|
Eugeniusz Baziak
Eugeniusz Juliusz Baziak[1] (ur. 8 marca 1890 w Tarnopolu, zm. 15 czerwca 1962 w Warszawie) – polski duchowny rzymskokatolicki, doktor teologii, biskup pomocniczy lwowski w latach 1933–1944, arcybiskup koadiutor lwowski w 1944, arcybiskup metropolita lwowski w latach 1944–1962, biskup koadiutor krakowski w 1951, administrator apostolski archidiecezji krakowskiej w latach 1951–1962. ŻyciorysUrodził się 8 marca 1890 w Tarnopolu[2]. Kształcił się w tamtejszym C.K. Wyższym Gimnazjum, gdzie w 1908 złożył egzamin dojrzałości[3][2]. Następnie studiował na wydziale teologicznym uniwersytetu we Lwowie i zdobywał formację w miejscowym seminarium duchownym[2]. Święceń prezbiteratu udzielił mu 14 lipca 1912 w Przemyślanach[4] biskup pomocniczy lwowski Władysław Bandurski[5]. W 1921 na lwowskim Uniwersytecie Jana Kazimierza uzyskał doktorat z teologii[2] na podstawie dysertacji Walka Pana Jezusa z Faryzeuszami[1]. Po przyjęciu święceń kapłańskich pracował jako wikariusz i katecheta w Żółkwi i w Tarnopolu[4][6]. W czasie I wojny światowej został powołany do armii austriackiej jako kapelan. Podczas posługi wśród chorych żołnierzy zaraził się tyfusem plamistym. Zwolniony ze służby pod koniec wojny, został administratorem parafii w Tarnopolu. Od 1919 był prefektem, a od 1924 wicerektorem seminarium duchownego we Lwowie[4]. W 1931 został proboszczem parafii kolegiackiej w Stanisławowie[2] i dziekanem dekanatu stanisławowskiego[4]. W tym samym roku został obdarzony godnością kanonika lwowskiej kapituły metropolitalnej, a rok później infułata[4]. 15 września 1933 papież Pius XI mianował go biskupem pomocniczym archidiecezji lwowskiej[4] ze stolicą tytularną Phocaea[5]. Święcenia biskupie otrzymał 5 listopada 1933 w bazylice archikatedralnej Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny we Lwowie[7]. Udzielił mu ich arcybiskup metropolita lwowski Bolesław Twardowski w asyście biskupów tarnowskich: diecezjalnego Franciszka Lisowskiego i pomocniczego Edwarda Komara[5]. Od 1933 piastował urząd rektora lwowskiego seminarium, ponadto był kustoszem kapituły metropolitalnej[4] i asystentem archidiecezjalnej Akcji Katolickiej[2]. W czasie II wojny światowej pozostał we Lwowie[2]. Pomimo szykan ze strony okupantów sowieckich i hitlerowskich wykonywał swoje obowiązki, m.in. zabiegając o funkcjonowanie zlikwidowanego w 1939 przez Sowietów seminarium, udzielając święceń kapłańskich i wizytując parafie[4]. Prowadził także działalność dobroczynną[8] i informował Stolicę Apostolską o sytuacji we wschodniej Polsce[2]. Na wniosek arcybiskupa Bolesława Twardowskiego 1 marca 1944 papież Pius XII[2] mianował go arcybiskupem koadiutorem archidiecezji lwowskiej i arcybiskupem tytularnym Parium[5]. Rządy w archidiecezji przejął 22 listopada 1944[2]. Od 1945 był wzywany przez władze sowieckie na całonocne przesłuchania[4], podczas których nakłaniano go do wyjazdu do Polski[8]. Nie ulegał tym namowom do czasu pogorszenia się sytuacji Kościoła we Lwowie. W kwietniu 1946 opuścił Lwów, by od sierpnia 1946 rezydować w Lubaczowie[4], leżącym w polskiej części archidiecezji lwowskiej[6]. Z inicjatywy kardynała Adama Stefana Sapiehy[2] 20 kwietnia 1951 Pius XII[4] mianował go biskupem koadiutorem archidiecezji krakowskiej[5], pozostawiając na urzędzie arcybiskupa metropolity lwowskiego[6]. Jednocześnie, na wypadek śmierci kardynała Adama Stefana Sapiehy, został wyznaczony na administratora apostolskiego archidiecezji z władzą biskupa rezydencjalnego[4]. Obowiązki biskupa koadiutora objął 3 maja 1951, natomiast 23 lipca 1951 przejął rządy w archidiecezji[1]. W Krakowie był również represjonowany przez władze komunistyczne[4]. Za odmówienie potępienia księży aresztowanych pod zarzutem szpiegostwa zastosowano wobec niego areszt domowy[8]. W grudniu 1952 sam oskarżony o szpiegostwo, został aresztowany, a po kilku dniach zwolniony[8] z zakazem przebywania w obydwu archidiecezjach podlegającym jego jurysdykcji[6]. Do czasu powrotu do Krakowa w grudniu 1956[2] mieszkał w domu matki i siostry w Tarnowie[8]. W lutym 1962 członkowie kapituły krakowskiej zwrócili się do papieża Jana XXIII z prośbą o mianowanie go arcybiskupem metropolitą krakowskim z równoczesnym połączeniem unią personalną archidiecezji lwowskiej i krakowskiej. W następnym miesiącu powiadomiony przez prymasa Stefana Wyszyńskiego, że papież ustanowił go arcybiskupem metropolitą krakowskim i administratorem apostolskim archidiecezji lwowskiej, wyraził na to kanoniczną zgodę. Jednocześnie skierował do papieża prośbę, aby ze względu na głosy wiernych, pozostał arcybiskupem lwowskim. Nominacja papieska nie została jednak ogłoszona z powodu jego śmierci[4]. Konsekrował biskupów pomocniczych krakowskich: Karola Wojtyłę (1958), późniejszego papieża Jana Pawła II, i Juliana Groblickiego (1960), a także biskupów tarnowskich: pomocniczego Michała Blecharczyka (1958) i diecezjalnego Jerzego Ablewicza (1962). Był współkonsekratorem podczas sakry biskupa pomocniczego przemyskiego Wojciecha Tomaki (1934), biskupa pomocniczego tarnowskiego Jana Stepy (1946) i biskupa Wincentego Urbana (1960)[5]. Zmarł w wyniku zawału serca 15 czerwca 1962 w Warszawie[2], gdzie przebywał na obradach Konferencji Episkopatu Polski[8]. Pochowany został 19 czerwca 1962 w krypcie pod kaplicą Zebrzydowskich w katedrze na Wawelu[1]. OdznaczeniaW 1932 prezydent RP Ignacy Mościcki nadał mu Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski[9]. Przypisy
Linki zewnętrzne
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
