Urodził się w 1939 roku w Milwaukee (stan Wisconsin). Jego ojciec był pracownikiem administracyjnym służb ochrony dzikiej przyrody. Syn od dzieciństwa interesował się przyrodą tropikalną. W wieku 14 lat odbył pierwszą wyprawę do Meksyku z zamiarem kolekcjonowania motyli[3].
Praca doktorska D.H. Janzena dotyczyła mutualizmu między mrówkami i akacjami[3]. Artykuł pt. Coevolution of Mutualism Between Ants and Acacias in Central America, zawierający wyniki badań, opublikowano w 1966 roku w wydawanym przez Society for the Study of Evolution czasopiśmie Evolution[9].
W kolejnych latach Janzen pracował na stanowiskach:
1991 – założyciel Instituto Nacional de Biodiversidad (Costa Rica)[10]
Był opiekunem naukowym przyszłych znanych biologów (m.in. Richard Karban, John F. Fox, Carol Augspurger, Jon J. Sullivan, Colleen B. Hitchcock, Doyle Benton McKey, George C. Stevens). Swoje interdyscyplinarne badania ekosystemów tropikalnych prowadzi we współpracy z licznymi zespołami biologów. Wieloletnim współpracownikiem jest m.in. Winnie Hallwach[11] – żona i współtwórczyni Area de Conservación Gaunacaste w Kostaryce, wprowadzonego w 1999 roku na listę światowego dziedzictwaUNESCO. Badając bioróżnorodność owadów tropikalnych konsekwentnie zmierza do wyjaśnienia molekularnych podstaw ewolucji i struktury ekosystemów[12]. Jest przewodniczącym Guanacaste Dry Forest Conservation Fund[12] oraz aktywnym działaczem Consortium for the Barcode of Life (CBOL) i International Barcode of Life (iBOL; m.in. program BIOSCAN 2019–2025, który umożliwi np. prognozowanie zmian bioróżnorodności w odpowiedzi na czynniki antropogeniczne[13][14]).
W początkowym okresie pracy Janzen kontynuował badania interakcji między tropikalnymi zwierzętami i roślinami, rozpoczęte w czasie pracy doktorskiej. Wynikami zainteresowali się przedstawiciele ekologii chemicznej (ang. Chemical Ecology)[15], m.in. Arthur Bell i Paul Feeny. Wspólnie z nimi Daniel H. Janzen wyjaśnił znaczenie lewodopy (bezpośredni prekursor dopaminy) w naturalnej ochronie środkowoamerykańskiego pnącza Mucuna przed owadami zjadającymi nasiona i gryzoniami[3][16].
Na początku lat 80. XX w. głównym obiektem badań Janzena stały się tropikalne gąsienice. Zajmuje się ich historią naturalną, inwentaryzacją, badaniami ich pasożytów i bioróżnorodności mikrobiologicznej (z wykorzystaniem technik kodowania DNA; zob. barkod DNA)[17].
Liczne publikacje dotyczyły konieczności utrzymania tropikalnej różnorodności biologicznej poprzez racjonalną ochronę naturalnych ekosystemów. Wraz z Winnie Hallwachs zbudował podstawy dla utworzenia Parku Narodowego Guanacaste w północno-zachodniej Kostaryce (zob. geografia Kostaryki) i całego systemu parków narodowych Kostaryki (Área de conservación Guanacaste, ACG)[2]. W 1999 roku obszar został wpisany na Listę światowego dziedzictwaUNESCO). Zabiega o fundusze na utrzymanie ACG oraz o upowszechnienie wiedzy społeczeństwa o znaczeniu dzikich terenów tropikalnych dla zrównoważonego rozwoju i indywidualnej jakości życia w tropikach i w skali globalnej[17].
Janzen zaleca stosowanie technik ochrony środowiska w możliwie największym stopniu wykorzystujących procesy zachodzące w naturalnych cyklach biogeochemicznych (uważa, że ludzkie społeczności są częścią ekosystemów). Przykładem takiego działania był kontrowersyjny eksperyment zespołu Princeton University (T. Treuer, D. Janzen, W. Hallwachs i in.), przeprowadzony w 1998 roku w porozumieniu z producentem soków pomarańczowych Del Oro, działającym w bezpośrednim sąsiedztwie Parku Narodowego Guancaste. Firma uzyskała zgodę na swobodne nieodpłatne składowanie odpadowej skórki pomarańczowej z produkcji na przekazanej parkowi części swojego terenu (praktycznie martwego). W wyniku umowy tysiąc ciężarówek zrzuciło tam ok. 12 tys. ton odpadów, które wkrótce przekształciły się w szlam wypełniony larwami much, a po ok. sześciu miesiącach – w czarną gliniastą ziemię. Eksperyment został przerwany po wyroku Sądu Najwyższego Kostaryki, rozpatrujący oskarżenie Del Oro przez TicoFruit (firma konkurencyjna) o „zbezczeszczenie parku narodowego”. Odwiedzając teren eksperymentu po 15 latach stwierdzono, że suchy krajobraz przekształcił się w gęstą dżunglę[18][19].
Publikacje
W bazie Schoolar Google zamieszczono niemal 800 publikacji (autorstwo i współautorstwo)[20], spośród których wyróżnia się ponad 190 prac istotnych dla nauki o ewolucji, o wysokim prawdopodobieństwie cytowań[21]. W artykule Profile of Daniel H. Janzen, opublikowanym w PNAS w 2017 roku, Tinsley H. Davis przytoczył dziewięć spośród nich[3]:
Janzen D.H. (1966), Coevolution of mutualism between ants and acacias in Central America, Evolution 20:249–275
Janzen D.H. (1971), Seed predation by animals, Annu Rev Ecol Syst 2:465–492
Janzen D.H., Hallwachs W. (2016), DNA barcoding the Lepidoptera inventory of a large complex tropical conserved wildland Area de Conservacion Guanacaste, northwestern Costa Rica, Genome 59:641–660
Rehr S.S., Janzen D.H., Feeny P.P. (1973), L-dopa in legume seeds: A chemical barrier to insect attack, Science 181:81–82
Janzen D.H. (2000), Costa Rica’s Area de Conservaci ´on Guanacaste: A long march to survival through non-damaging biodevelopment, Biodiversity 1:7–20
Ge D. i wsp. (2017), Varying and unchanging whiteness on the wings of dusk-active and shade-inhabiting Carystoides escalantei butterflies, Proc Natl Acad Sci USA 114:7379–7384
Hebert P.D.N., Penton E.H., Burns J.M., Janzen D.H., Hallwachs W. (2004), Ten species in one: DNA barcoding reveals cryptic species in the neotropical skipper butterfly Astraptes fulgerator, Proc Natl Acad Sci USA 101:14812–14817
Janzen D.H.v i wsp. (2017), Nuclear genomes distinguish cryptic species suggested by their DNA barcodes and ecology, Proc Natl Acad Sci USA 114:8313–8318
Janzen D.H., Hallwachs W. (2011), Joining inventory by parataxonomists with DNA barcoding of a large complex tropical conserved wildland in northwestern Costa Rica, PLoS One 6:e18123
Wyniki badań bioróżnorodności i oddziaływań międzygatunkowych w środowiskach tropikalnych (od lat 1980. głównie gąsienic tropikalnych) zostały przedstawione w ok. 430 publikacjach, ważnych dla instytucji ochrony środowiska[17]. Książka Costa Rican natural history, wydana po raz pierwszy w 1984 roku, była wznawiana ośmiokrotnie[22].
Wyróżnienia
Wyrazem uznania dla osiągnięć D.H. Janzena są m.in.[23][4]
↑Howell V. Daly. [w:] Strona internetowa Department of Environmental Science, Policy and Management [on-line]. Regents of the University of California. [dostęp 2019-04-23]. (ang.).
↑ abDaniel H. Janzen. [w:] Academic Genealogy of Evolutionary Biology [on-line]. [dostęp 2019-04-23]. (ang.).
↑Jerrold Meinwald, Thomas Eisner. Chemical ecology in retrospect and prospect. „Proceedings of the National Academy of Sciences (PNAS)”. 105 (12), s. 4539–4540, 2008-03-25. United States National Academy of Sciences. ISSN0027-8424. (ang.).
↑Timothy L. H. Treuer, Jonathan J. Choi, Daniel H. Janzen, Winnie Hallwachs, Daniel Peréz‐Aviles, Andrew P. Dobson, Jennifer S. Powers, Laura C. Shanks, Leland K. Werden, David S. Wilcove. Low‐cost agricultural waste accelerates tropical forest regeneration. „Restortion Ecology”. 26 (2), s. 275–283, 2018-03 (First Published: 2017-08-21). Society for Ecological Restoration. DOI: 10.1111/rec.12565. (ang.).
.jpg)
