Po wybuchu I wojny światowej, od 6 sierpnia 1914 służył w Legionach Polskich pod pseudonimem „Traunicht”[2][10]. Dowodził plutonem w 3. kompanii II, a następnie III batalionu 1 pułku piechoty[2]. 22 grudnia 1914 został ciężko ranny w bitwie pod Łowczówkiem[2]. Do 1 lipca 1915 leczył się w szpitalu[11]. 9 sierpnia 1915 awansował do stopnia podporucznika[2]. 11 listopada 1915 na awansowany do stopnia porucznika, a 1 listopada 1916 kapitana[12]. Po wyleczeniu ran otrzymał przydział do 6 pułku piechoty, w którym służył do kryzysu przysięgowego jako dowódca II, a później III batalionu[2][13]. We wrześniu 1917 został aresztowany w Przemyślu i przewieziony do Warszawy[14]. W areszcie przebywał do 18 lutego 1918[14]. Po wyjściu na wolność nawiązał kontakt z konspiracją, przybrał nowy pseudonim „Melechowicz”, który z czasem stał się drugim członem jego nazwiska[14]. Współpracował z POW w Warszawie, Lublinie, Kijowie i Odessie[14].
12 czerwca 1919 objął dowództwo Batalionu Zapasowego 6 pułku piechoty Legionów w Płocku[15]. Od 10 stycznia do 31 marca 1920 był odkomenderowany na wyższy kurs aplikacyjny dowódców batalionów w Rembertowie[16]. 1 kwietnia 1920 został przydzielony do Dowództwa Okręgu Generalnego „Pomorze” na stanowisko szefa Oddziału II i IV[16]. 15 lipca 1920 został zatwierdzony w stopniu majora z dniem 1 kwietnia 1920, w piechocie, w „grupie byłych Legionów Polskich”[17]. Od 15 lipca do 31 sierpnia 1920 był organizatorem i dowódcą 263 ochotniczego pułku piechoty, a następnie pozostawał w rezerwie personalnej Dowództwa Frontu Północnego[16]. 15 września został przydzielony do Dowództwa 1 Dywizji Legionów, a 24 listopada 1920 do Dowództwa Wojska Litwy Środkowej[16].
1 czerwca 1921 pełnił służbę w Dowództwie Odcinka Kordonowego Wilno, pozostając na ewidencji macierzystego 6 pp Leg.[18] W październiku 1921 został przeniesiony do 15 pułku piechoty „Wilków” w Dęblinie[19]. Od 6 marca do 6 lipca 1922 był słuchaczem kursu dowódców piechoty dywizyjnej i pułków piechoty w Doświadczalnym Centrum Wyszkolenia Armii w Rembertowie. Egzamin z taktyki zdał z wynikiem dostatecznym, a z pozostałych przedmiotów z wynikiem dobrym[20]. W międzyczasie (3 maja 1922) został zweryfikowany w stopniu podpułkownika ze starszeństwem z dniem 1 czerwca 1919 i 229. lokatą w korpusie oficerów piechoty[21]. W lipcu 1922 został przeniesiony do 16 pułku piechoty w Tarnowie na stanowisko zastępcy dowódcy pułku[22][23]. W kwietniu 1924 został przeniesiony do 54 pułku piechoty Strzelców Kresowych w Tarnopolu na stanowisko zastępcy dowódcy pułku[24][25]. 22 maja 1925 został zatwierdzony na tym stanowisku[26]. 31 marca 1927 został przeniesiony do 40 pułku piechoty we Lwowie[27][28][29]. 1 stycznia 1928 został mianowany pułkownikiem ze starszeństwem z dniem 1 stycznia 1928 i 15. lokatą w korpusie oficerów piechoty[30][31]. Z dniem 3 lutego 1928 został przeniesiony służbowo do Doświadczalnego Centrum Wyszkolenia w Rembertowie, w charakterze słuchacza III unifikacyjnego trzymiesięcznego kursu dowódców pułków[32]. 17 listopada 1936 inspektor armii, generał dywizji Kazimierz Fabrycy wystawił mu następującą opinię: „Bardzo dobry w terenie i z wojskiem. Na mapie wychodzi gorzej. Wychowawca słaby. Upija się - wysłany przez dcę OK do lecznicy na 3 miesiące. Typ dobrego bojowego dcy, z którym nie wiadomo co zrobić w czasie pokoju”. 12 stycznia 1937 został przeniesiony do dyspozycji dowódcy Okręgu Korpusu Nr VI we Lwowie[33][34][35].
Był żonaty z Teresą (zm. 1971 w Londynie)[40], z którą miał dwóch synów: Zdzisława Karola (1920–2011), porucznika 7 pułku artylerii konnej, odznaczonego Orderem Virtuti Militari i Mieczysława Antoniego Marię (1922–1991)[41][42][43].
Postanowieniem nr 112-48-07 Prezydenta RP Lecha Kaczyńskiego z 5 października 2007 został awansowany pośmiertnie do stopnia generała brygady[44][45]. Awans został ogłoszony 9 listopada 2007 w Warszawie, w trakcie uroczystości „Katyń Pamiętamy – Uczcijmy Pamięć Bohaterów”[46][47].
↑Informacje na temat wykształcenia podał Józef Gigiel-Melechowicz w „Karcie kwalifikacyjnej dla Komisji Weryfikacyjnej”[7]. M. Kozubel napisał, że Józef Gigiel-Melechowicz zdał maturę w 1908 w Gimnazjum św. Anny, a po odbyciu służby wojskowej przez rok studiował filozofię na Wydziale Teologicznym Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie[8].
↑Zdzisław K. Gigiel-Melechowicz. [w:] Komunikat nr 124 za okres X.2010 - XI.2011 [on-line]. Instytut Józefa Piłsudskiego w Londynie. [dostęp 2023-08-06].
Jan Kazimierz Ciastoń, Adam Lisiewicz, Edward Skarbek, Edward Wojciechowski: Historia 6 Pułku Piechoty Legionów Józefa Piłsudskiego. T. 1: Tradycja. Warszawa: Komenda Koła 6 Pułku Piechoty Legionów Polskich i Dowództwo 6 Pułku Piechoty Legionów Józefa Piłsudskiego, 1939.
