|
Gubernia wołyńska
   Gubernia wołyńska (ros. Волынская губерния, do 1796 roku namiestnictwo izasławskie) – południowo-zachodnia gubernia Imperium Rosyjskiego istniejąca w latach 1792–1925, utworzona po II rozbiorze z terytorium województwa wołyńskiego i zachodniego skrawka (z Żytomierzem) województwa kijowskiego Rzeczypospolitej. Centrum administracyjnym był do 1795 Zasław, później do 1804 Nowogród Wołyński. Od 1804 Żytomierz.
W latach 1819–1830 gubernia wołyńska pozostawała pod naczelnym zarządem administracyjnym wielkiego księcia Konstantego[1]. Od 1832 weszła w skład Kraju Południowo-Zachodniego (generał-gubernatorstwo kijowskie). Po traktacie ryskim zachodnia część guberni znalazła się w Polsce i utworzono z jej terenów województwo wołyńskie. Z pozostałej przy ZSRR części w 1923 utworzono 4 okręgi: korosteński, nowogrodzki, szepetowski i żytomierski. Ujezdy (powiaty)
PołożenieGubernia wołyńska znajdowała się na granicy z Galicją. Część południowa poprzecinana była wyniesieniami, których kulminacją była Góra Awratyńska w pobliżu Krzemieńca 1328 stóp (405 m) (najwyższy ówczesny punkt Rosji Europejskiej z wyłączeniem Uralu, Krymu i wschodnich Gór Archangielskich). Część północna guberni była terytorium płaskim, bagnisto-nizinnym, pokrytym torfowiskami i lasami, należała do Polesia Pińskiego. Warunki naturalneNa północy znajdowały się gleby błotniste i piaszczyste, w części środkowej – gliniaste i kurzowe, miejscami kamieniste, na południu dobry czarnoziem. Lasy zajmowały 2136 tys. dziesięcin (23337 km²) (32% obszaru), położone na północy, część południowa bezleśna. Rzek stosunkowo dużo, wszystkie, z wyjątkiem Bugu i Teterewa wpadały do Prypeci, wiele z nich było spławnych. Statki poruszały się po Bugu, Styrze, Horyni. Bogactwa mineralne: granit, kryształ górski, gliny ceramiczne, torf, rudy żelaza. Znaleziono ale nie wydobywano: grafit, węgiel kamienny, bursztyn. Klimat umiarkowany, średnioroczna temperatura dla Żytomierza +7,6 °C. GospodarkaGłówny produkt rolny: żyto ozime: (średnio w latach 1900 — 1904: 32,7 mln pudów), pszenica ozima (średnio 16,8 mln pudów), jęczmień (średnio 7,2 mln pudów), owies (śr. 19,4 mln pudów), gryka (śr. 3,6 mln pudów), proso (śr. 2,3 mln pudów), groch (śr. 2 mln pudów), ziemniaki (śr. 53 mln pudów), buraki cukrowe (około 2 mln berkowców), tytoń i chmiel. Sadownictwo rozwinęło się głównie na południu: brzoskwinie, morele i winogrona. W okolicach lesistych chłopi zajmowali się pszczelnictwem (182 tys. pni, 35 tys. pudów miodu, wosku 4 tys. pudów). Hodowla rozwinęła się dzięki licznym pastwiskom i pokosom. W roku 1903 było 693 tys. koni (45 stadnin), bydła rogatego 4096 tys., owiec 829 tys., świń 680 tys. Wełna wykorzystywana częściowo na potrzeby Rosji, częściowo do Austrii. Fabryki i zakłady oraz przemysł drobny produkowały towary wartości 33,5 mln rubli i zatrudniały 20 tys. robotników. OświataSzkół (1903): 3003 z 129 454 uczniami.
Demografia Według pierwszego spisu powszechnego Imperium Rosyjskiego z 1897 gubernię zamieszkiwało 2 989 482 osób, Podział etniczny populacji przedstawiał się następująco[2]: Ludność w powiatach według deklarowanego języka ojczystego 1897
Podział wyznaniowy guberni 1897[3]
Generał-gubernatorowie1794—1796 — Timofiej Tutołmin … Miasta Największe miasta guberni w 1897 roku na podstawie danych z carskiego spisu powszechnego oraz porównanie przynależności administracyjnej przed rozbiorami Polski oraz przynależności państwowej w międzywojniu i współcześnie:
Literatura
Linki zewnętrzne
Przypisy
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
.svg)
