośliny to na ogół zawsze zielone drzewa, krzewy i pnącza występujące głównie w strefie tropikalnej. Najbardziej zróżnicowane są w tropikalnej Ameryce Południowej. Nieliczni przedstawiciele występują w klimacie umiarkowanym Ameryki Północnej i Azji Wschodniej[2][3]. Liczne gatunki uprawiane są jako rośliny ozdobne, przyprawowe, barwierskie, lecznicze, włókiennicze i dostarczające drewna[4]. Z owoców dzbaniwa kalebasowego wyrabia się instrumenty muzyczne i naczynia[3].
Na ogół naprzeciwległe, rzadziej okółkowe[4][3], bardzo rzadko także skrętoległe[3]. Zwykle złożone pierzasto (czasem wielokrotnie[3]), dłoniasto lub trójlistkowe, rzadziej pojedyncze (surmia). Listki szczytowe u roślin pnących zwykle zmodyfikowane w pojedyncze lub rozgałęzione wąsy czepne[4]. Blaszki liściowe zwykle całobrzegie, klapowane pierzasto lub dłoniasto, rzadko ząbkowane. Liście osadzone są na ogonkach, bez przylistków lub pochew. Na pąkach i końcach blaszek liściowych występują pozakwiatowe miodniki[3].
Pojedyncze lub zebrane w szczytowe albo wyrastające z kątów liści grona[4], także wiechy i wierzchotki dwuramienne[3]. Zawsze grzbieciste i obupłciowe[3]. Kielich tworzony jest z 5 zrośniętych działek, czasem dwuwargowy, rzadko z podwojonym brzegiem, dzwonkowaty[4], często zaś z miodnikami od zewnątrz[3]. Korona kwiatu tworzona jest przez 5 zrośniętych płatków, zwykle rurkowata lub dwuwargowa[4]. Pręciki najczęściej w liczbie 4 dwusilnych (dwa dłuższe, dwa krótsze) z piątym wykształconym jako prątniczek[3], czasem 5, przy czym czasem tylko dwa są płodne, pozostałe wykształcone jako prątniczki. Ich nitki zwykle są zrośnięte z rurką korony[4]. Zalążnia górna[3] powstaje z dwóch owocolistków i jest zwykle dwukomorowa, ale u Tourrettia jest czterokomorowa z powodu przegrody, a w plemionach Crascentieae i Eccremocarpeae jednokomorowa[4]. W górnej części zalążni często wykształcają się miodniki, poza tym obecne zwykle w formie dysku miodnikowego. Pojedyncza nitka słupka zwieńczona jest główkowatym lub rozwidlonym znamieniem[3].
Gromada okrytonasienne (Magnoliophyta Cronquist), podgromada Magnoliophytina Frohne & U. Jensen ex Reveal, klasa Rosopsida Batsch, podklasa jasnotowe (Lamiidae Takht. ex Reveal), nadrząd Lamaianae Takht., rząd jasnotowce (Lamiales Bromhead, rodzina bignoniowate (Bignoniaceae Juss.)[7]
Przypisy
↑Michael A.M.A.RuggieroMichael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20](ang.).
↑ abcdefghijklmMaarten J. M. Christenhusz, Michael F. Fay, Mark W. Chase: Plants of the World: An Illustrated Encyclopedia of Vascular Plants. Richmond, Chicago: Kew Publishing, The University of Chicago Press, 2017, s. 566-568. ISBN 978-1-84246-634-6.
↑ abcdefghijHeywood V. H., Brummitt R. K., Culham A., Seberg O.: Flowering plant families of the world. Ontario: Firely Books, 2007, s. 62-64. ISBN 1-55407-206-9.
↑MieczysławM.CzekalskiMieczysławM., Rośliny ozdobne do dekoracji wnętrz, Poznań: Wydawnictwo Akademii Rolniczej w Poznaniu, 1996, s. 193, ISBN 83-7160-011-9.
↑Ludmiła Karpowiczowa (red.): Słownik nazw roślin obcego pochodzenia łacińsko-polski i polsko-łaciński. Warszawa: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, 1973, s. 36.
↑Crescent Bloom: Bignoniaceae. The Compleat Botanica. [dostęp 2010-04-09]. (ang.).
