Cmentarz wojenny nr 192 – Lubcza

Cmentarz wojenny nr 192
Lubcza

nr rej. A-32/M z 13.11.2005
Państwo	Polska
Miejscowość	Lubinka
Typ cmentarza	wojenny
Stan cmentarza	nieczynny
Powierzchnia cmentarza	3444 m²
Liczba pochówków	675
Liczba grobów	57+267
Data ostatniego pochówku	1915
Architekt	Gustav Rossmann
Położenie na mapie gminy Pleśna Cmentarz wojenny nr 192 Lubcza
Położenie na mapie Polski Cmentarz wojenny nr 192 Lubcza
Położenie na mapie województwa małopolskiego Cmentarz wojenny nr 192 Lubcza
Położenie na mapie powiatu tarnowskiego Cmentarz wojenny nr 192 Lubcza
49°54′35,5″N 20°53′31,0″E/49,909861 20,891944
Multimedia w Wikimedia Commons

Cmentarz wojenny nr 192 – Lubcza – austriacki, zabytkowy cmentarz z I wojny światowej w Lubince, województwie małopolskim, powiecie tarnowskim, w gminie Pleśna. Jeden z ponad 400 zachodniogalicyjskich cmentarzy wojennych zbudowanych przez Oddział Grobów Wojennych C. i K. Komendantury Wojskowej w Krakowie. W VI okręgu tarnowskim cmentarzy tych jest 63^[1].

Cmentarz znajduje się na wzgórzu, na skraju lasu^[2]. Jest jednym z większych cmentarzy w okręgu tarnowskim. Zaprojektowany został przez Gustava Rossmanna. Ogrodzenie zróżnicowane. Część ogrodzenia tworzy kamienny mur, większość w postaci metalowego lub drewnianego płotu osadzonego na murowanych z kamienia słupkach. Wejście przez wysoką, dwuskrzydłową, metalową furtkę osadzoną na dwóch wysokich, kamiennych słupach nakrytych betonowymi głowicami. Elementem centralnym jest neorenesansowa kaplica o wysokości 17 m z tablicą inskrypcyjną w języku niemieckim. W tłumaczeniu na język polski napis brzmi: Twardzi jak ta góra odpieraliśmy najeźdźców; teraz leżymy w wiernych objęciach ziemi, którą obroniliśmy^[3].

Kaplicę wybudowano na niewielkim, naturalnym tarasie. W jego narożnikach umieszczono niskie, ale masywne betonowe słupki z płaskimi, ośmiobocznymi ostrosłupami. Wewnątrz kaplicy ołtarz z dużym, betonowym krzyżem łacińskim. Na dużym placu przed kaplicą i wokół kaplicy pochowano żołnierzy. Są 4 typy nagrobków:

• stele z tabliczkami imiennymi i żeliwnymi krzyżami maltańskimi zwieńczonymi wieńcem laurowym,
• stele z tabliczkami imiennymi i żeliwnymi krzyżami lotaryńskimi zwieńczonymi wieńcem laurowym,
• osadzone na betonowym cokole krzyże łacińskie z tabliczkami imiennymi, nakryte zębatym daszkiem,
• osadzone na betonowym cokole krzyże lotaryńskie z tabliczkami imiennymi, nakryte zębatym daszkiem^[3].

• 
  Brama
• 
  Kaplica
• 
  Fragment cmentarza ze stelami
• 
  Krzyż na cokole
• 
  Narożnik kaplicy
• 
  Plan cmentarza
• 
  Stela
• 
  Stela
• 
  Ołtarz i krzyż w kaplicy

W 1914 i 1915 r. na linii Dunajca toczyły się zażarte walki między wojskami rosyjskimi i austro-węgierskimi. W 57 grobach zbiorowych i 267 pojedynczych pochowano tu 457 żołnierzy austro-węgierskich i 218 żołnierzy rosyjskich. Żołnierze armii austro-węgierskiej należeli do wielu narodowości. Walczyli m.in. w 1.,2.,3 i 4. pułku cesarskich strzelców tyrolskich, 14. pułku piechoty rekrutującym żołnierzy w okolicach Linzu i Grazu, 81. pułk piechoty z żołnierzami z okolic czeskiej Jihlavy, 59. pułku piechoty, który w 1914 r. składał się w 98% z Austriaków z okolic Salzburga, 95. pp rekrutującym w 1914 r. żołnierzy w okolicach Czortkowa (obecnie na Ukrainie), 28. praskiego pułku piechoty, II i III. Pułku strzelców cesarskich, 9. pułk piechoty honwedu złożonego z Węgrów^[4].

Już na uroczystości Wszystkich Świętych 1915 r. na cmentarzu wybudowano drewnianą kaplicę według projektu Jana Szczepkowskiego. Odprawiono w niej mszę świętą. Zachowały się szkice i zdjęcia archiwalne kaplicy. Później Austriacy wybudowali nową kaplicę i wokół niej cmentarz. Po II wojnie ranga cmentarzy z I wojny w świadomości społeczeństwa i ówczesnych władz zmalała, i cmentarze ulegały w naturalny sposób niszczeniu przez czynniki pogody i roślinność. Dopiero od lat 90. zaczęto bardziej dbać o cmentarze z I wojny światowej^[1]. W 2005 r. został uznany za zabytek. Później gruntownie go odremontowano i w 2018 roku cmentarz jest w bardzo dobrym stanie^[3].